ﺗﺄﺛﯿﺮ زﯾﺎﻧﺒﺎر ﺗﺤﻘﯿﺮ و ﺗﻮﺑﯿﺦ دانش آموزان در ﻣﻘﺎﺑﻞ دﯾﮕﺮان
در اﯾﻦ ﭘﮋوﻫش ﺳﻌﯽ شده ﺗﺎ تاثیر زﯾﺎﻧﺒﺎر ﺗﺤﻘﯿﺮ و ﺗﻮﺑﯿﺦ دانش آموزان در ﻣﻘﺎﺑﻞ دﯾﮕﺮان ﺑﺮرﺳﯽ شود.
ﻣﺪرﺳﻪ از ﻣﻬﻢﺗﺮﯾﻦ ﻧﻬﺎدﻫﺎی اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ، ﺗﺮﺑﯿﺘﯽ و آﻣﻮزﺷﯽ و اﺻﻠﯽﺗﺮﯾﻦ رﮐﻦ ﺗﻌﻠﯿﻢ و ﺗﺮﺑﯿﺖ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر ﺗﺮﺑﯿﺖ ﺻﺤﯿﺢ دانش آموزان در اﺑﻌﺎد دﯾﻨﯽ، ﻋﻠﻤﯽ، آﻣﻮزﺷﯽ، اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ و ﮐﺸﻒ اﺳﺘﻌﺪادﻫﺎ و ﻫﺪاﯾﺖ رﺷﺪ ﻣﺘﻮازن روﺣﯽ و ﻣﻌﻨﻮی و ﺟﺴﻤﺎﻧﯽ آﻧﺎن ﺑﺮ اﺳﺎس اﻫﺪاف ﻣﺼﻮب دورهﻫﺎی ﺗﺤﺼﯿﻠﯽ و ﺑﺮاﺑﺮ ﻧﻈﺎم آﻣﻮزﺷﯽ ﻗﺮار دارد.
در ﻧﺘﯿﺠﻪ رﻓﺘﺎر ﻣﺴﺌﻮﻟﯿﻦ و دﺑﯿﺮان در اﯾﻦ ﻣﮑﺎن ﻣﯽﺗﻮاﻧﺪ ﺗﺄﺛﯿﺮ ﺑﻪ ﺳﺰاﯾﯽ در ﺷﺨﺼﯿﺖ دانش آموزان داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ.
روش ﺗﺤﻘﯿﻖ
ﻣﻘﺎﻟﻪ ﺑﻪ ﺻﻮرت ﻣﯿﺪاﻧﯽ و ﮐﺘﺎﺑﺨﺎﻧﻪای ﺑﻪ ﺟﻤﻊآوری اﻃﻼﻋﺎﺗﯽ درﺑﺎره ﺗﺤﻘﯿﺮ و ﺗﻮﺑﯿﺦ دانش آموزان ﭘﺮداﺧﺘﻪ ﺷﺪه اﺳﺖ. ﺑﺮرﺳﯽ اﻃﻼﻋﺎت و ﻧﺘﺎﯾﺞ ﻧﺸﺎن دﻫﻨﺪه آن اﺳﺖ ﮐﻪ ﻫﺮﭼﻨﺪ اﮐﺜﺮ ﻣﻌﻠﻤﺎن و ﻣﺴﺌﻮﻟﯿﻦ ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر ﺑﻬﺒﻮد رﻓﺘﺎر داﻧﺶآﻣﻮز از ﺗﺤﻘﯿﺮ او اﺳﺘﻔﺎده ﻣﯽﮐﻨﺪ؛ اﻣﺎ اﯾﻦ روش، ﺑﺎزدﻫﯽ ﻣﻮرد ﻧﻈﺮ را ﻧﺪارد.
ﻧﺘﺎﯾﺞ ﻧﺸﺎن ﻣﯽدﻫﺪ ﮐﻪ ﺗﺤﻘﯿﺮ و ﺗﻮﺑﯿﺦ دانش آموزان در ﻣﻘﺎﺑﻞ دﯾﮕﺮان ﺑﺎﻋﺚ ﻋﻮاﻣﻞ زﯾﺎﻧﺒﺎری ﻣﺎﻧﻨﺪ ﮐﺎﻫﺶ اﻋﺘﻤﺎد ﺑﻪ ﻧﻔﺲ، ﮔﻮﺷﻪﮔﯿﺮی، اﻓﺖ ﺗﺤﺼﯿﻠﯽ و ﺗﺮس ﻣﯽﺷﻮد.
ﻫﺮ ﯾﮏ از اﯾﻦ اﺛﺮات ﺑﻪ ﺻﻮرت ﺟﺪاﮔﺎﻧﻪ ﺑﺮرﺳﯽ ﮔﺮدﯾﺪ. در ﺣﺎﻟﺖ ﮐﻠﯽ ﻣﯽﺗﻮان ﮔﻔﺖ اﺛﺮات ﻣﻨﻔﯽ ﺗﺤﻘﯿﺮ و ﺗﻮﺑﯿﺦ آنﻗﺪر زﯾﺎد ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ ﮐﻪ ﺑﺎﯾﺪ در ﭘﯽ راﻫﮑﺎرﻫﺎی ﺟﺎﯾﮕﺰﯾﻦ ﺑﺎﺷﻨﺪ.
از ﺟﻤﻠﻪ اﯾﻦ راﻫﮑﺎرﻫﺎ ﻣﯽﺗﻮان ﺑﻪ اﯾﺠﺎد ﺻﻤﯿﻤﯿﺖ ﺑﯿﻦ ﻣﻌﻠﻢ و داﻧﺶآﻣﻮزان اﻟﺒﺘﻪ در ﺣﺪ ﻣﻌﻘﻮل، ﺑﺮﺟﺴﺘﻪ ﮐﺮدن ﺗﻮاﻧﺎﯾﯽﻫﺎی داﻧﺶآﻣﻮزان، ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻣﺸﮑﻼت و ﺧﻮاﺳﺘﻪﻫﺎی آﻧﻬﺎ اﺷﺎره ﮐﺮد.
ﻣﻘﺪﻣﻪ:
ﻣﺪرﺳﻪ از ﻣﻬﻢﺗﺮﯾﻦ ﻧﻬﺎدﻫﺎی اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ، ﺗﺮﺑﯿﺘﯽ و آﻣﻮزﺷﯽ و اﺻﻠﯽﺗﺮﯾﻦ رﮐﻦ ﺗﻌﻠﯿﻢ و ﺗﺮﺑﯿﺖ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر ﺗﺮﺑﯿﺖ ﺻﺤﯿﺢ دانش آموزان در اﺑﻌﺎد دﯾﻨﯽ، ﻋﻠﻤﯽ، آﻣﻮزﺷﯽ، اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ و ﮐﺸﻒ اﺳﺘﻌﺪادﻫﺎ و ﻫﺪاﯾﺖ رﺷﺪ ﻣﺘﻮازن روﺣﯽ و ﻣﻌﻨﻮی و ﺟﺴﻤﺎﻧﯽ آﻧﺎن ﺑﺮ اﺳﺎس اﻫﺪاف ﻣﺼﻮب دورهﻫﺎی ﺗﺤﺼﯿﻠﯽ و ﺑﺮاﺑﺮ ﻧﻈﺎم آﻣﻮزﺷﯽ ﻗﺮار دارد،ﺑﻪ ﮔﻮﻧﻪای ﮐﻪ ﻣﺪرﺳﻪ داﻧﺶآﻣﻮز را ﻣﺘﻌﻬﺪ ﻣﯽ ﺳﺎزد، ارزشﻫﺎی ﺟﺎﻣﻌﻪ را دروﻧﯽ ﺳﺎزد.
اوﻟﯿﻦ و اﺳﺎﺳﯽﺗﺮﯾﻦ ﻣﻮﺿﻮﻋﯽ ﮐﻪ ﺑﺎﯾﺪ ﻣﻮرد ﺗﻮﺟﻪ ﻣﻌﻠﻤﺎن و ﻣﺮﺑﯿﺎن ﻗﺮار ﮔﯿﺮد، ﺷﺨﺼﯿﺖ دادن ﺑﻪ ﮐﻮدﮐﺎن و ﻧﻮﺟﻮاﻧﺎن اﺳﺖ.
ﺑﻨﺎﺑﺮاﯾﻦ ﻣﻌﻠﻤﺎن و ﮐﺎرﮐﻨﺎن ﻣﺪرﺳﻪ در اﺟﺮای ﺑﺮﻧﺎﻣﻪﻫﺎی ﺗﺮﺑﯿﺘﯽ اوﻟﯿﻦ ﮐﺎری ﮐﻪ ﺑﺎﯾﺪ اﻧﺠﺎم دﻫﻨﺪ، اﯾﻦ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺷﺨﺼﯿﺖ دانش آموزان را ﺗﺜﺒﯿﺖ ﻧﻤﻮده، آﻧﮕﺎه ﺑﻪ اﻣﻮر ﺗﺮﺑﯿﺘﯽ ﺑﭙﺮدازﻧﺪ، ﭼﻪ ﺑﺎ ﺣﻔﻆ ﺷﺨﺼﯿﺖ دانش آموزان ﺑﻬﺘﺮ ﻣﯽﺗﻮان دﮔﺮﮔﻮﻧﯽﻫﺎﯾﯽ در او ﺑﻮﺟﻮد آورد.
ﺗﺠﺮﺑﻪ ﻧﺸﺎن داده اﺳﺖ ﮐﻪ ﻫﺮ ﮔﺎه ﺑﺎ دانش آموزان ﺧﺎﻃﯽ ﺑﺮﺧﻮرد ﺷﺪه، در ﻫﻤﺎن ﻣﺮاﺣﻞ اﺑﺘﺪاﯾﯽ دانش آموزان ﻣﺘﺄﺛﺮ ﺷﺪه، از ﮐﺮدار ﺧﻮد اﻇﻬﺎر ﻧﺪاﻣﺖ و ﭘﺸﯿﻤﺎﻧﯽ ﻧﻤﻮده ﺑﻪ ﻋﺬرﺧﻮاﻫﯽ ﭘﺮداﺧﺘﻪ اﺳﺖ.
ﯾﮑﯽ از اﺷﺘﺒﺎﻫﺎت ﺑﺰرگ ﻣﻌﻠﻤﺎن و دﺑﯿﺮان اﯾﻦ اﺳﺖ ﮐﻪ در ﻣﻮاردی ﮐﻪ داﻧﺶآﻣﻮزان دﭼﺎر ﺧﻄﺎﯾﯽ ﻣﯽﺷﻮﻧﺪ، ﺑﻪ ﺟﺎی ﺣﻔﻆ ﺣﯿﺜﯿﺖ آﻧﺎن ﻣﯽﮐﻮﺷﻨﺪ آﺑﺮوی آﻧﺎن را ﺑﺮ ﺑﺎد داده از اﯾﻦ رﻫﮕﺬر ﺟﺮم و ﮔﻨﺎه را ﺑﺰرگ ﺟﻠﻮه دﻫﻨﺪ. ﻏﺎﻓﻞ از اﯾﻨﮑﻪ ﺧﻮد ﺷﺎﮔﺮد را ﻧﺎدﯾﺪه ﻣﯽﮔﯿﺮﻧﺪ و ﺑﺰرﮔﺘﺮﯾﻦ ﺳﺮﻣﺎﯾﻪ ﻣﻌﻨﻮی او را ﯾﻌﻨﯽ ﺷﺨﺼﯿﺖ را از ﺑﯿﻦ ﻣﯽﺑﺮﻧﺪ.
ﯾﮑﯽ از ﻣﺼﺎدﯾﻖ اﯾﻦ ﻣﻮرد ﺗﺤﻘﯿﺮ و ﺗﻮﺑﯿﺦ دانش آموزان در ﻣﻘﺎﺑﻞ دﯾﮕﺮان اﺳﺖ ﮐﻪ در دانش آموزان ﺗﺄﺛﯿﺮات زﯾﺎﻧﺒﺎری ﻣﯽﮔﺬارد. در اﯾﻦ ﻣﻘﺎﻟﻪ ﺑﻪ ﺑﺮرﺳﯽ ﺗﺄﺛﯿﺮات ﺗﺤﻘﯿﺮ و ﺗﻮﺑﯿﺦ دانش آموزان در ﻣﻘﺎﺑﻞ دﯾﮕﺮان از ﺟﻤﻠﻪ واﻟﺪﯾﻦ، ﻫﻤﮑﻼﺳﯽﻫﺎ، ﻣﺴﺌﻮﻟﯿﻦ ﻣﺪرﺳﻪ ﭘﺮداﺧﺘﻪ ﻣﯽﺷﻮد.
اﻫﺪاف ﭘﮋوﻫﺶ
- ﺑﺮرﺳﯽ اﺛﺮات زﯾﺎﻧﺒﺎر ﺗﺤﻘﯿﺮ و ﺗﻮﺑﯿﺦ دانش آموزان در ﻣﻘﺎﺑﻞ دﯾﮕﺮان اﻫﺪاف ﺟﺰﺋﯽ
- ﮐﻤﮏ ﺑﻪ ﭘﯿﺸﺮﻓﺖ ﺗﺤﺼﯿﻠﯽ داﻧﺶآﻣﻮزان ﺑﺎ راﻫﮑﺎرﻫﺎی ﮐﺎﻫﺶ ﺗﺤﻘﯿﺮ اﻓﺰاﯾﺶ ﻋﻼﻗﻪ دانش آموزان ﺑﻪ درس و ﻣﺪرﺳﻪ اﻫﺪاف ﭘﮋوﻫﺶ
- اراﺋﻪ راﻫﮑﺎرﻫﺎی ﺟﺎﯾﮕﺰﯾﻦ ﺑﺮای ﺗﺤﻘﯿﺮ و ﺗﻮﺑﯿﺦ دانش آموزان ﺗﻮﺻﯿﻒ وﺿﻊ ﻣﻮﺟﻮد و ﺑﯿﺎن ﻣﺴﺌﻠﻪ
در اﯾﻦ راﺳﺘﺎ و ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر ﺑﺮرﺳﯽ اﺛﺮات ﺗﻮﺑﯿﺦ و ﺗﺤﻘﯿﺮ در داﻧﺶآﻣﻮزان، ﺟﻤﻊ آوری اﻃﻼﻋﺎت ﺑﻪ دو روش ﺻﻮرت ﭘﺬﯾﺮﻓﺖ:
- ﯾﺎﻓﺘﻪﻫﺎی ﻣﺤﯿﻄﯽ
- ﺟﻤﻊ آوری ﯾﺎﻓﺘﻪﻫﺎی ﻋﻠﻤﯽ و ﺗﺒﯿﯿﻦ ﻣﺒﺎﻧﯽ ﻧﻈﺮی ﻃﺮح
- ﯾﺎﻓﺘﻪﻫﺎی ﻣﺤﯿﻄﯽ
ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر ﮔﺮدآوری دادهﻫﺎی ﺑﯿﺸﺘﺮ در زﻣﯿﻨﻪی ﺷﺎﺧﺺﻫﺎی ﮐﯿﻔﯽ وﺿﻊ ﻣﻮﺟﻮد، از روشﻫﺎی زﯾﺮ اﺳﺘﻔﺎده شده:
- ﻣﺸﺎﻫﺪه
- ﻣﺼﺎﺣﺒﻪ و ﻧﻈﺮ ﺳﻨﺠﯽ
- ﻣﺪارك و اﺳﻨﺎد
- ﻣﺸﺎﻫﺪه
اوﻟﯿﻦ اﺑﺰاری ﮐﻪ در راﺳﺘﺎی ﻫﺪف ﭘﮋوﻫﺶ ﺑﮑﺎر ﺑﺮده اﺳﺖ، اﺑﺰار ﻣﺸﺎﻫﺪه ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ.
در اواﯾﻞ ﺳﺎل ﺗﺤﺼﯿﻠﯽ ﭘﮋوﻫﺸﮕﺮ ﻣﺸﺎﻫﺪه ﮐﺮد ﺑﺮﺧﯽ از دﺑﯿﺮان و ﻣﺴﺌﻮﻟﯿﻦ ﻣﺪرﺳﻪ ﺑﺮای اﺻﻼح رﻓﺘﺎر داﻧﺶآﻣﻮزان، ﺑﻪ ﺗﺤﻘﯿﺮ و ﺗﻮﺑﯿﺦ آن در ﻗﺎﺑﻞ دﯾﮕﺮان ﻣﯽﭘﺮداﺧﺘﻨﺪ.
اﯾﻦ رﻓﺘﺎرﻫﺎ ﭼﻨﺪﯾﻦ ﺑﺎر در ﻣﺪرﺳﻪ ﺗﮑﺮار ﮔﺮدﯾﺪ. ﻃﺒﻖ ﺗﺠﺮﺑﻪ و ﭘﮋوﻫﺶﻫﺎی اﻧﺠﺎم ﺷﺪه در ﮔﺬﺷﺘﻪ، اﯾﻦ ﺗﺤﻘﯿﺮ و ﺗﻮﺑﯿﺦ در ﻣﻘﺎﺑﻞ دﯾﮕﺮان ﻧﻪ ﺗﻨﻬﺎ ﺗﺄﺛﯿﺮ ﻣﺜﺒﺘﯽ در رﻓﺘﺎر داﻧﺶآﻣﻮز ﺧﺎﻃﯽ ﻧﺪارد ﺑﻠﮑﻪ ﻣﯽﺗﻮاﻧﺪ اﺛﺮات زﯾﺎﻧﺒﺎری را داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ.
در ﯾﮏ ﻣﻮرد ﮐﻪ ﭘﮋوﻫﺸﮕﺮ رﻓﺘﺎر دﺑﯿﺮ ﺑﺎ داﻧﺶآﻣﻮز ﺧﺎﻃﯽ را ﻣﺸﺎﻫﺪه ﮐﺮده اﺳﺖ ﺑﻪ ﺷﺮح زﯾﺮ اﺳﺖ:
ﺑﻌﺪ از اﺗﻤﺎم ﮐﻼس وﻗﺘﯽ در ﺣﺎل رﻓﺘﻦ ﺑﻪ دﻓﺘﺮ داﻧﺶآﻣﻮزی در ﭘﺸﺖ درب ﮐﻼس ﺟﻠﺐ ﺗﻮﺟﻪ ﮐﺮد.
ﺑﻌﺪ از ﻧﺸﺘﻦ در دﻓﺘﺮ، ﭼﻨﺪ دﻗﯿﻘﻪ ﺑﻌﺪ ﯾﮑﯽ از ﻫﻤﮑﺎران ﺑﺎ داﻧﺶآﻣﻮزی ﮐﻪ در راﻫﺮو ﺑﻮد وارد دﻓﺘﺮ ﺷﺪﻧﺪ.
دﺑﯿﺮ ﻣﺤﺘﺮم ﺑﺎ ﻋﺼﺒﺎﻧﯿﺖ از ﻣﺪﯾﺮ ﻣﺪرﺳﻪ ﺧﻮاﺳﺖ ﺗﺎ ﺑﺎ ﺧﺎﻧﻮاده اﯾﻦ داﻧﺶاﻣﻮز ﺗﻤﺎس ﮔﺮﻓﺘﻪ و آﻧﻬﺎ را در ﺟﺮﯾﺎن ﺗﻨﺒﻠﯽ و ﺑﯽ ﻧﻈﻤﯽ ﻓﺮزﻧﺪ ﺧﻮد ﻗﺮار دﻫﻨﺪ. ﻣﺪﯾﺮ ﻣﺪرﺳﻪ از دﺑﯿﺮ ﺧﻮاﺳﺖ ﺗﺎ ﺑﺎ آراﻣﺶ ﻋﻠﺖ را ﺗﻮﺿﯿﺢ دﻫﺪ. دﺑﯿﺮ اداﻣﻪ دادﻧﺪ: اﯾﻦ داﻧﺶآﻣﻮز ﻧﻤﺮه اﻣﺘﺤﺎن ﮐﻼﺳﯽاش ﺧﯿﻠﯽ ﮐﻢ ﺷﺪه، ﺗﻤﺮﯾﻨﺎت ﺧﻮد را اﻧﺠﺎم ﻧﻤﯽدﻫﺪ و ﺑﻨﺪه دﯾﮕﺮ ﻧﻤﯽﺧﻮاﻫﻢ داﻧﺶآﻣﻮزی ﻣﺎﻧﻨﺪ او داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻢ، ﺑﺎﯾﺪ ﺧﺎﻧﻮاده او را در ﺟﺮﯾﺎن ﮐﻪ ﻓﺮزﻧﺪﺷﺎن اﺧﺮاج ﻣﯽﺷﻮد ﭼﻮن اﯾﻦ ﮐﻼس ﺟﺎی داﻧﺶآﻣﻮزان ﺗﻨﺒﻞ و ﺑﯽ ﻣﺴﺌﻮﻟﯿﺖ ﻧﯿﺴﺖ
ﺑﻌﺪ از ﺗﻤﺎم ﺻﺤﺒﺖﻫﺎی دﺑﯿﺮ، ﻣﺪﯾﺮ ﻣﺪرﺳﻪ ﻧﯿﺰ داﻧﺶاﻣﻮز را در ﻣﻘﺎﺑﻞ دﯾﮕﺮ دﺑﯿﺮان ﺗﺤﻘﯿﺮ ﮐﺮده و از او ﺧﻮاﺳﺘﻪ ﮐﻪ ﺑﻪ ﮐﻼس ﺑﺮود.
در ﺗﻤﺎم ﻣﺪت ﺻﺤﺒﺖﻫﺎی دﺑﯿﺮ و ﻣﺪﯾﺮ، ﺳﮑﻮت و ﭼﺸﻢﻫﺎی اﺷﮏاﻟﻮد داﻧﺶاﻣﻮز ﺗﻮﺟﻪ ﭘﮋوﻫﺸﮕﺮ را ﺑﻪ ﺧﻮد ﺟﻠﺐ ﮐﺮده ﺑﻮد. اﯾﻦ داﻧﺶآﻣﻮز ﻋﻼوه ﺑﺮ ﺗﺤﻘﯿﺮ ﺷﺪن در ﻣﻘﺎﺑﻞ ﻫﻤﮑﻼﺳﯽﻫﺎﯾﺶ، در ﻣﻘﺎﺑﻞ دﺑﯿﺮان و ﻣﺴﺌﻮﻻن ﻧﯿﺰ ﺗﺤﻘﯿﺮ ﺷﺪه و ﺧﯿﻠﯽ ﻧﺎراﺣﺖ ﺑﻮد.
ﻣﺸﺎﻫﺪه اﯾﻦ رﻓﺘﺎر ﭘﮋوﻫﺸﮕﺮ را ﺑﺮ آن داﺷﺘﻪ ﺗﺎ ﺑﻪ دﻧﯿﺎل راﻫﮑﺎری ﺟﺎﯾﮕﺰﯾﻦ ﺗﺤﻘﯿﺮ و ﺗﻮﺑﯿﺦ ﺑﺎﺷﺪ.
ﻣﺼﺎﺣﺒﻪ:
در راﺳﺘﺎی ﺑﺮرﺳﯽ درﺳﯽ اﯾﻦ ﻓﺮﺿﯿﻪ در ﻣﺪرﺳﻪ ﻣﻮرد ﻧﻈﺮ ﺑﺎ ﻣﺪﯾﺮ ﻣﺪرﺳﻪ، ﻧﺎﻇﻢ و ﭼﻨﺪ دﺑﯿﺮ دﯾﮕﺮ ﺟﻠﺴﺎﺗﯽ را درﺑﺎره ﺗﻮﺑﯿﺦ و ﺗﺤﻘﯿﺮ داﻧﺶآﻣﻮزان ﺑﺮﮔﺰار ﮔﺮدﯾﺪ.
در اﯾﻦ ﺟﻠﺴﺎت از اﻓﺮاد ﻣﺼﺎﺣﺒﻪ ﺷﻮﻧﺪه ﻟﯿﺴﺖ ﺳﻮاﻻت ﻣﺸﺘﺮﮐﯽ ﭘﺮﺳﯿﺪه ﺷﺪ ﮐﻪ در زﯾﺮ ﺑﻪ ﺗﻌﺪادی از آﻧﻬﺎ اﺷﺎره ﺷﺪه اﺳﺖ:
- معنی توبیخ و تنبیه از نظر آن ها چیست ؟
- در ﺻﻮرت اﻧﺠﺎم ﻫﺪف از اﯾﻦ ﮐﺎر ﭼﯿﺴﺖ؟ ﻓﺮد ﻣﺼﺎﺣﻪ ﺷﻮﻧﺪه آﯾﺎ در ﻣﻘﺎﺑﻞ دﯾﮕﺮان، داﻧﺶآﻣﻮز را ﺗﺤﻘﯿﺮ و ﺗﻮﺑﯿﺦ ﻣﯽﮐﻨﺪ؟
- آﯾﺎ از اﺛﺮات ﺗﺤﻘﯿﺮ و ﺗﻮﺑﯿﺦ داﻧﺶآﻣﻮز در ﻣﻘﺎﺑﻞ دﯾﮕﺮان اﻃﻼﻋﺎﺗﯽ دارد؟
- راﻫﮑﺎری ﭘﯿﺸﻨﻬﺎدی ﺑﺮای ﺟﺎﯾﮕﺰﯾﻨﯽ ﺑﺎ ﺗﺤﻘﯿﺮ و ﺗﻮﺑﯿﺦ دارﻧﺪ؟
ﻣﺼﺎﺣﺒﻪ ﺑﺎ ﻧﺎﻇﻢ
در ﭘﯽ ﺻﺤﺒﺖ ﺑﺎ ﻧﺎﻇﻢ ﻣﺪرﺳﻪ، اﯾﺸﺎن اﺷﺎره ﮐﺮدﻧﺪ : اﮔﺮ از ﺗﻮﺑﯿﺦ اﺳﺘﻔﺎده ﻧﺸﻮد ﻧﻤﯽﺗﻮان داﻧﺶآﻣﻮزان را ﮐﻨﺘﺮل ﮐﺮد. ﻫﺮ ﭼﻨﺪ اﯾﺸﺎن ﻧﯿﺰ اﯾﻦ روش را روش ﻣﻨﺎﺳﺒﯽ ﻧﻤﯽداﻧﺴﺖ و ﺑﻪ دﻧﺒﺎل راﻫﮑﺎری ﺟﺎﯾﮕﺰﯾﻦ ﺑﻮد. ﻧﺎﻇﻢ ﻣﺪرﺳﻪ درﺑﺎره ﺗﻮﺑﯿﺦ ﯾﮑﯽ از داﻧﺶآﻣﻮزان اﯾﻦ ﭼﻨﯿﻦ ﮔﻔﺖ:
در ﻫﻨﮕﺎم ﻣﺮاﺳﻢ ﺻﺒﺤﮕﺎﻫﯽ ﯾﮑﯽ از داﻧﺶآﻣﻮزان ﻧﻈﻢ ﻣﺮاﺳﻢ را ﺑﻪ ﻫﻢ زده ﺑﻮد، اﯾﻦ رﻓﺘﺎر را ﺑﺎرﻫﺎ ﺗﮑﺮار ﮐﺮده ﺑﻮد، ﺑﻪ ﻧﺎﭼﺎر در ﻣﻘﺎﺑﻞ ﺑﻘﯿﻪ داﻧﺶآﻣﻮزان او را ﺗﻮﺑﯿﺦ و ﺳﺮزﻧﺶ ﮐﺮدم.
داﻧﺶآﻣﻮز ﻧﺎم ﺑﺮده ﺑﺎ ﺣﺎﻟﺖ ﺷﺮﻣﻨﺪﮔﯽ ﺑﺴﯿﺎر ﺳﮑﻮت ﮐﺮده و از آن ﺑﻪ ﺑﻌﺪ ﺣﺎﻟﺖ ﮔﻮﺷﻪﮔﯿﺮی ﭘﯿﺪا ﮐﺮده و در ﻣﺮاﺳﻢ و ﺣﺘﯽ ﺟﺸﻦﻫﺎ ﺳﮑﻮت ﮐﺮده و ﻫﯿﭻ ﻓﻌﺎﻟﯿﺘﯽ ﻧﺪاﺷﺖ. از ﺻﺤﺒﺖﻫﺎی ﻧﺎﻇﻢ ﭼﻨﯿﻦ ﺑﺮداﺷﺖ ﻣﯽﮔﺮدد ﮐﻪ ﺳﺮزﺗﺶ و ﺗﻮﺑﯿﺦ داﻧﺶآﻣﻮز در ﻣﻘﺎﺑﻞ ﺑﻘﯿﻪ داﻧﺶآﻣﻮزان در رﻓﺘﺎر او ﺗﺄﺛﯿﺮ ﻣﻨﻔﯽ داﺷﺘﻪ و ﺑﺎﻋﺚ ﺷﺪه ﮐﻪ ﮔﻮﺷﻪﮔﯿﺮ ﺷﻮد.
ﻣﺼﺎﺣﺒﻪ ﺑﺎ دﺑﯿﺮ
ﺑﻌﺪ از ﻣﺸﺎﻫﺪه ﺗﺤﻘﯿﺮ داﻧﺶآﻣﻮز ﺗﻮﺳﻂ ﯾﮑﯽ از ﻫﻤﮑﺎران، از ﻫﻤﮑﺎر ﺧﻮاﺳﺘﻪ ﺗﺎ درﺑﺎره اﯾﻦ ﻣﻮﺿﻮع ﺟﻠﺴﻪای ﺑﺮﮔﺰار ﺷﻮد.
در اﯾﻦ ﺟﻠﺴﻪ در ﭘﯽ ﺻﺤﺒﺖﻫﺎی دﺑﯿﺮ ﻧﺘﯿﺠﻪ ﻣﯽﮔﺮدد ﮐﻪ دﺑﯿﺮ ﺗﺤﻘﯿﺮ و ﺗﻮﺑﯿﺦ را ﺑﻪ ﻋﻨﻮان راﻫﮑﺎری ﺑﺮای اﯾﺠﺎد اﻧﮕﯿﺰه در داﻧﺶآﻣﻮز ﺑﺮای درس ﺧﻮاﻧﺪن، اﻧﺠﺎم ﺗﮑﺎﻟﯿﻒ و ﺷﺮﮐﺖ در ﻓﻌﺎﻟﯿﺖﻫﺎی ﮐﻼﺳﯽ اﺳﺘﻔﺎده ﻣﯽﺷﻮد.
ﻣﺼﺎﺣﺒﻪ ﺑﺎ ﯾﮑﯽ از واﻟﺪﯾﻦ
از ﻣﺪﯾﺮ ﻣﺪرﺳﻪ ﺧﻮاﺳﺘﻪ ﺗﺎ ﺑﺎ واﻟﺪﯾﻦ داﻧﺶآﻣﻮزی ﮐﻪ رﻓﺘﺎر ﻧﺤﻘﯿﺮآﻣﯿﺰی ﺑﺎ او ﺷﺪه اﺳﺖ، ﻫﻤﺎﻫﻨﮓ ﮐﺮده ﺗﺎ ﻣﻼﻗﺎﺗﯽ ﺑﺮﮔﺰار ﺷﻮد.
ﻣﺎدر داﻧﺶآﻣﻮز از رﻓﺘﺎر تحقیراﻣﯿﺰ ﺑﺎ ﻓﺮزﻧﺪش ﻧﺎراﺣﺖ ﺑﻮد و ﺑﻪ ﮔﻔﺘﻪ او داﻧﺶآﻣﻮز از ﻣﺪرﺳﻪ و درس ﻓﺮاری ﺷﺪه اﺳﺖ و دﯾﮕﺮ اﺷﺘﯿﺎﻗﯽ ﺑﻪ آﻣﺪن ﺑﻪ ﻣﺪرﺳﻪ ﻧﺪارد و اﺣﺴﺎس ﺧﺠﺎﻟﺖ ﻣﯽﮐﻨﺪ
ﺑﻪ ﻧﻈﺮ ﻣﺎدر داﻧﺶآﻣﻮز، اﮔﺮ ﻓﺮزﻧﺪش در درﺳﯽ ﺿﻌﯿﻒ اﺳﺖ ﺑﺎﯾﺪ در ﭘﯽ ﻋﻠﺖ آن ﺑﺎﺷﻨﺪ ﻧﻪ ﺑﺎ ﺗﺤﻘﯿﺮ و ﺗﻮﺑﯿﺦ اﯾﻦ ﺿﻌﻒ را ﺗﺸﺪﯾﺪ ﮐﻨﻨﺪ.
ﺗﺠﺰﯾﻪ و ﺗﺤﻠﯿﻞ و ﺗﻔﺴﯿﺮ ﻣﺼﺎﺣﺒﻪﻫﺎ
ﻧﺘﯿﺠﻪ ﺑﺮرﺳﯽ و ﺗﺤﻠﯿﻞ اﻃﻼﻋﺎت ﺑﺪﺳﺖ آﻣﺪه در ﻣﺸﺎﻫﺪه و ﻣﺼﺎﺣﺒﻪ ﺑﯿﺎﻧﮕﺮ آن ﺑﻮد ﮐﻪ اﮐﺜﺮ اﻓﺮاد ﺑﺎ ﻫﺪف ﺗﺄﺛﯿﺮ ﻣﺜﺒﺖ و ﺳﺎزﻧﺪه از ﺗﺤﻘﯿﺮ و ﺗﻮﺑﯿﺦ اﺳﺘﻔﺎده ﻣﯽﮐﻨﻨﺪ، ﻏﺎﻓﻞ از اﯾﻨﮑﻪ اﯾﻦ ﺗﺤﻘﯿﺮ و ﺗﻮﺑﯿﺦ ﻣﯽﺗﻮاﻧﺪ اﺛﺮات زﯾﺎﻧﺒﺎر زﯾﺎدی ﺑﺮ ﺷﺨﺼﯿﺖ داﻧﺶآﻣﻮزان داﺷﺖ ﺑﺎﺷﺪ.
ﻣﺜﻼ دﺑﯿﺮ ﺑﺮای رﻓﻊ ﺗﻨﺒﻠﯽ داﻧﺶآﻣﻮز او را ﺗﺤﻘﯿﺮ ﻣﯽﮐﻨﺪ ﺗﺎ ﺑﺮای ﻋﺪم ﺗﮑﺮار اﯾﻦ اﺗﻔﺎق داﻧﺶآﻣﻮز ﺑﯿﺸﺘﺮ ﺑﻪ درس ﺧﻮد اﻫﻤﯿﺖ ﺑﺪﻫﺪ.
در ﺣﺎﻟﺖ ﮐﻠﯽ ﻣﯽﺗﻮان ﺑﯿﺎن ﮐﺮد ﮐﻪ ﻋﺪم اﻃﻼع از ﻋﻮاﻗﺐ ﺗﺤﻘﯿﺮ و ﺗﻮﺑﯿﺦ در ﻣﻘﺎﺑﻞ دﯾﮕﺮ، ﺑﺎﻋﺚ ﺷﺪه ﺗﺎ ﻫﻨﻮز در ﺑﯿﻦ ﻫﻤﮑﺎران راﯾﺞ ﺑﺎﺷﺪ. ﺗﺤﻘﯿﺮ و ﺗﻮﺑﯿﺦ در ﻣﻸ ﻋﺎم ﻣﯽﺗﻮاﻧﺪ اﺛﺮات زﯾﺎﻧﺒﺎری ﺑﺮ ﺷﮑﻞﮔﯿﺮی ﺷﺨﺼﯿﺖ داﻧﺶآﻣﻮزان داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ از ﺟﻤﻠﻪ:
- ﮐﺎﻫﺶ اﻋﺘﻤﺎد ﺑﻪ ﻧﻔﺲ ﮔﻮﺷﻪﮔﯿﺮی
- ﺗﺮس از ﻣﺪرﺳﻪ و ﻣﺴﺌﻮﻟﯿﻦ
- ﻋﺪم ﺗﻮاﻧﺎﯾﯽ اﯾﺠﺎد راﺑﻄﻪ دوﺳﺘﺎﻧﻪ اﻓﺖ تحصیل
- ﻋﺪم ﻋﻼﻗﻪ ﺑﻪ درس و ﻣﺤﯿﻄﯽ ﮐﻪ در آن ﻣﻮرد ﺗﺤﻘﯿﺮ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ.
- ﻋﺪم ﻣﺴﺌﻮﻟﯿﺖﭘﺬﯾﺮی
- ﭘﯿﺸﯿﻨﻪ ﺗﺤﻘﯿﻖ
ﺗﺤﻘﯿﺮ، ﺗﻮﺑﯿﺦ و ﺳﺮزﻧﺶ ﻫﺎی اﻓﺮاﻃﯽ داﻧﺶ آﻣﻮزان،
ﺑﻪ ﺳﺒﺐ اﻧﻌﮑﺎس ﻣﺒﻬﻢ و ﻧﺎدرﺳﺖ ﻧﺘﺎﯾﺞ ﻋﻤﻠﮑﺮد ﺗﺤﺼﯿﻠﯽ، از رﺧﺪادﻫﺎی راﯾﺞ در ﻣﺪارس اﺳﺖ ﮐﻪ ﻣﯽ ﺗﻮان آن را از ﻣﺼﺎدﯾﻖ ﮐﻮدك آزاری ﻋﺎﻃﻔﯽ داﻧﺴﺖ.
ﺗﺤﻘﯿﺮ ﺑﻪ ﻣﻌﻨﯽ ﺧﻮار ﮐﺮدن، ﺧﺮد و ﺧﻮار داﺷﺘﻦ ﭼﯿﺰی را، زﺑﻮن و ﺧﻮار ﮐﺮدن، ذﻟﯿﻞ ﮐﺮدن ﺧﺮد و ﺣﻘﯿﺮ ﺷﻤﺮدن ﺳﺨﻦ را، ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ.
ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ ﺗﻮﺑﯿﺦ ﮐﺮدن ﺑﺎ ﻣﻌﺎﻧﯽ ﻣﻼﻣﺖ ﻧﻤﻮدن و ﺗﺮﺳﺎﻧﯿﺪن و ﻧﮑﻮﻫﯿﺪن، ﺳﺮزﻧﺶ ﺑﻪ ﮐﺎر ﻣﯽرود. ﻫﺪف در اﻫﺎﻧﺖ و ﺗﺤﻘﯿﺮ، از ﻣﯿﺎن ﺑﺮدن ﺟﺎﯾﮕﺎه ﺷﺨﺼﯿﺖ و اﻋﺘﺒﺎر دﯾﮕﺮی اﺳﺖ ﺗﺎ از ﭼﺸﻢﻫﺎی دﯾﮕﺮان ﺑﯿﺎﻓﺘﺪ و اﻋﺘﺒﺎر و ارزش ﺧﻮد را در ﺟﺎﻣﻌﻪ ﯾﺎ ﮔﺮوه و ﺟﻤﻌﯽ از دﺳﺖ ﺑﺪﻫﺪ.
واﻗﻌﯿﺖ ﭼﻨﯿﻦ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﺮﺧﯽ از داﻧﺶآﻣﻮزان از ﻧﻈﺮ درﺳﯽ ضعیف ﻫﺴﺘﻨﺪ. ﭼﻨﯿﻦ داﻧﺶاﻣﻮزاﻧﯽ را ﻧﺒﺎﯾﺪ ﺳﺮزﻧﺶ و ﺗﺤﻘﯿﺮ ﮐﺮد ﭼﻮن در اﯾﻦ ﺻﻮرت آﻧﺎن اﺣﺴﺎس ﺑﯿﮕﺎﻧﮕﯽ ﺧﻮاﻫﻨﺪ ﮐﺮد و ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ از ﺟﻤﻊ ﮐﻨﺎرهﮔﯿﺮی ﮐﻨﻨﺪ و ﯾﺎ ﺑﺎ رﻓﺘﺎرﻫﺎی ﻋﮑﺲاﻟﻌﻤﻞ ﻧﺸﺎن دﻫﻨﺪ.
از ﻣﻌﻠﻤﯿﻦ اﻧﺘﻈﺎر ﻣﯽرود درﺻﺪد ﭘﯿﺪا ﮐﺮدن ﻓﺮﺻﺖﻫﺎﯾﯽ ﺑﺮای ﺗﺸﻮﯾﻖ ﺷﺎﮔﺮان ﺿﻌﯿﻒ ﺑﺎﺷﻨﺪ و آﻧﺎن را ﺑﺮای ﻣﻮﻓﻘﯿﺖﻫﺎی ﮐﻢ و ﺟﺰﺋﯽ ﺗﻤﺠﯿﺪ ﮐﻨﻨﺪ و ﭼﻨﺎﻧﭽﻪ آﻧﺎن ﺑﺮ ﻣﺸﮑﻼت ﺧﻮد ﺑﺼﻮرت ﻧﺴﺒﯽ ﻓﺎﺋﻖ آﻣﺪﻧﺪ. ﺑﺎﯾﺪ ﺑﻪ ﻓﺮزﻧﺪاﻧﯽ ﮐﻪ در دروس ﺧﺎﺻﯽ ﺿﻌﯿﻒ ﻫﺴﺘﻨﺪ، ﮐﻤﮏ ﮐﻨﻨﺪ و اﮔﺮ ﺧﻮدﺷﺎن ﻗﺎدر ﺑﻪ ﭼﻨﯿﻦ ﮐﺎری ﻧﯿﺴﺘﻨﺪ از ﻣﺪرﺳﻪ، اﻗﻮام، دوﺳﺘﺎن و ﺟﺘﯽ ﻫﻤﮑﻼﺳﺎن داﻧﺶاﻣﻮز ﮐﻤﮏ ﺑﻄﻠﺒﻨﺪ.
راﻫﮑﺎرﻫﺎی اﻓﺰاﯾﺶ ارﺗﺒﺎط ﺑﯿﻦ ﻣﻌﻠﻢ و داﻧﺶآﻣﻮزان:
روش ﺗﺪرﯾﺲ و ﭼﮕﻮﻧﮕﯽ ﺑﺮﻗﺮاری ارﺗﺒﺎط ﺑﺎ داﻧﺶ آﻣﻮزان از ﻣﻮﺿﻮﻋﺎﺗﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ آن ﻣﯽ ﺗﻮاﻧﺪ ﻧﻘﺶ ﻣﺆﺛﺮی در ﺑﺎﻻ ﺑﺮدن ﮐﯿﻔﯿﺖ آﻣﻮزﺷﯽ در ﻣﺪارس اﯾﻔﺎ ﻧﻤﺎﯾﺪ.
ﻣﺪﯾﺮﯾﺖ رواﺑﻂ ﺑﺎ داﻧﺶ آﻣﻮزان ﻧﯿﺰ ﺑﻪ اﻧﺪازه ﻣﻮﺿﻮع درس ﻣﻬﻢ اﺳﺖ.
در ﻣﺤﯿﻄﯽ ﮐﻪ داﻧﺶ آﻣﻮز ﺑﺎ ﻣﻌﻠﻢ ﺧﻮد اﺣﺴﺎس ﻧﺰدﯾﮑﯽ ﻧﮑﻨﺪ و از او ﺑﺘﺮﺳﺪ و ﯾﺎ ﺑﻪ او اﻋﺘﻤﺎد ﻧﺪاﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ ﯾﺎدﮔﯿﺮی ﺑﻪ ﻧﺤﻮ اﺣﺴﻦ اﻧﺠﺎم ﻧﻤﯽ ﮔﯿﺮد.
ﺠﺮﺑﻪ ﻧﺸﺎن داده اﺳﺖ ﮐﻪ اﮔﺮ ﺣﺘﯽ داﻧﺶ آﻣﻮز ﺑﻪ درﺳﯽ ﻋﻼﻗﻪ ﻣﻨﺪ ﻧﺒﺎﺷﺪ اﻣﺎ ﻣﻌﻠﻢِ آن را دوﺳﺖ ﺑﺪارد و ﺑﺎ او ارﺗﺒﺎط روﺣﯽ ﺑﺮﻗﺮار ﮐﻨﺪ درس را ﺑﻪ ﺧﺎﻃﺮ ﻣﻌﻠﻢ ﺧﻮد ﻣﯽ ﺧﻮاﻧﺪ و ﭼﻪ ﺑﺴﺎ ﮐﻪ ﺑﻪ درس ﻋﻼﻗﻪ ﻣﻨﺪ ﻫﻢ ﺑﺸﻮد.
اﯾﺠﺎد راﺑﻄﻪ ﻣﻨﺎﺳﺐ ﺑﯿﻦ ﻣﻌﻠﻢ و داﻧﺶآﻣﻮز ﺑﺎﻋﺚ ﺷﺪه ﺗﺎ ﺗﺤﻘﯿﺮ و ﺗﻮﺑﯿﺦ ﮐﻤﺘﺮی ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ داﻧﺶآﻣﻮز ﺷﻮد و اﻓﺖ ﺗﺤﺼﯿﻠﯽ در داﻧﺶآﻣﻮزان ﮐﻤﺘﺮ ﻣﯽﺷﻮد.
در زﯾﺮ ﺑﻪ ﭼﻨﺪ دروش ﺑﺮای اﯾﺠﺎد راﺑﻄﻪ ﺻﻤﯿﻤﯽ ﺑﯿﻦ ﻣﻌﻠﻢ و داﻧﺶآﻣﻮز اﺷﺎره ﻣﯽﺷﻮد:
ﻣﻄﻤﺌﻦ ﺷﻮﯾﺪ ﺣﻮاس ﻫﻤﻪ ﺟﻤﻊ اﺳﺖ
ﭘﯿﺶ از ﺷﺮوع درس و رﺳﻤﯿﺖ ﯾﺎﻓﺘﻦ ﮐﻼس ﻫﻤﻪ داﻧﺶ آﻣﻮزان ﺑﺎﯾﺪ در ﺟﺎی ﺧﻮد ﺑﺎﺷﻨﺪ و ﺗﻮﺟﻪ ﮐﻨﻨﺪ.
اﯾﻦ ﮐﻪ ﻫﻤﺰﻣﺎن ﺑﺎ آن ﻫﺎ و ﻣﯿﺎن ﻫﻢ ﻫﻤﻪ ﺷﺎن ﺻﺪاﯾﺘﺎن را ﺑﻠﻨﺪ ﮐﻨﯿﺪ و آن ﻫﺎ در ﻣﻘﺎﺑﻞ ﻓﺮﯾﺎد(ﺳﺎﮐﺖ!) ﯾﺎ ﺗﺎ ﺳﺎﮐﺖ ﻧﺸﯿﻦ درس رو ﺷﺮوع ﻧﻤﯽ ﮐﻨﯿﻢ! از ﺳﻮی ﺷﻤﺎ، دﺳﺖ ﺑﻪ ﺳﯿﻨﻪ ﺷﻮﻧﺪ، ﺑﻪ ﻣﻌﻨﺎی اﯾﻦ ﻧﯿﺴﺖ ﮐﻪ ﺣﻮاس ﻫﻤﻪ ﺷﺎن ﺟﻤﻊ ﺷﺪه اﺳﺖ.
ﺑﺮداﺷﺖ داﻧﺶ آﻣﻮزان از ﭼﻨﯿﻦ رﻓﺘﺎرﻫﺎﯾﯽ ﻣﻌﻤﻮﻻً اﯾﻦ اﺳﺖ:
اﺷﮑﺎﻟﯽ ﻧﺪارد ﻣﻮﻗﻊ ﺻﺤﺒﺖ ﻣﻌﻠﻢ ﺣﺮف ﺑﺰﻧﻢ ﺣﻮاس ﺑﭽﻪ ﻫﺎ را ﺑﺎ ﺻﺤﺒﺖ از وﺿﻌﯿﺖ ﻫﻮا، راه ﺑﻨﺪان ﺻﺒﺢ، ﻓﯿﻠﻢ ﺳﯿﻨﻤﺎﯾﯽ دﯾﺸﺐ ﯾﺎ ﺧﺒﺮ داغ روز ﺟﻠﺐ ﮐﻨﯿﺪ و ﺑﻌﺪ از ﭼﻨﺪ دﻗﯿﻘﻪ ﮔﻔﺖ وﮔﻮ، درس را ﺷﺮوع ﮐﻨﯿﺪ.
ﻣﻨﺼﻒ ﺑﺎﺷﯿﺪ
ﻗﺎﻃﻌﯿﺖ و ﺗﻨﻈﯿﻢ ﮔﺮی ﻣﻌﻠﻢ ﺑﺮ داﻧﺶ آﻣﻮزان اﺛﺮ ﻣﻨﻔﯽ ﻧﺪارد، آن ﭼﻪ آزارﺷﺎن ﻣﯽ دﻫﺪ و ﻧﻪ ﻓﻘﻂ ﺑﺮ ﮐﻼس ﮐﻪ ﺑﺮ ارﺗﺒﺎط ﻣﻌﻠﻢ و ﺷﺎﮔﺮد اﺛﺮ ﻣﻨﻔﯽ ﻣﯽ ﮔﺬارد رﻓﺘﺎر ﻏﯿﺮﻣﻨﺼﻔﺎﻧﻪ و ﺟﺎﻧﺐ داراﻧﻪ اﺳﺖ.
اﯾﻦ ﮐﻪ ﺗﻌﺪادی از ﺷﺎﮔﺮدان ﻫﻤﻮاره از ﻣﻮﻫﺒﺖ ﻫﺎی ﻧﻮرﭼﺸﻤﯽ ﺑﻮدن ﻧﺰد ﻣﻌﻠﻢ ﺑﺮﺧﻮردار ﺑﺎﺷﻨﺪ، از ﻣﺼﺎدﯾﻖ ﺑﺎرز رﻓﺘﺎر ﻧﺎﺑﺮاﺑﺮ و ﻏﯿﺮﻣﻨﺼﻔﺎﻧﻪ در ﮐﻼس اﺳﺖ و ﻋﺎﻣﻞ اﯾﺠﺎد اﺣﺴﺎﺳﺎﺗﯽ ﻣﺜﻞ ﺣﺴﺎدت، ﻧﺎرﺿﺎﯾﺘﯽ و ﻧﺎراﺣﺘﯽ در ﮔﺮوﻫﯽ ﮐﻪ ﮐﻢ ﺗﺮ ﻣﻮرد ﺗﻮﺟﻪ اﻧﺪ.
اﯾﻦ ﻓﻘﻂ ﺑﻪ ﻣﻌﻨﺎی ﺧﻮدداری از ﺗﺒﻌﯿﺾ در ﮐﻼس ﻧﯿﺴﺖ، ﺣﺘﯽ رﻓﺘﺎرﻫﺎی ﻇﺮﯾﻔﯽ ﻣﺜﻞ ﻫﻤﯿﺸﻪ ﻟﺒﺨﻨﺪ زدن ﺑﻪ ﺷﺎﮔﺮدی ﮐﻪ ﻧﻤﺮه ﻫﺎی ﺑﻬﺘﺮی ﻣﯽ ﮔﯿﺮد و ﻧﮕﺎه ﻋﺎری از اﺣﺴﺎس ﺑﻪ ﺷﺎﮔﺮدی ﮐﻪ ﻧﻤﺮه رﯾﺎﺿﯽ اش ﻣﻌﻤﻮﻻً ﭘﺎﯾﯿﻦ اﺳﺖ، ﻣﺼﺪاﻗﯽ از رﻓﺘﺎر ﻧﺎﺑﺮاﺑﺮ در ﮐﻼس اﺳﺖ.
ﺑﺮای ﭘﯿﺶ ﮔﯿﺮی از اﯾﻦ وﺿﻌﯿﺖ، ﻣﻮﻗﻌﯿﺖ ﻫﺎی ﺑﺮاﺑﺮ اﯾﺠﺎد ﮐﻨﯿﺪ ﺗﺎ ﻫﻤﻪ ﻓﺮﺻﺖ ﻣﺸﺎرﮐﺖ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻨﺪ.
ﻣﺜﻼَ اﺳﺎﻣﯽ داﻧﺶ آﻣﻮزان را ﺑﺮای ﮐﺎرﻫﺎی ﻣﺨﺘﻠﻒ از درون ﯾﮏ ﺟﻌﺒﻪ ﺑﯿﺮون ﺑﮑﺸﯿﺪ ﺗﺎ اﻧﺘﺨﺎب ﻫﺎ ﺗﺼﺎدﻓﯽ ﺑﺎﺷﻨﺪ. در ﺟﺮﯾﺎن ﮐﻼس از ﺧﻮدﺗﺎن ﺑﭙﺮﺳﯿﺪ آﯾﺎ ﺑﻪ ﻧﻈﺮ و ﺳﺆال ﻫﺎی ﻫﻤﻪ ﺑﭽﻪ ﻫﺎ ﺑﻪ ﯾﮏ اﻧﺪازه اﻫﻤﯿﺖ دادم؟ ﺑﺮای ﻫﻤﻪ وﻗﺖ ﮔﺬاﺷﺘﻢ؟ ﺑﻪ ﻫﻤﻪ ﺑﻪ ﯾﮏ اﻧﺪازه ﻟﺒﺨﻨﺪ زدم؟ ﻫﻤﻪ را ﺑﻪ ﯾﮏ اﻧﺪازه ﺗﺸﻮﯾﻖ ﮐﺮدم؟ در ﻫﻔﺘﻪ/ﻣﺎه اﺧﯿﺮ ﻫﻤﻪ ﺑﭽﻪ ﻫﺎ را ﻣﺨﺎﻃﺐ ﻗﺮار داده ام؟
اﯾﻦ را ﮔﻮﺷﻪ ذﻫﻦ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﯿﺪ ﮐﻪ آﻣﻮزﮔﺎران ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻫﻨﺮﭘﯿﺸﻪ ﻫﺎ ﺑﺎﯾﺪ اﺣﺴﺎﺳﺎت ﺧﻮد را در ﮐﻼس درس، ﻣﻌﺎﺷﺮت ﺑﺎ داﻧﺶ آﻣﻮزان و ﻧﻤﺮه دادن ﺑﻪ آن ﻫﺎ ﮐﻨﺘﺮل ﮐﻨﻨﺪ.
ﻓﻌﺎل ﺑﺎﺷﯿﺪ
ﺗﻤﺎم ﻣﺪت ﺟﻠﻮی ﮐﻼس ﻧﻨﺸﯿﻨﯿﺪ، در ﮐﻼس و ﻣﯿﺎن داﻧﺶ آﻣﻮزان راه ﺑﺮوﯾﺪ، ﺑﻪ ﻫﻤﻪ داﻧﺶ آﻣﻮزان ﻧﮕﺎه ﮐﻨﯿﺪ و ﮔﺎه ﻟﺒﺨﻨﺪ ﺑﺰﻧﯿﺪ.
ﺣﺘﯽ ﻣﯽ ﺗﻮاﻧﯿﺪ از راه رﻓﺘﻦ ﺑﻪ ﺳﻤﺖ داﻧﺶ آﻣﻮزاﻧﯽ ﮐﻪ ﺷﻠﻮغ ﻣﯽ ﮐﻨﻨﺪ ﯾﺎ اﯾﺴﺘﺎدن ﮐﻨﺎر ﺻﻨﺪﻟﯽ آن ﻫﺎ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان روش ﺳﺎﮐﺖ ﮐﺮدن ﺷﺎن اﺳﺘﻔﺎده ﮐﻨﯿﺪ.
ﻋﺎﻣﻞ ﺑﺴﯿﺎری از ﺷﻠﻮﻏﯽ ﻫﺎ و رﻓﺘﺎرﻫﺎی ﻋﺠﯿﺐ ﺑﭽﻪ ﻫﺎ، ﻧﯿﺎز ﺑﻪ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﺰرگ ﺗﺮﻫﺎ اﺳﺖ.
ﺗﺬﮐﺮ ﻧﺪﻫﯿﺪ ﺣﻮاس داﻧﺶ آﻣﻮز ﭘﺮت اﺳﺖ؟ وﺳﻂ درس دادن ﺷﻤﺎ ﺑﻪ ﮐﺎر دﯾﮕﺮی ﻣﺸﻐﻮل اﺳﺖ؟ دﻗﯿﻘﺎً ﻫﻤﺎن ﮐﺎری را ﻣﯽ ﮐﻨﺪ ﮐﻪ ﻗﺮار ﺑﻮد ﻧﮑﻨﺪ؟ ﮐﻢ اﺛﺮﺗﺮﯾﻦ و ﻣﺨﺮب ﺗﺮﯾﻦ راه اﯾﻦ اﺳﺖ ﮐﻪ ﻣﺴﺘﻘﯿﻢ و ﺑﺎ ﻋﺘﺎب و ﺧﻄﺎب ﺑﮕﻮﯾﯿﺪ ﻧﮑﻦ و ﺟﻠﻮی ﺑﺎﻗﯽ ﺑﭽﻪ ﻫﺎ ﺧﺠﺎﻟﺘﺶدﻫﯿﺪ.
رﻓﺘﺎر ﻣﺆﺛﺮ و ﺗﻨﻈﯿﻤﯽ در اﯾﻦ ﺷﺮاﯾﻂ ﮔﻮﺷﺰد ﮐﺮدن ﻏﯿﺮ ﻣﺴﺘﻘﯿﻢ و آرام اﺳﺖ.
ﻣﺜﻼً در ﮐﻼس رﯾﺎﺿﯽ ﻣﺸﻐﻮل ﺗﺪرﯾﺲ واﺣﺪﻫﺎی اﻧﺪازه ﮔﯿﺮی ﻫﺴﺘﯿﺪ و ﺣﺮف زدن ﻧﯿﻤﺎ ﺑﺎ ﺑﻐﻞ دﺳﺘﯽ اش، ﻫﻢ ﺣﻮاس ﺷﻤﺎ را ﭘﺮت ﮐﺮده و ﻫﻢ ﻧﻈﻢ ﮐﻼس را ﺑﻪ ﻫﻢ رﯾﺨﺘﻪ، ﺑﻪ ﺟﺎی ﮔﻔﺘﻦ ﺑﺎز داری ﺣﺮف ﻣﯽ زﻧﯽ و ﺣﻮاس ﻣﻦ و ﺑﻘﯿﻪ رو ﭘﺮت ﻣﯽ ﮐﻨﯽ.
از ﮐﻼس ﺑﺮو ﺑﯿﺮون ! ﻣﯽ ﺗﻮاﻧﯿﺪ ﺑﮕﻮﯾﯿﺪ ﺑﯿﺎﯾﻦ ﻗﺪ ﻧﯿﻤﺎ رو ﺑﻪ ﺳﺎﻧﺘﯿﻤﺘﺮ و اﯾﻨﭻ اﻧﺪازه ﺑﮕﯿﺮﯾﻢ و ﺑﺒﯿﻨﯿﻢ ﭼﻪ ﺗﻔﺎوﺗﯽ داره. ﻧﯿﻤﺎ ﺑﯿﺎ اﯾﻦ ﺟﺎ ﺑﺎﯾﺴﺖ …
ﺑﻪ اﯾﻦ ﺗﺮﺗﯿﺐ ﻫﻢ ﭘﭻ ﭘﭻ ﮐﺮدن ﻣﺘﻮﻗﻒ ﺷﺪه، ﻫﻢ ﻧﯿﻤﺎ ﻓﻬﻤﯿﺪه ﮐﻪ ﺷﻤﺎ ﻣﺘﻮﺟﻪ ﮐﺎرش ﺷﺪه اﯾﺪ و ﻫﻢ ﻧﻈﻢ ﮐﻼس ﺣﻔﻆ ﺷﺪه اﺳﺖ. ﮔﻔﺖ وﮔﻮی ﺧﺼﻮﺻﯽ ﺑﻌﺪ از ﮐﻼس ﺑﺎ ﻧﯿﻤﺎ ﻣﯽ ﺗﻮاﻧﺪ اﯾﻦ روش ﺗﻨﻈﯿﻤﯽ را ﺗﮑﻤﯿﻞ ﮐﻨﺪ.
ﮔﻔﺖ وﮔﻮی ﺑﺎزدارﻧﺪه ﺑﻪ ﺟﺎی ﺗﻮﺑﯿﺦ
رﻓﺘﺎری از داﻧﺶ آﻣﻮزﺗﺎن ﺳﺮ زده ﮐﻪ ﺑﺎﯾﺪ ﺑﯽ درﻧﮓ ﻣﺘﻮﻗﻒ ﺷﻮد و دﯾﮕﺮ ﺗﮑﺮار ﻧﺸﻮد؟ ﺑﻪ ﺟﺎی ﺗﻮﺑﯿﺦ او در ﺟﻤﻊ، ﻓﺮﺻﺖ ﯾﮏ ﮔﻔﺖ وﮔﻮی دو ﻧﻔﺮه را ﺗﺮﺗﯿﺐ دﻫﯿﺪ. ﮔﻔﺖ وﮔﻮی ﺑﺎزدارﻧﺪه ﺑﺎﯾﺪ ﺑﻼﻓﺎﺻﻠﻪ ﭘﺲ از رﻓﺘﺎر ﻧﺎﻣﻨﺎﺳﺐ اﻧﺠﺎم ﺷﻮد و ﺗﺎ آن ﺟﺎ ﮐﻪ ﻣﯽ ﺷﻮد ﺧﻼﺻﻪ و ﺧﺼﻮﺻﯽ ﺑﺎﺷﺪ.
ﻫﺮﭼﻪ ﻓﺎﺻﻠﻪ زﻣﺎﻧﯽ ﮔﻔﺖ وﮔﻮ ﺑﺎ رﻓﺘﺎر ﻧﺎﺷﺎﯾﺴﺖ ﮐﻢ ﺗﺮ ﺑﺎﺷﺪ، اﺣﺘﻤﺎل اﯾﻦ ﮐﻪ ﻓﮑﺮ ﮐﻨﺪ از ﮐﺎرش ﭼﺸﻢ ﭘﻮﺷﯽ ﮐﺮده اﯾﺪ، ﮐﻤﺘﺮ اﺳﺖ. ﻫﺮ ﭼﻪ اﯾﻦ ﮔﻔﺖ وﮔﻮ ﻃﻮﻻﻧﯽ ﺗﺮ ﺷﻮد، داﻧﺶ آﻣﻮز را ﺑﯿﺸﺘﺮ از درس دور ﮐﺮده اﯾﺪ و اﯾﻦ ﻣﯽ ﺗﻮاﻧﺪ ﺑﺮای او در ﺣﮑﻢ ﺟﺎﯾﺰه ﺑﺎﺷﺪ.
ﻣﺜﻼً داﻧﺶ آﻣﻮز وﺳﻂ درس ﺑﺎ ﮔﻮﺷﯽ ﺗﻠﻔﻦ ﻫﻤﺮاه ﻣﺸﻐﻮل اﺳﺖ، ﺑﻬﺘﺮ اﺳﺖ ﺑﻪ او ﻧﺰدﯾﮏ ﺷﻮﯾﺪ و آرام، ﺑﯽ اﯾﻨﮑﻪ ﺑﺎﻗﯽ ﻫﻢ ﮐﻼﺳﯽ ﻫﺎ ﻣﺘﻮﺟﻪ ﺷﻮﻧﺪ ﺑﭙﺮﺳﯿﺪ:
ﭼﯽ ﮐﺎر ﻣﯽ ﮐﻨﯽ؟
ﺑﻌﺪ از ﭘﺎﺳﺦ او ﺑﭙﺮﺳﯿﺪ:ﺑﻪ ﺟﺎی اﯾﻦ ﮐﺎر، اﻵن ﺑﺎﯾﺪ ﭼﯽ ﮐﺎر ﮐﻨﯽ؟
و ﺑﺎز ﺑﻌﺪ از ﺟﻮاب او ﺑﭙﺮﺳﯿﺪ : ﺧﺐ ﮐﯽ ﺷﺮوع ﻣﯽ ﮐﻨﯽ؟ ﯾﮏ ﮔﻔﺖ وﮔﻮی ﻃﻮﻻﻧﯽ ﺗﺮ ﺑﻌﺪ از ﮐﻼس درﺑﺎره ﻣﻘﺮرات اﺳﺘﻔﺎده از ﺗﻠﻔﻦ ﺳﺮ ﮐﻼس اﯾﻦ روش ﺗﻨﻈﯿﻤﯽ را ﺗﮑﻤﯿﻞ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ.
ﺟﺎﯾﺰه ﻣﻤﻨﻮع
ﺷﺎﯾﺪ ﺟﺎﯾﺰه دادن راه ﮐﺎری زود ﺑﺎزده ﺑﺮای اﻧﮕﯿﺰه ﺑﺨﺸﯽ ﺑﺎﺷﺪ اﻣﺎ ﺣﺎﻣﻞ ﭘﯿﺎم ﻫﺎی ﭘﻨﻬﺎن و ﻗﺎﺑﻞ ﺗﻮﺟﻬﯽ اﺳﺖ.
ﺟﺎﯾﺰه دادن در ﺑﻠﻨﺪﻣﺪت ﻧﻪ ﺗﻨﻬﺎ اﺛﺮﺑﺨﺶ ﻧﺨﻮاﻫﺪ ﺑﻮد ﮐﻪ ﺣﺘﯽ آﺛﺎر ﻣﺨﺮب ﻫﻢ دارد. در واﻗﻊ ﺟﺎﯾﺰه ﺟﺎی رﺿﺎﯾﺖ دروﻧﯽ ﻧﺎﺷﯽ از ﯾﺎدﮔﯿﺮی و ﻫﻤﮑﺎری را ﻣﯽ ﮔﯿﺮد.
ﯾﮑﯽ از اﻫﺪاف ﺗﻨﻈﯿﻢ ﻣﺜﺒﺖ ﯾﺎد دادن اﯾﻦ ﻧﮑﺘﻪ ﺑﻪ داﻧﺶ آﻣﻮزان اﺳﺖ ﮐﻪ ﺣﺘﯽ وﻗﺘﯽ ﮐﺴﯽ ﻣﺘﻮﺟﻪ ﻧﯿﺴﺖ ﻫﻢ ﮐﺎر درﺳﺖ را اﻧﺠﺎم دﻫﻨﺪ.
ﺑﺮﺧﻼف دروﻧﯽ ﺑﻮدن ﺗﺄﺛﯿﺮ ﺗﻨﻈﯿﻢ ﻣﺜﺒﺖ، ﺟﺎﯾﺰه اﯾﺠﺎد اﻧﮕﯿﺰه ﺑﯿﺮوﻧﯽ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ. ﺑﻪ ﺟﺎی ﺟﺎﯾﺰه از داﻧﺶ آﻣﻮزان ﺑﺨﻮاﻫﯿﺪ ﭼﺎﻟﺶ ﻫﺎی ﻣﺤﯿﻂ ﻣﺪرﺳﻪ را در ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﺟﻠﺴﻪ ﮐﻼس ﻣﻄﺮح ﮐﻨﻨﺪ ﺗﺎ ﻫﻤﻪ در ﯾﺎﻓﺘﻦ راه ﺣﻞ ﺷﺮﯾﮏ ﺷﻮﻧﺪ ﯾﺎ از آن ﻫﺎ ﺑﺮای ﺣﻞ ﯾﮏ ﻣﺴﺌﻠﻪ ﮐﻤﮏ ﺑﺨﻮاﻫﯿﺪ. ﺑﻪ اﯾﻦ ﺗﺮﺗﯿﺐ اﻧﮕﯿﺰش دروﻧﯽ ﺑﺨﺸﯽ از ﺷﺨﺼﯿﺖ داﻧﺶ آﻣﻮزان ﻣﯽ ﺷﻮد.
ﺑﺮﻧﺎﻣﻪرﯾﺰی:
ﺗﺤﻘﯿﺮ و ﺗﻮﺑﯿﺦ داﻧﺶآﻣﻮز ﻫﻤﯿﺸﻪ ﺷﯿﻮه ﻣﻨﺎﺳﺒﯽ ﺑﺮای اﺻﻼح داﻧﺶآﻣﻮزان ﺑﻌﻀﺎً ﺗﻨﺒﻞ ﻧﯿﺴﺖ. ﮔﺎه ﺗﺸﻮﯾﻖ ﺗﺄﺛﯿﺮی ﻣﯽﮔﺬارد ﮐﻪ ﺗﻮﺑﯿﺦ ﻧﻤﯽﮔﺬارد. اﺳﺘﻔﺎده از داﻧﺶ آﻣﻮزان درﺳﺨﻮان ﺑﺮای ﮐﻤﮏ ﺑﻪ ﺿﻌﯿﻒ ﺗﺮﻫﺎ، دﺳﺘﻪﺑﻨﺪی داﻧﺶآﻣﻮزان و اﯾﺠﺎد ﮔﺮوهﻫﺎی درﺳﯽ و رﻗﺎﺑﺖ ﺳﺎﻟﻢ ﺑﯿﻦ آﻧﻬﺎ ﻣﯽﺗﻮاﻧﺪ ﺑﻪ ﭘﯿﺸﺮﻓﺖ درﺳﯽ ﮐﻤﮏ ﻧﻤﺎﯾﺪ.
ﻣﺸﻮرت و ﺻﺤﺒﺖ ﺑﺎ واﻟﺪﯾﻦ ﻧﯿﺰ ﻣﯽﺗﻮاﻧﺪ در اﯾﻦ زﻣﯿﻨﻪ ﮔﺮه ﮔﺸﺎ ﺑﺎﺷﺪ. ﺑﯿﺸﺘﺮ داﻧﺶ آﻣﻮزاﻧﯽ ﮐﻪ از ﻧﻈﺮ درﺳﯽ ﺿﻌﯿﻒ ﻫﺴﺘﻨﺪ اﻓﺮاد ﺑﯽ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ای اﻧﺪ ﮐﻪ در ﻃﻮل روز زﻣﺎن ﻣﻔﯿﺪ ﺧﻮد را ﻫﺪر ﻣﯽدﻫﻨﺪ و ﺷﺐ اﻣﺘﺤﺎن ﻧﻤﯽ ﺗﻮاﻧﻨﺪ ﺟﺒﺮان ﮐﻨﻨﺪ.
ﺑﺎ ﻫﻤﮑﺎری ﻣﺸﺎورﯾﻦ ﻣﺪرﺳﻪ، اوﻟﯿﺎ و ﺧﻮد داﻧﺶ آﻣﻮز ﻣﯽ ﺗﻮان ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ رﯾﺰی و ﻧﻈﻢ را ﺑﻪ آﻧﻬﺎ آﻣﻮﺧﺖ.
ﺗﺄﺛﯿﺮ زﯾﺎﻧﺒﺎر ﺗﺤﻘﯿﺮ و ﺗﻮﺑﯿﺦ ﺑﺮ داﻧﺶآﻣﻮزان
ﻋﺪم اﻋﺘﻤﺎد ﺑﻪ ﻧﻔﺲ
ﯾﮑﯽ از اﺛﺮات زﯾﺎﻧﺒﺎر ﺗﺤﻘﯿﺮ و ﺗﻮﺑﯿﺦ داﻧﺶآﻣﻮزان در ﻣﻘﺎﺑﻞ دﯾﮕﺮان، از دﺳﺖ دادن اﻋﺘﻤﺎد ﺑﻪ ﻧﻔﺲ ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ. ﮐﺎﻫﺶ اﻋﺘﻤﺎد ﺑﻪ ﻧﻔﺲ ﺑﺎﻋﺚ ﺷﺪه ﺗﺎ داﻧﺶآﻣﻮزان ﺑﺎ ﻣﺸﮑﻼﺗﯽ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﮐﺎﻫﺶ ﺗﻮاﻧﺎﯾﯽ در ﮐﺎرﻫﺎی ﮔﺮوﻫﯽ، ﻋﺪم ﺷﺮﮐﺖ در ﺑﺤﺚﻫﺎی ﮐﻼﺳﯽ، اﻓﺖﺗﺤﺼﯿﻠﯽ، ﭘﺮﺧﺎﺷﮕﺮی و…. ﻣﻮاﺟﻪ ﺷﻮﻧﺪ.
راﻫﮑﺎر ﻣﻘﺎﺑﻠﻪ ﺑﺎ اﯾﻦ اﺛﺮ زﯾﺎﻧﺒﺎر اﯾﻦ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺣﺘﯽ اﮔﺮ داﻧﺶآﻣﻮز ﮐﺎر ﺧﻄﺎﯾﯽ اﻧﺠﺎم دادهﺑﺎﺷﺪ، ﺑﺎﯾﺪ در ﻣﺮﺣﻠﻪ اول ﺑﺎ ﺧﻮد داﻧﺶآﻣﻮز ﺑﻪ ﺻﻮرت ﺧﺼﻮﺻﯽ ﺻﺤﺒﺖ ﮐﺮده و ﻋﻠﺖ ﮐﺎر اﺷﺘﺒﺎه او را ﺟﻮﯾﺎ ﺷﺪ.
ﺷﺎﯾﺪ داﻧﺶآﻣﻮز دارای ﻣﺸﮑﻠﯽ ﺑﺎﺷﺪ ﮐﻪ ﺑﺎﯾﺪ در رﻓﻊ آن ﺗﻼش ﮐﺮد. ﻣﺜﻼ ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ داﻧﺶآﻣﻮز ﺑﻪ ﻋﻠﺖ ﻣﺸﮑﻼت ﺧﺎﻧﻮادﮔﯽ ﻧﺘﻮاﻧﺴﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ درس ﺧﻮد را ﺑﺨﻮاﻧﺪ و ﻧﻤﺮه ﮐﻤﯽ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ. در اﯾﻦ ﺻﻮرت ﻣﻌﻠﻢ ﺑﺎﯾﺪ ﻣﻨﻄﻘﯽ ﺑﺮﺧﻮرد ﮐﺮده و ﺑﺪون ﺟﻠﺐ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻘﯿﻪ داﻧﺶآﻣﻮزان ﻋﻠﺖ ﻧﻤﺮه او را ﭘﺮﺳﯿﺪه و ﺑﻪ ﻃﻮر ﺻﻤﯿﻤﯽ ﺣﺮفﻫﺎﯾﺶ را ﮔﻮش ﮐﻨﺪ.
ﻣﯽﺗﻮان ﺑﺎ ﺗﻌﺮﯾﻒ از ﮐﺎرﻫﺎی ﮐﻮﭼﮏ داﻧﺶآﻣﻮز، اﻋﺘﻤﺎد ﺑﻪ ﻧﻔﺲ او را ﺑﺎﻻ ﺑﺮد. ﻫﺮ ﻓﺮدی در ﮐﻨﺎر ﺿﻌﻒﻫﺎ ﻧﻘﺎط ﻗﻮﺗﯽ دارد ﮐﻪ ﺑﺮای ﺑﺎﻻ ﺑﺮدن اﻋﺘﻤﺎد ﺑﻪ ﻧﻔﺲ ، ﺑﺎﯾﺪ ﺑﻪ ﻧﻘﺎط ﻗﻮت او ﺗﮑﯿﻪ ﮐﺮد.
ﮔﻮﺷﻪﮔﯿﺮی
ﮔﻮﺷﻪﮔﯿﺮی ﯾﮑﯽ از ﺧﺼﻮﺻﯿﺎت رﻓﺘﺎری راﯾﺞ در داﻧﺶآﻣﻮزان اﺳﺖ ﮐﻪ ﯾﮑﯽ از اﺛﺮات ﺗﺤﻘﯿﺮ و ﺗﻮﺑﯿﺦ در ﻓﺮد ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ.
ﻓﺮدی ﮐﻪ ﻣﻮرد ﺗﻮﺑﯿﺦ و ﺗﺤﻘﯿﺮ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ، ﺑﻪ ﺧﺎﻃﺮ ﺷﺨﺼﯿﺖ و ﺧﺠﺎﻟﺖ ﮐﻤﺘﺮ ﺑﺎ اﻓﺮاد دﯾﮕﺮ ارﺗﺒﺎط ﺑﺮﻗﺮار ﻣﯽدﻫﺪ و ﺑﯿﺸﺘﺮ ﺳﻌﯽ ﻣﯽ-ﮐﻨﺪ ﮐﻪ دور از ﻫﻤﮑﻼﺳﯽﻫﺎ و ﻣﻌﻠﻤﺎن ﺑﺎﺷﺪ.
اﯾﻦ رﻓﺘﺎرﻫﺎ در آﯾﻨﺪه ﻧﯿﺰ ﺑﺮای داﻧﺶآﻣﻮز ﺑﺎﻗﯽ ﻣﺎﻧﺪه و ﺑﺎﻋﺚ ﺗﺸﺪﯾﺪ ﮔﻮﺷﻪﮔﯿﺮی ﻣﯽﺷﻮد. ﺑﺎﯾﺪ ﺗﻮﺟﻪ داﺷﺖ ﮐﻪ ﮔﻮﺷﻪﮔﯿﺮی ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ ﺑﺎﻋﺚ اﻓﺴﺮﮔﯽ و ﺗﻨﻬﺎﯾﯽ ﻫﺮﭼﻪ ﺑﯿﺸﺘﺮ ﻓﺮد ﺷﻮد ﭘﺲ ﻣﻮﺿﻮع ﻣﻬﻤﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﺎﯾﺪ آن را رﻓﻊ ﮐﺮد.
اﮔﺮ ﻣﺴﺌﻮﻟﯿﻦ ﯾﺎ دﺑﯿﺮان ﻣﺘﻮﺟﻪ ﮔﻮﺷﻪﮔﯿﺮی ﻓﺮد ﺗﺤﻘﯿﺮ ﺷﺪه، ﺷﻮﻧﺪ ﺑﺎﯾﺪ راﻫﮑﺎری ﺑﺮای رﻓﻊ آن ﺑﯿﺎﺑﻨﺪ. راﻫﮑﺎرﻫﺎی ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺷﺮﮐﺖ دادن اﺟﺒﺎری در ﮔﺮوهﻫﺎی ﻣﺨﺘﻠﻒ ورزﺷﯽ و ﮐﻼﺳﯽ، دادن ﻣﺴﺌﻮﻟﯿﺖﻫﺎﯾﯽ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻧﻤﺎﯾﻨﺪه ﮐﻼس ﺑﻪ داﻧﺶآﻣﻮز ﻫﺮ ﭼﻨﺪ در اﺑﺘﺪا ﻓﺮد ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ از داﺷﺘﻦ ﻣﺴﺌﻮﻟﯿﺖ و ﺷﺮﮐﺖ در ﮐﺎرﻫﺎی ﮔﺮوﻫﯽ ﻧﺎراﺿﯽ ﺑﺎﺷﺪ اﻣﺎ رﻓﺘﻪ رﻓﺘﻪ اﯾﻦ ﺣﺲ ﺑﺎ ﺣﺲ رﺿﺎﯾﺖ ﺟﺎﯾﮕﺰﯾﻦ ﻣﯽﺷﻮد ﮐﻪ در ﻧﻬﺎﯾﺖ ﺑﺎﻋﺚ از ﺑﯿﻦ رﻓﺘﻦ ﮔﻮﺷﻪﮔﯿﺮی ﻓﺮد ﻣﯽﮔﺮدد.
ﺗﺮس
ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﺳﻮﻣﯿﻦ ﺗﺄﺛﯿﺮ ﻣﯽﺗﻮان ﺑﻪ اﯾﺠﺎد ﺗﺮس ﭼﻪ از ﻣﻌﻠﻢ و ﭼﻪ از ﻣﺪرﺳﻪ اﺷﺎره ﮐﺮد. اﮔﺮ ﻣﻌﻠﻢ داﻧﺶآﻣﻮز را ﺗﺤﻘﯿﺮ و ﯾﺎ ﺗﻮﺑﯿﺦ ﮐﻨﺪ، داﻧﺶآﻣﻮز از او دﺑﯿﺮ و ﻣﺤﯿﻂ ﻣﺪرﺳﻪ ﺗﺮس ﭘﯿﺪا ﻣﯽﮐﻨﺪ، دﯾﮕﺮ ﻋﻼﻗﻪای ﮐﻪ ﺑﺮﺧﻮرد ﺑﺎ او را ﻧﺪارد.
داﻧﺶ آﻣﻮز ﺗﻼش ﻣﯽﮐﻨﺪ ﺗﺎ ﺑﻪ ﺑﻬﺎﻧﻪﻫﺎی ﻣﺨﺘﻠﻒ از درس و ﻣﺪرﺳﻪ ﻓﺮار ﮐﻨﺪ و در ﮐﻼسﻫﺎ ﺣﻀﻮر ﻧﺪاﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ. اﯾﻦ رﻓﺘﺎر ﺑﺎﻋﺚ ﺷﺪه ﺗﺎ اﻓﺖ ﺗﺤﺼﯿﻠﯽ ﺷﺪﯾﺪی در داﻧﺶآﻣﻮز ﻣﺸﺎﻫﺪه ﺷﻮد.
ﺗﺼﻤﯿﻢ ﮔﯿﺮی ﻧﻬﺎﯾﯽ و ﭘﯿﺸﻨﻬﺎدی
ﭘﺮوژهﻫﺎی ﻋﻠﻤﯽ ﻣﻮﻓﻖ ﻧﯿﺎز ﺑﻪ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪرﯾﺰی دارﻧﺪ. ﺑﺮای رﺷﺪ ﺧﻼﻗﯿﺖ و ﻧﻮاﻧﺪﯾﺸﯽ در داﻧﺶآﻣﻮزان، ﺑﺎﯾﺪ ﻧﺨﺴﺖ ﺑﻪ درك درﺳﺖ و روﺷﻨﯽ از ﺷﺮاﯾﻂ ﻣﻮﺟﻮد ﺑﺮ ﺳﯿﺴﺘﻢ و در ﮔﺎم ﺑﻌﺪی ﺑﺮ ﻣﺒﻨﺎی ﻓﻠﺴﻔﻪ ﺗﻌﻠﯿﻢ وﺗﺮﺑﯿﺖ و ﻫﺪف ﻫﺎی اﺻﻮﻟﯽ و ﻣﻌﯿﺎرﻫﺎی ﻋﻠﻤﯽ ﻣﻌﺘﺒﺮ ﺑﮑﻮﺷﯿﻢ، ﺗﺼﻮﯾﺮ روﺷﻨﯽ از زﻣﯿﻨﻪﻫﺎی ﺑﺮوز ﺧﻼﻗﯿﺖ در داﻧﺶآﻣﻮزان ﺗﺮﺳﯿﻢ ﮐﻨﯿﻢ
در اﯾﻦ ﺻﻮرت ﻣﯽﺗﻮان ﺑﺎ ﮐﻤﺘﺮﯾﻦ وﻗﺖ، اﻧﺮژی و ﺳﺮﻣﺎﯾﻪ ﻣﺴﯿﺮ ﭘﺮورش و ﺷﮑﻮﻓﺎﯾﯽ ﺧﻼﻗﯿﺖﻫﺎ و ﻧﻮاﻧﺪﯾﺸﯽﻫﺎی داﻧﺶآﻣﻮزان را ﻫﻤﻮار ﺳﺎﺧﺖ و آنﻫﺎ را ﺑﻪ ﺳﻮی ﯾﺎدﮔﯿﺮی ﺧﻼق ﺳﻮق داد.
ﺑﺮرﺳﯽ ﻧﺘﺎﯾﺞ و ﺷﻮاﻫﺪ ﻧﺸﺎن ﻣﯽدﻫﺪ ﮐﻪ ﺗﺤﻘﯿﺮ و ﺗﻮﺑﯿﺦ داﻧﺶآﻣﻮزان ﺗﺄﺛﯿﺮ زﯾﺎﻧﺒﺎری ﺑﺮ آﻧﻬﺎ دارد.
در زﯾﺮ ﺑﻪ ﺗﻌﺪادی از اﯾﻦ ﻣﻮارد زﯾﺎﻧﺒﺎر اﺷﺎره ﺷﺪه اﺳﺖ:
- ﻋﺪم اﻋﺘﻤﺎد ﺑﻪ ﻧﻔﺲ در داﻧﺶآﻣﻮز
- ﺗﺮس از ﻣﺪرﺳﻪ و ﻣﻌﻠﻢ
- ﮐﺎﻫﺶ ﻋﻼﻗﻪ ﺑﻪ درس و ﻣﺪرﺳﻪ
- ﮔﻮﺷﻪﮔﯿﺮی
- اﻓﺖ ﺗﺤﺼﯿﻠﯽ
- ﮐﺎﻫﺶ ﻣﺴﺌﻮﻟﯿﺖﭘﺬﯾﺮی و ﺗﻮاﻧﺎﯾﯽ ﮐﺎر ﮔﺮوﻫﯽ
- ﻋﺪم رﺿﺎﯾﺖ داﻧﺶآﻣﻮزان، از ﻋﻤﻠﮑﺮد ﻣﺪرﺳﻪ و ﻣﺴﺌﻮﻟﯿﻦ
- اﯾﺠﺎد ﻓﻀﺎی ﮐﺴﻞﮐﻨﻨﺪه ﺑﺮای داﻧﺶاﻣﻮز در ﮐﻼس
ﭘﯿﺸﻨﻬﺎدات:
در آﺧﺮ ﺳﻌﯽ ﮐﺮده ﺑﺎ اراﺋﻪ ﭘﯿﺸﻨﻬﺎداﺗﯽ ﺑﺘﻮان اﺛﺮات ﻧﺎﺷﯽ از ﺗﺤﻘﯿﺮ و ﺗﻮﺑﯿﺦ را ﮐﺎﻫﺶ داد. اﯾﻦ ﭘﯿﺸﻨﻬﺎدات ﻋﺒﺎرﺗﻨﺪ از:
- ﺑﻪ داﻧﺶآﻣﻮزان ﻣﺴﺌﻮﻟﯿﺖ داده ﺷﻮد
- اﺳﺘﻔﺎده از ﺗﺸﻮﯾﻖﻫﺎی ﺑﻪ ﺟﺎ، ﯾﻌﻨﯽ ﮐﺎر ﺳﺎزﺗﺮﯾﻦ ﻋﻮاﻣﻞ ﭘﯿﺸﺮﻓﺖ داﻧﺶآﻣﻮزان
- اﯾﺠﺎد دوﺳﺘﯽ ﺑﺎ داﻧﺶآﻣﻮزان در ﮐﻼس درس
- از ﺗﻮان ﻓﮑﺮی ﺧﻮد و داﻧﺶآﻣﻮزان ﺑﻬﺮهﻫﺎی ﺧﻼﻗﺎﻧﻪ ﺑﺒﺮﯾﺪ
- ﻣﻄﺮح ﮐﺮدن ﻣﻮارد و ﻣﺸﮑﻼت ﺑﻪ ﺻﻮرت ﺧﺼﻮﺻﯽ ﺑﺎ ﺧﻮد داﻧﺶآﻣﻮز
- در آﻧﻬﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻧﻘﺎط ﻗﻮت داﻧﺶآﻣﻮزان در ﮐﻨﺎر وﺟﻮد ﺿﻌﻒ
- ﺗﻼش ﺑﺮای رﻓﻊ ﻣﻮاردی ﮐﻪ ﺑﺎﻋﺚ ﺗﺤﻘﯿﺮ ﯾﺎ ﺗﻮﺑﯿﺦ داﻧﺶآﻣﻮز ﻣﯽﺷﻮد
ﻣﻨﺎﺑﻊ:
ﺑﺎزرﮔﺎن، زﻫﺮا.، ﮔﻮدرزی، ﻣﺤﻤﺪﻋﻠﯽ.، ﺑﺮرﺳﯽ ﻋﻮاﻣﻞ آﺳﯿﺐزا در ﻣﺪارش ﺷﻬﺮ ﺗﻬﺮان، ﻣﺠﻠﻪ روانﺷﻨﺎﺳﯽ و ﻋﻠﻮم ﺗﺮﺑﯿﺘﯽ
راﻫﻨﻤﺎی ﻋﻤﻠﯽ ﭘﮋوﻫﺶ در ﻋﻤﻞ. اﻧﺘﺸﺎرات ﭘﮋوﻫﺸﮑﺪه ﺗﻌﻠﯿﻢ و ﺗﺮﺑﯿﺖ. ﺳﺎل۱۳۸۱ﻗﺎﺳﻤﯽ ﭘﻮﯾﺎ، اﻗﺒﺎل
اﻗﺪام ﭘﮋوﻫﯽ ﭼﯿﺴﺖ و ﭼﻪ ﮐﺎرﺑﺮدی در ﺗﺤﻘﯿﻘﺎت ﺳﺎزﻣﺎن و ﻣﺪﯾﺮﯾﺖ دارد؟۱۳۸۶ﻫﻤﺎﯾﻮنﭘﻮر، ﻣﻨﻮﭼﻬﺮ
ﻧﺸﺮ وﯾﺮاﯾﺶ، ﺗﻬﺮان ، وﯾﺮاﯾﺶ ، (۱۳۸۶ )رﯾﻮ، ﻣﺎرﺷﺎل، اﻧﮕﯿﺰش و ﻫﯿﺠﺎن ﺗﺮﺟﻤﻪ ﺳﯿﺪﻣﺤﻤﺪی، ﯾﺤﯿﯽ ﭼﻬﺎرم.
روﺷﻬﺎی ﭘﺮورش ﺧﻼﻗﯿﺖ در ﻧﻈﺎم آﻣﻮزﺷﯽ.ﺗﻬﺮان. ﻧﺸﺮ۱۳۸۷ﺧﻮرﺷﯿﺪی، ﻋﺒﺎس.، ﻣﯿﺮ ﮐﻤﺎﻟﯽ، ﻣﺤﻤﺪﺳﯿﻄﺮون.
ﺣﺴﯿﻦزاده، ﻋﻠﯽ.، ﻗﺎﺳﻤﯽ ﮔﻮرﺗﯽ، ﻫﺎﺟﺮ.، ﺗﺒﯿﯿﻦ ﻣﻬﻢﺗﺮﯾﻦ روشﻫﺎی ﻋﺎﻃﻔﯽ آﺳﯿﺐزا در ﺗﺮﺑﯿﺖ ﺑﺎ ﺗﮑﯿﻪ ﺑﺮ آﯾﺎت ﻗﺮآن ﮐﺮﯾﻢ
و اﺣﺎدﯾﺚ اﺋﻤﻪ(ع)، ﭘﮋوﻫﺸﻨﺎﻣﻪ ﻣﻌﺎرف ﻗﺮآﻧﯽ، ﺳﺎل ۶، ﺷﻤﺎره۲۲، ﭘﺎﯾﯿﺰ ۱۳۹۴٫