ﺷﻐﻞ و ﻓﺮآﯾﻨﺪ اﻧﺘﺨﺎب و اﯾﺠﺎد آن

ﺑﺮرﺳﯽ و اوﻟﻮﯾﺖ ﮔﺬاری ﻣﺮاﺣﻞ ﻓﺮآﯾﻨﺪ اﻧﺘﺨﺎب و اﯾﺠﺎد ﺷﻐﻞ

اﻧﺘﺨﺎب ﺷﻐﻞ ﯾﮑﯽ از ﺟﻨﺒﻪ ﻫﺎی ﻣﺨﺘﻠﻒ زﻧﺪﮔﯽ اﺳﺖ، ﮐﻪ اﻧﺘﺨﺎب ﻣﻨﺎﺳﺐ آن ﻣﯽ ﺗﻮاﻧﺪ زﻣﯿﻨﻪ ﺳﺎز اﺣﺴﺎس رﺿﺎﯾﺖ در ﺳﺎﯾﺮ زﻣﯿﻨﻪ ﻫﺎی زﻧﺪﮔﯽ ﺷﻮد.

اﻣﯿﺪ ﺑﻪ اﻧﺘﺨﺎب ﺷﻐﻞ ﻣﻨﺎﺳﺐ در ﺑﯿﻦ داﻧﺶ آﻣﻮﺧﺘﮕﺎن، ﯾﮑﯽ از ﻋﺎﻣﻞ ﻫﺎی ﻣﻬﻢ در ﺗﻀﻤﯿﻦ ﺳﻮدﻣﻨﺪی و ﻣﻮﻓﻘﯿﺖ آﯾﻨﺪه آﻧﺎن ﺑﻪ ﺷﻤﺎر ﻣﯽ آﯾﺪ.

ﺣﻖ اﺷﺘﻐﺎل و آزادی اﻧﺘﺨﺎب ﮐﺎر و ﺷﻐﻞ ، ﯾﮑﯽ از ﺣﻘﻮق ﻣﺴﻠﻢ و ﭘﺬﯾﺮﻓﺘﻪ ﺷﺪه ﺑﺮای اﻧﺴﺎن ﻫﺎﺳﺖ.

در ﻧﺘﯿﺠﻪ اﻓﺮاد ﺑﺎﯾﺪ ﺑﻪ ﺳﻤﺖ ﻣﺴﯿﺮ ﺷﻐﻠﯽ ﻣﻨﺎﺳﺐ و ﻣﺘﻨﺎﺳﺐ ﺑﺎ اﺳﺘﻌﺪاد، ﺗﻮاﻧﺎﯾﯽ و ﻣﻬﺎرت ﺧﻮد ﻫﺪاﯾﺖ ﺷﻮﻧﺪ.

ﭘﮋوﻫﺶ ﺣﺎﺿﺮ ﺑﺎ ﻫﺪف ﺑﺮرﺳﯽ، ﻣﺮور و ﺗﺤﻠﯿﻞ پژوهش هایی ﮐﻪ درﺑﺎره روﯾﮑﺮد اﺷﺘﻐﺎل، اﯾﺠﺎد ﺷﻐﻞ وﻣﺮاﺣﻞ ﻓﺮآﯾﻨﺪ اﻧﺘﺨﺎب ﺷﻐﻞ ﺻﻮرت ﮔﺮﻓﺘﻪ، ﭘﺮداﺧﺘﻪ اﺳﺖ .

ﺗﺎ از اﯾﻦ راه، ﺷﻨﺎﺧﺖ ﻫﻤﻪ ﺟﺎﻧﺒﻬﺎی از اﻫﻤﯿﺖ ﻓﺮآﯾﻨﺪ اﻧﺘﺨﺎب ﺷﻐﻞ اﯾﺠﺎد ﺷﻮد،از اﯾﻦ رو در اﯾﻦ ﭘﮋوﻫﺶ در اﯾﻦ ﭘﮋوﻫﺶ ﻣﺪﻟﯽ را اراﺋﻪ دادﯾﻢ ﮐﻪ ﺑﻌﻨﻮان ﯾﮏ ﻣﺸﺎور ﺷﻐﻠﯽ ﻋﻤﻞ ﻣﯿﮑﻨﺪ و ﺑﻪ اﻃﻼﻋﺎت و وﯾﮋﮔﯿﻬﺎی ﺗﻤﺎم شغل ها ﺗﺴﻠﻂ دارد و اﻓﺮاد ﺑﻪ ﺷﻐﻞ ﻣﻨﺎﺳﺐ ﻫﺪاﯾﺖ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ.

مقدمه

اﻣﺮوزه ﭼﺎﻟﺶ ﻫﺎی ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ اﺷﺘﻐﺎل ﯾﺎ در واﻗﻊ ﻣﻮﺿﻮع ﮐﺎر و ﺑﯿﮑﺎری ﻧﻪ ﺗﻨﻬﺎ ﯾﮑﯽ از ﻣﻬﻢ ﺗﺮﯾﻦ ﻣﺴﺎﺋﻞ اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ روز در ﮐﺸﻮر ﺑﺸﻤﺎر ﻣﯽ رود، ﺑﻠﮑﻪ ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻣﯿﺰان رﺷﺪ ﺟﻤﻌﯿﺖ در دو دﻫﻪ ﮔﺬﺷﺘﻪ ﻣﯽ ﺗﻮان آن را ﻣﻬﻤﺘﺮﯾﻦ ﭼﺎﻟﺶ اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ ﭼﻨﺪ دﻫﻪ آﯾﻨﺪه ﺑﻪ  ﺷﻤﺎر آورد.

 از آﻧﺠﺎ ﮐﻪ ﮐﺸﻮر ﻣﺎ ﯾﮏ ﮐﺸﻮر ﺟﻮان اﺳﺖ، ﺑﻨﺎﺑﺮاﯾﻦ ﯾﮑﯽ از ﺑﺰرﮔﺘﺮﯾﻦ ﭼﺎﻟﺶ ﻫﺎی آن، ﺑﺤﺮان ﺑﯿﮑﺎری اﺳﺖ .

ﺑﺴﯿﺎری از ﺟﻮاﻧﺎن ﮐﻪ در داﻧﺸﮕﺎه ﻫﺎ و ﻣﺮاﮐﺰ ﻋﻠﻤﯽ ﻣﺸﻐﻮل ﺑﻪ ﺗﺤﺼﯿﻞ ﻫﺴﺘﻨﺪ ﻧﯿﺎزﻣﻨﺪ اﺷﺘﻐﺎل اﻧﺪ، از اﯾﻦ رو ﺗﻮﺳﻌﻪ ﮐﺎراﻓﺮﯾﻨﯽ در داﻧﺸﮕﺎه ﻫﺎ و ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ آﻣﻮزﺷﻬﺎی ﻣﺮﺗﺒﻂ ﺑﺎ آن از ﺿﺮورﯾﺎت اﺳﺖ.

اﻧﺘﺨﺎب ﺷﻐﻞ ﯾﮑﯽ از ﺟﻨﺐ ﻫﻬﺎی ﻣﺨﺘﻠﻒ زﻧﺪﮔﯽ اﺳﺖ، ﮐﻪ اﻧﺘﺨﺎب ﻣﻨﺎﺳﺐ آن ﻣﯽ ﺗﻮاﻧﺪ زﻣﯿﻨﻪ ﺳﺎز اﺣﺴﺎس رﺿﺎﯾﺖ در ﺳﺎﯾﺮ زﻣﯿﻨﻪ ﻫﺎی زﻧﺪﮔﯽ ﺷﻮد.

ﺷﻐﻞ اﻧﺴﺎن، ﯾﮑﯽ از ﻋﻮاﻣﻞ ﺑﺴﯿﺎر ﻣﻬﻢ و ﺳﺮﻧﻮﺷﺖ ﺳﺎز در زﻧﺪﮔﯽ ﺷﺨﺼﯽ ﻓﺮد ﺑﻪ ﺷﻤﺎر ﻣﯽ رود( ﮐﺎوه1386)

ﻓﺮاﯾﻨﺪ اﻧﺘﺨﺎب ﺷﻐﻞ ﯾﮑﯽ از ﻣﺒﺎﺣﺚ ﻣﻬﻢ در اﯾﻦ زﻣﯿﻨﻪ اﺳﺖ.

اﯾﻦ اﻧﺘﺨﺎب ﻣﯽ ﺗﻮاﻧﺪ ﺗﺤﺖ ﺗﺎﺛﯿﺮ ﻋﻮاﻣﻞ ﻣﺨﺘﻠﻔﯽ ﻗﺮار ﮔﯿﺮد و ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﭼﺎﻟﺶ ﺑﯿﮑﺎری ﺷﻨﺎﺳﺎﯾﯽ اﯾﻦ ﻋﻮاﻣﻞ از اﻫﻤﯿﺖ ﺑﺎﻻﯾﯽ ﺑﺮﺧﻮردار اﺳﺖ.

ﺷﻐﻞ ﻣﺠﻤﻮﻋﻪ ای اﺳﺖ از ﻓﻌﺎﻟﯿﺘﻬﺎ در زﻣﯿﻨﻪ ای ﺧﺎص،اﺳﺘﻌﺪادﻫﺎ، ﺗﻮاﻧﺎﯾﯿﻬﺎ، ﻣﺴﺌﻮﻟﯿﺖ ﭘﺬﯾﺮی، داﻧﺶ، ﻣﻬﺎرت و ﺳﺎﯾﺮ ﻣﺸﺨﺼﻪ ﻫﺎی ﺷﺨﺼﯿﺘﯽ ﺑﺮای اﻧﺠﺎم دادن آن( ﺳﯿﺪﯾﮑﻮ، 2004).

درﻧﺘﯿﺠﻪ ﻫﺮﻓﺮد ﺑﺎﯾﺪ ﺑﻪ ﺷﻐﻠﯽ ﻫﺪاﯾﺖ ﺷﻮد:

ﮐﻪ درآن اﺳﺘﻌﺪاد، ﺗﻮاﻧﺎﯾﯽ و ﻣﻬﺎرت ﻻزم را داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ و ﻣﺎﻧﺪن درآن ﺷﻐﻞ ﻣﻮﺟﺐ آراﻣﺶ او ﻣﯽ ﺷﻮد و از آن ﺷﻐﻞ ﻟﺬت ﻣﯽ ﺑﺮد اﺳﺘﻌﺪاد ﺗﻌﺎرﯾﻒ ﻣﺘﻌﺪدی دارد اﺳﺘﻌﺪاد، ﺑﻪ ﻣﺠﻤﻮﻋﻪ ای از ﺗﻮاﻧﺎﯾﯿﻬﺎی اﻧﺴﺎن اﻃﻼق ﻣﯿﺸﻮد ﮐﻪ در ﻓﺮﻫﻨﮓ ﻫﺎی ﺧﺎص ﺑﺎ ارزش ﺑﻪ ﺷﻤﺎر ﻣﯽ آﯾﻨﺪ(ﮐﻼﯾﻦ، 2000).

اﻓﺮاد ﭘﺮﺷﻤﺎری ﻫﺴﺘﻨﺪ ﮐﻪ ﺷﻐﻠﯽ را اﻧﺘﺨﺎب ﻣﯽ ﮐﻨﻨﺪ وﻟﯽ ﭘﺲ از ﭼﻨﺪی ﺑﻪ دﻟﯿﻞ ﻧﺎرﺿﺎﯾﺘﯽ ﺷﻐﻠﯽ، ﻣﻮﻓﻖ ﻧﺒﻮدن و ﺑﯽ ﻋﻼﻗﮕﯽ، آن را رﻫﺎ ﻣﯽ ﮐﻨﻨﺪ ﺳﻮاﯾﻦ، 1984 در ﻧﺘﯿﺠﻪ، اﻓﺮاد ﺑﺮای اﻧﺘﺨﺎب ﺷﻐﻞ ﻣﻨﺎﺳﺐ، ﻧﯿﺎزﻣﻨﺪ ﯾﮏ راﻫﺒﺮد و ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ رﯾﺰی ﺷﻐﻠﯽ ﺑﻬﯿﻨﻪ ﻣﯽ ﺑﺎﺷﻨﺪ( ﻓﯿﻠﯿﭙﺲ و ﺟﻮﻟﯽ، 2015).

ارﯾﮑﺴﻮن  ﻣﻌﺘﻘﺪ اﺳﺖ ﻫﺪﻓﮕﺬاری در دوره ﻧﻮﺟﻮاﻧﯽ ﯾﮑﯽ از ﻋﻮاﻣﻞ ﭘﯿﺸﺮﻓﺖ ﻫﺎی ﺷﻐﻠﯽ ﻣﻮﺛﺮ در آﻣﺎده ﺳﺎزی ﺷﻐﻠﯽ و رﺷﺪ ﻫﻮﯾﺖ ﺷﻐﻠﯽ اﺳﺖ(ﺑﻪ ﻧﻘﻞ از ﻫﺮﯾﺸﺎی و واﻧﺪراك ، 2009) .

تعیین هدف شغلی

ﺗﻌﯿﯿﻦ ﻫﺪف ﺷﻐﻠﯽ درﺑﺮﮔﯿﺮﻧﺪه اﺗﺨﺎذ ﯾﮏ ﺗﺼﻤﯿﻢ درﺑﺎره آن ﭼﻪ ﮐﻪ ﺷﺨﺺ ﻣﯽ ﺧﻮاﻫﺪ اﻧﺠﺎم دﻫﺪ و ﺗﻌﯿﯿﻦ ﯾﮏ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﻋﻤﻠﯽ ﺑﺮای ﺑﻪ اﻧﺠﺎم رﺳﺎﻧﺪن اﺳﺖ

در اﯾﻦ ﻣﯿﺎن ﻣﻮاﻧﻊ و ﺗﺴﻬﯿﻞ ﮐﻨﻨﺪه ﻫﺎﯾﯽ وﺟﻮد د ارﻧﺪ و ادراك ﻓﺮد از ﻣﺘﻐﯿﺮﻫﺎﯾﯽ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻧﯿﺎزﻫﺎ و ﺧﻮاﺳﺘﻪ ﻫﺎ، ﺧﻮﯾﺸﺘﻦ ﭘﻨﺪاری، ﻋﻮاﻣﻞ ﺑﯿﺮوﻧﯽ و ﺗﯿﭗ ﺷﺨﺼﯿﺘﯽ از ﯾﮏ ﻃﺮف و رﻓﺘﺎر ﻫﺪﻓﮕﺬاری او ﺑﺮای ﺷﮑﻞ دادن اﻗﺪاﻣﺎت ﻣﺮﺗﺒﻂ ﺑﺎ ﻫﺪف و ﻋﻤﻠﮑﺮد از ﻃﺮف دﯾﮕﺮ، ﺗﺎﺛﯿﺮ ﻣﺘﻘﺎﺑﻞ ﺑﺮ ﯾﮑﺪﯾﮕﺮ دارﻧﺪ (ﭘﺮﺳﻮن و ﻫﻤﮑﺎران، 2001) .

ﻫﺎﻟﻨﺪ ﻣﻌﺘﻘﺪ اﺳﺖ ﮐﻪ اﮔﺮ ﺷﻐﻞ ﺑﺎ ﻧﻮع ﺷﺨﺼﯿﺖ، ﻫﻤﺎﻫﻨﮕﯽ و ﻫﻤﺨﻮاﻧﯽ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ، رﺿﺎﯾﺖ ﺷﻐﻠﯽ ﺑﯿﺸﺘﺮی در ﮐﺎر ﺧﻮاﻫﺪ داﺷﺖ.

ﺑﺎزار ﮐﺎر ﺑﻪ دﻟﯿﻞ ﺗﺎﺛﯿﺮ ﭘﺬﯾﺮی و ﺗﺎﺛﯿﺮ ﮔﺬاری  از ﺳﺎﯾﺮ ﺑﺎزار ﻫﺎی اﻗﺘﺼﺎدی، ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﺑﺎزاری ﻣﻬﻢ در اﻗﺘﺼﺎد ﻣﻄﺮح ﻣﯽ ﺑﺎﺷﺪ. ﻣﻮﺿﻮع ﺑﺎزار ﮐﺎر در اﻗﺘﺼﺎد اﯾﺮان ﺑﻪ دﻻﯾﻞ ﻣﺨﺘﻠﻒ اﻗﺘﺼﺎدی و اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ، از ﻋﺪم ﺗﻌﺎدل ﺣﮑﺎﯾﺖ دارد، ﺑﻪ ﻃﻮری ﮐﻪ ﻃﯽ دﻫﻪ اﺧﯿﺮ، ﻋﺮﺿﻪ ﻧﯿﺮوی ﮐﺎر ﺑﺮ ﺗﻘﺎﺿﺎی آن ﻓﺰوﻧﯽ داﺷﺘﻪ و اﯾﻦ ﺷﮑﺎف ﺑﻪ ﺗﺪرﯾﺞ اﻓﺰاﯾﺶ ﯾﺎﻓﺘﻪ اﺳﺖ ﮐﻪ ﻧﺘﯿﺠﻪ آن ﺑﺤﺮان ﺑﯿﮑﺎری و ﻓﻘﺪان وﺟﻮد اﺷﺘﻐﺎل ﻣﻨﺎﺳﺐ ﺑﺮای ﻧﯿﺮوی ﮐﺎر ﺑﻮﯾﮋه ﺟﻮاﻧﺎن و ﻓﺎرغ اﻟﺘﺤﺼﯿﻼن داﻧﺸﮕﺎﻫﯽ اﺳﺖ ( ﻗﻮﯾﺪل، 22 :1387)

در ﻧﺘﯿﺠﻪ اﻓﺮاد ﺑﺎﯾﺪ ﺑﻪ ﺳﻤﺖ ﻣﺴﯿﺮ ﺷﻐﻠﯽ ﻣﻨﺎﺳﺐ و ﻣﺘﻨﺎﺳﺐ ﺑﺎ اﺳﺘﻌﺪاد، ﺗﻮاﻧﺎﯾﯽ و ﻣﻬﺎرت ﺧﻮد ﻫﺪاﯾﺖ ﺷﻮﻧﺪ.

از اﯾﻦ رو اﯾﻦ ﺗﺤﻘﯿﻖ ﺑﻪ ﺷﻨﺎﺳﺎﯾﯽ و اوﻟﻮﯾﺖ ﮔﺬاری ﻣﺮاﺣﻞ ﻓﺮآﯾﻨﺪ اﻧﺘﺨﺎب ﺷﻐﻞ ﭘﺮداﺧﺘﻪ و ﺗﺸﺮﯾﺤﯽ از ﻣﺮاﺣﻞ اوﻟﻮﯾﺖ ﮔﺬاری ﺷﺪه ﺧﻮاﻫﺪ داﺷﺖ.

ﭘﯿﺸﯿﻨﻪ ﻣﻮﺿﻮع ﺗﺤﻘﯿﻖ

در ادﺑﯿﺎت ﻧﻈﺮی اﻧﺘﺨﺎب ﺷﻐﻞ، ﻣﺤﻘﻘﺎن ﻣﺨﺘﻠﻒ ﻣﺘﻐﯿﯿﺮﻫﺎی اﺛﺮ ﮔﺬار ﺑﺮ آن را ﺑﺮرﺳﯽ ﮐﺮده اﻧد.

از ﺑﺮﺟﺴﺘﻪ ﺗﺮﯾﻦ ﻣﻮﺿﻮﻋﺎت در اﯾﻦ ﺣﯿﻄﻪ اراﺋﻪ ﻣﺪل ﻫﺎﯾﯽ ﺑﺮای ﻓﺮآﯾﻨﺪ اﻧﺘﺨﺎب ﺷﻐﻞ اﺳﺖ

آﻧﭽﻪ ﮐﻪ ﭘﮋوﻫﺸﮕﺮان در ﮔﺬﺷﺘﻪ اﻧﺠﺎم داده اﻧﺪ، ﺑﺮرﺳﯽ ﻫﺮﯾﮏ از ﻋﻮاﻣﻞ ﻣﻮﺛﺮ ﺑﺮ اﻧﺘﺨﺎب ﺷﻐﻞ، ﺑﻪ ﺻﻮرت ﺟﺪاﮔﺎﻧﻪ ﺑﻮده اﺳﺖ

ﺑﺮای ﻣﺜﺎل ﺗﺤﻘﯿﻘﺎت زﯾﺎدی در ﻣﻮرد راﺑﻄﻪ ﺑﯿﻦ ﺗﯿﭗ ﻫﺎی ﺷﺨﺼﯿﺘﯽ و اﻧﺘﺨﺎب ﺷﻐﻞ اﻧﺠﺎم ﺷﺪه اﺳﺖ، از ﺟﻤﻠﻪ آن ﺗﺤﻘﯿﻖ اوﻧﯿﺎس و ﻫﻤﮑﺎراﻧﺶ (2009) ﮐﻪ ﭘﮋوﻫﺸﯽ ﺑﺎ ﻋﻨﻮان راﺑﻄﻪ ﺑﯿﻦ ﺗﯿﭗ ﻫﺎ ﺷﺨﺼﯿﺘﯽ و اﻧﺘﺨﺎب ﺷﻐﻞ داﻧﺶ آﻣﻮزان دﺑﯿﺮﺳﺘﺎﻧﯽ در ﮐﺎﻟﺞ دوﻟﺘﯽ در ﻧﯿﺠﺮﯾﻪ ﺑﻮد

ﻣﺤﻘﻘﺎن ﺑﺎ روش ﻧﻤﻮﻧﻪ ﮔﯿﺮی ﺗﺼﺎدﻓﯽ ﯾﮏ ﻧﻤﻮﻧﻪ ﺑﺎ ﺣﺠﻢ  616داﻧﺶ آﻣﻮز دﺑﯿﺮﺳﺘﺎﻧﯽ را اﻧﺘﺨﺎب ﻧﻤﻮدﻧﺪ

آﻧﻬﺎ از دو اﺑﺰار ﭘﺮﺳﺸﻨﺎﻣﻪ ﺷﺨﺼﯿﺖ داﻧﺶ آﻣﻮزان SPQ و ﭘﺮﺳﺸﻨﺎﻣﻪ اﻧﺘﺨﺎب ﺷﻐﻞ داﻧﺶ آﻣﻮزان را ﺑﺮای ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ اﯾﻦ داﻧﺶ آﻣﻮزان ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده ﻗﺮار دادﻧﺪ ﻧﺘﺎﯾﺞ ﻧﺸﺎن دادﻧﺪ ﮐﻪ راﺑﻄﻪ ﻣﻌﻨﺎداری ﺑﯿﻦ ﺗﯿﭗ ﺷﺨﺼﯿﺘﯽ ﺷﺨﺼﯿﺖ ﻫﻨﺮﻣﻨﺪ،اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ ، ﻣﺘﻬﻮر و ﻣﺤﻘﻖ از ﯾﮏ ﻃﺮف و اﻧﺘﺨﺎب ﺷﻐﻞ از ﺳﻮی دﯾﮕﺮ وﺟﻮد دارد.

 در ﻣﺪل ﺧﻮد ﺑﻪ ﺷﺶ ﻓﺎز در اﻧﺘﺨﺎب ﺷﻐﻠﯽ ﺗﻮﺟﻪ ﮐﺮده اﻧﺪ ﮐﻪ ﻋﺒﺎرﺗﻨﺪ از :

ﻧﮕﺮاﻧﯽ ﺑﺮای ﺗﺼﻤﯿﻢ ﮔﯿﺮی در ﻣﻮرد ﺷﻐﻞ (آﮔﺎﻫﯽ)

اﯾﺠﺎد ﮔﺰﯾﻨﻪ ﻫﺎی ﺷﻐﻠﯽ ﻣﻮﺟﻮد ﺑﺮاﺳﺎس درك ﻣﻬﺎرت ﻫﺎ، ارزش ﻫﺎ، ﻣﻨﺎﻓﻊ ﺧﻮد و ﻣﺤﯿﻂ ﭘﯿﺮاﻣﻮن

ﮐﺎﻫﺶ ﺗﻌﺪاد ﮔﺰﯾﻨﻪ ﻫﺎ ﺑﺮای ﺷﻨﺎﺧﺖ ﻋﻤﯿﻖ ﺗﺮ

ﺗﺼﻤﯿﻢ ﮔﯿﺮی از ﻣﯿﺎن ﭼﻨﺪ ﮔﺰﯾﻨﻪ

 اﻧﺘﺨﺎب ﯾﮑﯽ از ﮔﺰﯾﻨﻪ ﻫﺎ و اﯾﺠﺎد ﺗﻌﻬﺪ ﺑﻪ آن  وﮔﺮﻓﺘﻦ ﺗﺼﻤﯿﻢ ﻗﺎﻃﻊ  و ﻣﺘﻌﻬﺪ ﺑﻪ اﻧﺘﺨﺎب .

اﯾﻦ ﺷﺶ ﻣﺮﺣﻠﻪ اراﺋﻪ ﺷﺪه ﻣﺪل ﺷﺶ ﻓﺎز ﺗﺼﻤﯿﻢ ﮔﯿﺮی ﺷﻐﻠﯽ اﺳﺖ.

ﻣﺪل ﺗﺼﻤﯿﻢ ﮔﯿﺮی ﺣﺮﻓﻪ ای ﭘﯿﺸﻨﻬﺎد ﺷﺪه ﺗﻮﺳﻂ germeijs & verschueren در ﺳﺎل 2006 در ﺷﺶ ﻣﺮﺣﻠﻪ اﺳﺎﺳﯽ دراﯾﻦ ﻓﺮآﯾﻨﺪ ﻋﺒﺎرﺗﻨﺪ از :

1. ﺟﻬﺖ ﮔﯿﺮی در اﻧﺘﺨﺎب
2. ﺧﻮدﺷﻨﺎﺳﯽ
3. ﮔﺴﺘﺮه ﺷﻨﺎﺧﺖ از ﻣﺤﯿﻂ ﭘﯿﺮاﻣﻮن
4. ﺷﻨﺎﺧﺖ ﻋﻤﯿﻖ از ﻣﺤﯿﻂ ﭘﯿﺮاﻣﻮن
5. اﻧﺘﺨﺎب ﯾﮏ ﮔﺰﯾﻨﻪ و ﺗﻌﻬﺪ ﺑﻪ ﮔﺰﯾﻨﻪ ﺣﺮﻓﻪ ای ﺧﺎص

ﻧﺎوﯾﻦ(2009)، ﭘﯿﺸﻨﻬﺎدﮐﺮده اﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﺮرﺳﯽ و ﺷﻨﺎﺳﺎﯾﯽ ﮔﺰﯾﻨﻪ ﻫﺎی ﺷﻐﻞ، ﭘﯿﺶ از آﻏﺎز آن ﺷﻐﻞ، ﻣﻮﻓﻘﯿﺖ ﺷﻐﻠﯽ آﯾﻨﺪه و رﺿﺎﯾﺖ ﺷﻐﻠﯽ ﻓﺮد را اﻓﺰاﯾﺶ ﻣﯽ دﻫﺪ.

ﭼﺮﺧﻪ ﭘﻨﺞ ﻣﺮﺣﻠﻪ ای ﺗﺼﻤﯿﻢ ﮔﯿﺮی ﺷﻐﻠﯽ CASVE ﮐﻪ ﻋﺒﺎرﺗﻨﺪ از :

1. ارﺗﺒﺎط ﺷﻨﺎﺳﺎﯾﯽ ﯾﮏ ﮔﺰﯾﻨﻪ ﺷﻐﻠﯽ
2. ﺗﺠﺰﯾﻪ وﺗﺤﻠﯿﻞ اﺟﺰاء ﮔﺰﯾﻨﻪ ﻣﺮﺗﺒﻂ
3. ﺳﻨﺘﺰ اﯾﺠﺎد ﮔﺰﯾﻨﻪ ﻫﺎی اﺣﺘﻤﺎﻟﯽ
4. ارزش ﮔﺬاری اوﻟﻮﯾﺖ ﺑﻨﺪی ﮔﺰﯾﻨﻪ ﻫﺎ

اﺟﺮا اﯾﺠﺎد اﺳﺘﺮاﺗﮋی ﺑﺮای ﭘﯿﺎده ﺳﺎزی اﻧﺘﺨﺎب(  2004 Sampson et al ).

ﻣﺪل ﭘﻮﯾﺎی   Tibos & Esbroeck 2005 ﻧﯿﺰ در اﯾﻦ راﺑﻄﻪ 6 ﻣﺮﺣﻠﻪ را ﺗﻌﯿﯿﻦ ﮐﺮده ﮐﻪ ﻋﺒﺎرت اﺳﺖ از:

1. ﺣﺴﺎﺳﯿﺖ (آﮔﺎﻫﯽ از ﻓﻌﺎﻟﯿﺖ ﻫﺎی ﻣﻮرد ﻧﯿﺎز ﺷﻐﻞ اﻧﺘﺨﺎﺑﯽ)
2. ﺧﻮدﺷﻨﺎﺳﯽ
3. ﺷﻨﺎﺧﺖ ﻣﺤﯿﻂ ﭘﯿﺮاﻣﻮن
4. ﺑﺮرﺳﯽ ﺟﺎﯾﮕﺎه ﺧﻮﯾﺶ در ﻣﺤﯿﻂ ﭘﯿﺮاﻣﻮن
5. ﻣﺸﺨﺼﺎت درك ﻋﻤﯿﻖ از ﮔﺰﯾﻨﻪ ﻫﺎی ﺷﻐﻠﯽ و ﻣﺸﺨﺺ ﮐﺮدن اﻧﺘﺨﺎب ﻫﺎ
6. ﺗﺼﻤﯿﻢ ﮔﯿﺮی ﺑﺮای ﯾﮏ ﮔﺰﯾﻨﻪ

 در ﻧﯿﺠﺮﯾﻪ ﭘﮋوﻫﺸﯽ در زﻣﯿﻨﻪ ﺗﯿﭗ ﺷﻨﺎﺳﯽ و اﻧﺘﺨﺎب ﺷﻐﻞ اﻧﺠﺎم داده اﻧﺪ.

ﻧﺘﺎﯾﺞ ﭘﮋوﻫﺶ ﻧﺸﺎن داده اﺳﺖ راﺑﻄﻪ ﻣﻌﻨﯽ داری ﺑﯿﻦ ﺗﯿﭗ ﺷﺨﺼﯿﺘﯽ(ﺷﺨﺼﯿﺖ ﻫﻨﺮی، اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ، ﮐﺎرآﻓﺮﯾﻦ و ﺗﺤﻘﯿﻘﯽ)و اﻧﺘﺨﺎب ﺷﻐﻞ وﺟﻮد دارد.

درك از ﺳﺎﺧﺘﻦ آﯾﻨﺪه، ﻧﮕﺮش ﻣﺜﺒﺖ ﺑﻪ ﯾﺎدﮔﯿﺮی ﭼﯿﺰﻫﺎی ﺟﺪﯾﺪ و ﻗﺮار دادن ﺧﻼﻗﯿﺖ در ﻋﻤﻞ، ﺗﺮس از ﺑﯿﮑﺎری، ارزش ﻫﺎی ﺷﺨﺼﯽ، ﺟﺴﺘﺠﻮ ﺑﺮای اﺳﺘﻘﻼل، اﺳﺘﻘﻼل ﻣﺎﻟﯽ و ﺧﻮدﮐﻔﺎﯾﯽ، ﺑﻪ ﻋﻼوه اﯾﺪه آل ﮐﺮدن ﯾﮏ ﻣﺎﻣﻮرﯾﺖ اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ، ﺑﯿﺸﺘﺮ از دﻻﯾﻞ ﻓﺮدی داﻧﺶ آﻣﻮزان داﻧﺸﮕﺎه را درﮔﯿﺮ ﮐﺎر ﺣﺮﻓﻪ ای ﺧﻮد ﻣﯽ ﮐﻨﺪ

ﻓﺮاﯾﻨﺪ ﮐﺎرآﻓﺮﯾﻨﯽ و اﯾﺠﺎد ﮐﺴﺐ و ﮐﺎر ﺟﺪﯾﺪ، ﭼﻨﺪ ﺑﻌﺪی اﺳﺖ؛

ﺑﻪ ﻋﺒﺎرت دﯾﮕﺮ، اﯾﻦ ﻓﺮاﯾﻨﺪ دارای ﻣﺮاﺣﻞ وﺳﯿﻊ و ﻣﺘﻔﺎوﺗﯽ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺟﺴﺖ و ﺟﻮی ﻓﺮﺻﺘﻬﺎ، ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ رﯾﺰی ﺑﺮای اﯾﺠﺎد ﮐﺴﺐ و ﮐﺎر ﺟﺪﯾﺪ، ﺳﺎزﻣﺎﻧﺪﻫﯽ ﻣﻨﺎﺑﻊ و راه اﻧﺪازی ﮐﺴﺐ و ﮐﺎر اﺳﺖ(ﺗﯿﻤﻮﻧﺲ، 2005).

 ﺑﺮ اﺳﺎس ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت ﺻﻮرت ﮔﺮﻓﺘﻪ، ﮔﺰﯾﻨﻪ ﻫﺎی ﻣﻮﺟﻮد ﺑﺮای اﻧﺘﺨﺎب ﺷﻐﻞ را ﻣﯽ ﺗﻮان ﺑﻪ دو ﮔﺰﯾﻨﻪ ﮐﻠﯽ و اﺳﺎﺳﯽ ﺗﻘﺴﯿﻢ ﮐﺮد:

الف) ﮐﺎرﯾﺎﺑﯽ ﯾﺎ اﺳﺘﺨﺪاﻣﯽ ﮐﻪ ﻣﺸﺎﻏﻞ دوﻟﺘﯽ از اﯾﻦ دﺳﺘﻪ ﻫﺴﺘﻨﺪ

ب)  ﮐﺎرآﻓﺮﯾﻨﯽ و اﺷﺘﻐﺎل زاﯾﯽ ﮐﻪ در ﭼﻨﺪ دﻫﻪ اﺧﯿﺮ ﺑﻪ آن ﺗﻮﺟﻪ زﯾﺎدی ﺷﺪه و ﭘﮋوﻫﺶ ﻫﺎی زﯾﺎدی ﺑﺮای ﺷﻨﺎﺧﺖ و ﺗﻮﺳﻌﻪ آن ﺷﮑﻞ ﮔﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ.

در ﭘﮋوﻫﺶ ﻫﺎی اﻧﺠﺎم ﺷﺪه در راﺳﺘﺎی اﻧﺘﺨﺎب ﺷﻐﻞ در ﺧﺎرج ﮐﺸﻮر، ﺗﺤﻘﯿﻖ ﺑﺮادﻟﯽ و ﻫﻤﮑﺎران ﺑﺎ ﻫﺪف ﺑﺮرﺳﯽ اﻧﮕﯿﺰه ی ﺧﺪﻣﺎت ﻋﻤﻮﻣﯽ و اﻧﺘﺨﺎب ﺷﻐﻞ ﺑﻪ اﯾﻦ ﻧﺘﯿﺠﻪ رﺳﯿﺪﻧﺪ ﮐﻪ اﻓﺮاد ﺑﺎ اﻧﮕﯿﺰه ﺧﺪﻣﺎت ﻋﻤﻮﻣﯽ ﺑﺎﻻﺑﯿﺸﺘﺮ ﺷﻐﻞ ﻫﺎی دوﻟﺘﯽ اﻧﺘﺨﺎب ﻣﯽ ﮐﻨﻨﺪ و اﻓﺮادی ﮐﻪ اﻧﮕﯿﺰه ﺧﺪﻣﺎت ﻋﻤﻮﻣﯽ ﭘﺎﯾﯿﻦ ﺗﺮی دارﻧﺪ ﺑﯿﺸﺘﺮ ﮐﺎر در ﺑﺨﺶ- ﺧﺼﻮﺻﯽ را ﺗﺮﺟﯿﺢ ﻣﯽ دﻫﻨﺪ.

 ﻫﺪف اﯾﻦ ﭘﮋوﻫﺶ، ﺷﻨﺎﺳﺎﯾﯽ ﻓﺮآﯾﻨﺪ اﻧﺘﺨﺎب ﺷﻐﻞ و اوﻟﻮﯾﺖ ﮔﺬاری ﻣﺮاﺣﻞ اﯾﻦ ﻓﺮآﯾﻨﺪ اﺳﺖ.

ﺿﺮورت و اﻫﻤﯿﺖ ﺗﺤﻘﯿﻖ

ﺗﺤﻘﯿﻘﺎت ﺻﻮرت ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺑﺮای اﻧﺘﺨﺎب ﺷﻐﻞ در ﺑﯿﻦ داﻧﺸﺠﻮﯾﺎن ﺑﯿﺸﺘﺮ ﺑﻪ اﺑﻌﺎد و ﺗﻮﺳﻌﻪ ﮐﺎرآﻓﺮﯾﻨﯽ ﺗﻮﺟﻪ داﺷﺘﻪ اﻧﺪ و ﺷﻨﺎﺳﺎﯾﯽ و ﺗﺤﻠﯿﻞ رﯾﺸﻪ ﻫﺎی اﻧﺘﺨﺎب ﺷﻐﻞ در ﺑﯿﻦ اﻓﺮاد ﮐﻤﺘﺮ ﻣﻮرد ﺗﻮﺟﻪ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ  ﺑﻨﺎﺑﺮاﯾﻦ اﻧﺠﺎم ﭘﮋوﻫﺸﯽ ﮐﻪ ﺑﺎ دﯾﺪﮔﺎﻫﯽ ﻓﺮاﺗﺮ از ﮐﺎرآﻓﺮﯾﻨﯽ ﺑﻪ ﻣﻮﺿﻮع ﻧﮕﺎه ﮐﻨﺪ ﺿﺮوری اﺳﺖ;

ﭼﺮا ﮐﻪ ﺷﻨﺎﺳﺎﯾﯽ ﻋﻮاﻣﻞ ﺗﺎﺛﯿﺮ ﮔﺬار در اﻧﺘﺨﺎب ﺷﻐﻞ و ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ آﮔﺎﻫﯽ ﺑﺮ اﻧﺘﺨﺎب ﺷﻐﻞ و ﻃﯽ ﻧﻤﻮدن ﻣﺮاﺣﻞ ﮔﺎم ﺑﻪ ﮔﺎم و ﻣﺘﻮاﻟﯽ ﻓﺮآﯾﻨﺪ اﻧﺘﺨﺎب ﺷﻐﻞ، ﺑﻪ ﺷﻨﺎﺳﺎﯾﯽ ﺑﻬﺘﺮ و دﻗﯿﻖ ﺗﺮ اﻧﺘﺨﺎب ﺷﻐﻞ و اﺷﺘﻐﺎل ﺻﺤﯿﺢ ﻣﻨﺠﺮ ﻣﯽ ﺷﻮد.

از اﯾﻦ رو اﯾﻦ ﺗﺤﻘﯿﻖ ﺑﻪ ﺷﻨﺎﺳﺎﯾﯽ و اوﻟﻮﯾﺖ ﮔﺬاری ﻣﺮاﺣﻞ ﻓﺮآﯾﻨﺪ اﻧﺘﺨﺎب ﺷﻐﻞ ﭘﺮداﺧﺘﻪ اﺳﺖ.

روش ﭘﮋوﻫﺶ

ﭘﮋوﻫﺶ ﺣﺎﺿﺮ ﭘﮋوﻫﺸﯽ ﻣﺮوری اﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﻪ اﺳﺘﻨﺎد ﻃﺒﻘﺎت از ﭘﯿﺶ ﺗﺪوﯾﻦ ﺷﺪه (روش ﺷﻨﺎﺳﯽ و ﯾﺎﻓﺘﻪ ﻫﺎی ﭘﮋوﻫﺸﯽ)، ﺑﻪ ﺗﻮﺻﯿﻒ و ﺗﻠﺨﯿﺺ ﭘﮋوﻫﺶ ﻫﺎی ﻣﻨﺘﺸﺮ ﺷﺪه  و اراﺋﻪ ﻣﺮاﺣﻞ ﭘﯿﺸﻨﻬﺎدی در ﻓﺮآﯾﻨﺪ اﻧﺘﺨﺎب ﺷﻐﻞ ﻣﯿﭙﺮدازد.

ﯾﺎﻓﺘﻪ ﻫﺎی ﭘﮋوﻫﺶ ﺑﺮاﺳﺎس ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت ﺻﻮرت ﮔﺮﻓﺘﻪ

 ﮔﺰﯾﻨﻪ ﻫﺎی ﻣﻮﺟﻮد ﺑﺮای اﻧﺘﺨﺎب ﺷﻐﻞ را ﻣﯽ ﺗﻮان ﺑﻪ 6 ﻣﺮﺣﻠﻪ اﺻﻠﯽ ﺗﻘﺴﯿﻢ ﮐﺮد:

1. (ﺗﻐﯿﯿﺮ دﯾﺪﮔﺎه ) ﻧﮕﺮش ﮐﺎرآﻓﺮﯾﻨﯽ ﺑﻪ ﺟﺎی ﻧﮕﺮش ﮐﺎرﻣﻨﺪی
2. (ﺷﻨﺎﺧﺖ ﺗﯿﭗ ﺷﺨﺼﯿﺘﯽ ﻓﺮد ) ﺗﺴﺖ ﺳﻨﺠﺶ ﺗﯿﭗ ﺷﺨﺼﯿﺘﯽ ﻫﺎﻟﻨﺪ
3. (ﺷﻨﺎﺧﺖ اﺳﺘﻌﺪاد و ﻋﻼﯾﻖ ﻓﺮد ) ﺗﺴﺖ ﺳﻨﺠﺶ اﺳﺘﻌﺪاد ﺟﺎﻧﺴﻮن اوﮐﺎﻧﺮ
4. ﺗﺠﺰﯾﻪ و ﺗﺤﻠﯿﻞ ﻣﺮاﺣﻞ ﻗﺒﻠﯽ و ارزش ﮔﺬاری(رﺗﺒﻪ ﺑﻨﺪی)ﻣﺸﺎﻏﻞ ﻣﻨﺎﺳﺐ ﻓﺮد از ﺧﺮوﺟﯽ ﻫﺎی ﺗﺴﺖ ﻫﺎ
5. ﺑﺮرﺳﯽ ﻣﺤﯿﻂ ﺑﺮای ﻣﺸﺎﻏﻞ ﻣﻮرد ﻧﻈﺮ ﺧﺮوﺟﯽ
6. اﻧﺘﺨﺎب ﯾﮏ ﯾﺎ دو ﺷﻐﻞ ﻣﻨﺎﺳﺐ ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻧﺘﺎﯾﺞ ﻣﺮاﺣﻞ ﻗﺒﻞ
7. آﻣﺎده ﺳﺎزی ﻃﺮح ﮐﺴﺐ و ﮐﺎر ﺑﺮﻣﺒﻨﺎی ﺷﻐﻞ اﻧﺘﺨﺎب ﺷﺪه
8. ﺗﺨﺼﯿﺺ ﻣﻨﺎﺑﻊ
9. (اﺟﺮا)ﭘﯿﺎده ﺳﺎزی

ﻣﺮﺣﻠﻪ اول :

 ﺗﻐﯿﯿﺮ ﻧﮕﺮش ( ﻧﮕﺮش ﮐﺎرآﻓﺮﯾﻨﯽ ﺑﻪ ﺟﺎی  ﻧﮕﺮش ﮐﺎرﻣﻨﺪی)

ﺑﻨﺎ ﺑﺮ ادﺑﯿﺎت ﮐﺎرآﻓﺮﯾﻨﯽ، ﻗﺼﺪ ﮐﺎرآﻓﺮﯾﻨﯽ ﻧﻘﺶ ﺗﺄﺛﯿﺮﮔﺬاری در رﻓﺘﺎر ﮐﺎرآﻓﺮﯾﻨﯽ دارد.

ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ اﯾﻨﮑﻪ اﻧﺴﺎ ﻧﻬﺎ ﺑﻪ ﺻﻮرت ﺗﺼﺎدﻓﯽ ﺑﻪ ﮐﺎرآﻓﺮﯾﻨﯽ ﻧﻤﯽ ﭘﺮدازﻧﺪ ﺑﻠﮑﻪ وﺟﻮد ﻗﺼﺪ ﮐﺎرآﻓﺮﯾﻨﯽ در آﻧﺎن ﺑﺎﻋﺚ اﯾﻦ اﻧﺘﺨﺎب ﻣﯽ ﺷﻮد(ﮐﺮوﮔﺮ، 2007)، ﻗﺼﺪ ﮐﺎرآﻓﺮﯾﻨﯽ ﯾﮑﯽ ازﭘﯿﺶ زﻣﯿﻨﻪ ﻫﺎی ﻣﻬﻢ ﺑﺮوز ﮐﺎرآﻓﺮﯾﻨﯽ ﺷﻨﺎﺧﺘﻪ ﻣﯽ ﺷﻮد.

ﮐﺮﯾﺠﺮو ﮐﺎرزرود (1993)، ﺿﻤﻦ ﺑﺮرﺳﯽ راﺑﻄﻪ ی ﻧﮕﺮش و ﻗﺼﺪ ﮐﺎرآﻓﺮﯾﻨﯽ ﺑﺮ اﯾﻦ ﺑﺎورﻧﺪ ﮐﻪ آﻏﺎز ﮐﺴﺐ و ﮐﺎر،ﻓﺮاﯾﻨﺪی ارادی و آﮔﺎﻫﺎﻧﻪ اﺳﺖ ﮐﻪ از ﻧﮕﺮش ﺗﺄﺛﯿﺮ ﻣﯽ ﭘﺬﯾﺮد.

ﺷﺎﺧﺺ ﻓﺮﻋﯽ ﮔﺮاﯾﺶ ﮐﺎرآﻓﺮﯾﻨﺎﻧﻪ، ﮔﺮاﯾﺶ ﺟﻤﻌﯿﺖ ﯾﮏ ﮐﺸﻮر ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﮐﺎرآﻓﺮﯾﻨﯽ را ﺳﻨﺠﯿﺪه و ﺑﯿﺎﻧﮕﺮ دﯾﺪﮔﺎه ﻋﻤﻮم ﻣﺮدم در ﺧﺼﻮص ﮐﺎرآﻓﺮﯾﻨﯽ و ﮐﺎرآﻓﺮﯾﻨﺎن اﺳﺖ.

ﻧﺘﺎﯾﺞ ﭘﮋوﻫﺶ ﻫﺎرﮐﯿﻤﺎ و اﺳﮑﺎت(2008)ﻧﺸﺎن داد ﮐﻪ آﻣﻮزش ﮐﺎرآﻓﺮﯾﻨﯽ ﺑﺎ ﻧﮕﺮش داﻧﺸﺠﻮﯾﺎن ﺑﻪ آن و ﭘﺮورش روﺣﯿﻪ ﮐﺎرآﻓﺮﯾﻨﯽ راﺑﻄﻪ دارد.

ﺑﺮاﻧﮑﻮ و ﻫﻤﮑﺎران (2012)، ﻧﯿﺰ در ﺗﺤﻘﯿﻖ ﺧﻮد اﻋﻼم ﮐﺮدﻧﺪ ﮐﻪ ﺗﻤﺎﯾﻞ و ﮔﺮاﯾﺶ اﻓﺮاد ﺑﻪ ﮐﺎرآﻓﺮﯾﻨﯽ از دودﺳﺘﻪ ﻋﻮاﻣﻞ ﻣﺘﺎﺛﺮ اﺳﺖ:

اﻟﻒ) ﻣﺘﻐﯿﺮﻫﺎی ﻣﺮﺗﺒﻂ ﺑﺎ ﻋﻮاﻣﻞ اﻧﺴﺎﻧﯽ ﻣﺜﻞ ﻣﺘﻐﯿﺮ ﻫﺎی اﻧﮕﯿﺰﺷﯽ و ﺷﻨﺎﺧﺘﯽ

 ب) ﻣﺘﻐﯿﺮﻫﺎی ﻣﺮﺗﺒﻂ ﺑﻪ ﻋﻮاﻣﻞ

ﻣﺤﯿﻄﯽ و ﺳﺎزﻣﺎﻧﯽ از ﺟﻤﻠﻪ ﻋﻮاﻣﻞ ﻓﺮﻫﻨﮕﯽ و آﻣﻮزﺷﯽ

اوﻟﯿﻦ اوﻟﻮﯾﺖ در اﯾﻦ ﻣﺪل ﺗﻐﯿﯿﺮ ﻧﮕﺮش ﻓﺮد از ﻣﺸﺎﻏﻞ ﮐﺎرﻣﻨﺪی ﺑﻪ ﻧﮕﺮش ﮐﺎرآﻓﺮﯾﻨﯽ  و ﭘﺮ ﮐﺮدن ﺷﮑﺎف ﺑﯿﻦ ﻓﺮد و ﺑﺎزار ﮐﺎر اﺳﺖ.

ﮔﺮاﯾﺶ ﮐﺎرآﻓﺮﯾﻨﺎﻧﻪ ﺷﺎﻣﻞ ارﮐﺎن" درك ﻓﺮﺻﺖ"،" ﻣﻬﺎرت ﮐﺴﺐ و ﮐﺎرﻫﺎی ﻧﻮﭘﺎ" ،" ﭘﺬﯾﺮش رﯾﺴﮏ" ،" ﺷﺒﮑﻪ ﺳﺎزی " و ﭘﺸﺘﯿﺒﺎﻧﯽ ﻓﺮﻫﻨﮕﯽ اﺳﺖ

در واﻗﻊ اﯾﻦ ﺷﺎﺧﺺ اﺷﺎره ﺑﻪ ﻇﺮﻓﯿﺖ ﮐﺸﻮر در ﺑﻌﺪ آﻣﺎده ﺳﺎزی اﻓﺮاد ﺑﺮای ﮐﺎرآﻓﺮﯾﻨﯽ دارد  ﺑﺪون وﺟﻮد ﮔﺮاﯾﺶ ﮐﺎرآﻓﺮﯾﻨﺎﻧﻪ در ﺟﺎﻣﻌﻪ، ﺟﻮاﻧﺎن ﺑﻪ ﮐﺎرآﻓﺮﯾﻨﯽ روی ﻧﺨﻮاﻫﻨﺪ آورد و ﺑﻪ دﻧﺒﺎل اﺳﺘﺨﺪام و ﻣﺰدﺑﮕﯿﺮی ﺧﻮاﻫﻨﺪ ﺑﻮد

 ﺷﻮاﻫﺪی ﮐﻪ ادﺑﯿﺎت ﻣﻮﺿﻮﻋﯽ وﺟﻮد دارد، ﻧﺸﺎن ﻣﯽ دﻫﺪ ﮐﻪ آﻣﻮزش ﮐﺎرآﻓﺮﯾﻨﯽ ﺑﻪ داﻧﺸﺠﻮﯾﺎن ﮐﻤﮏ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ ﺗﺎ ﻧﮕﺮش ﻣﺜﺒﺖ ﺧﻮد ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﮐﺎرآﻓﺮﯾﻨﯽ و درك درﺳﺖ از ﭘﺎﯾﺪاری ﮐﺴﺐ و ﮐﺎر را اﻓﺰاﯾﺶ دﻫﻨﺪ (ﺗﺤﻠﯿﻞ ﻓﺮﺻﺖMiao ،Qian ،Bae & Fiet، 2014)

ﻣﺮﺣﻠﻪ دوم

ﺷﻨﺎﺧﺖ ﺗﯿﭗ ﺷﺨﺼﯿﺘﯽ ﻓﺮد ( ﺗﺴﺖ ﺳﻨﺠﺶ ﺗﯿﭗ ﺷﺨﺼﯿﺘﯽ ﻫﺎﻟﻨﺪ)

او ﺑﺮ اﯾﻦ ﻋﻘﯿﺪه اﺳﺖ ﮐﻪ ﯾﮏ ﻓﺮد ﺑﻪ ﻓﻌﺎﻟﯿﺖ ﻫﺎ و ﻣﺤﯿﻄﻬﺎی ﺷﻐﻠﯽ ﺧﺎﺻﯽ ﮔﺮاﯾﺶ دارد ﮐﻪ ﺑﺎ ﻋﻼﯾﻖ، رﻏﺒﺘﻬﺎ وارزش هایش ﺳﺎزﮔﺎر اﺳﺖ و ﺛﺒﺎت و رﺿﺎﯾﺖ ﺷﻐﻠﯽ در دراز ﻣﺪت ﻓﻘﻂ وﻗﺘﯽ ﺣﺎﺻﻞ ﻣﯽ ﺷﻮد ﮐﻪ ﺑﯿﻦ ﯾﮏ ﻓﺮد و ﻧﻮع ﻓﻌﺎﻟﯿﺘﻬﺎی ﺷﻐﻠﯽ او ﻫﻤﺎﻫﻨﮕﯽ ﺻﺤﯿﺢ و ﻣﻨﺎﺳﺐ وﺟﻮد داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ(ﻫﺎﻟﻨﺪ و ﮔﺎﺗﻔﺮدﺳﻮ، 1995) .

اﯾﻦ آزﻣﻮن ﺗﻮﺳﻂ ﻫﺎﻟﻨﺪ در ﺳﺎل1958  ﺗﻬﯿﻪ ﺷﺪه اﺳﺖ .

ﻫﺎﻟﻨﺪ ﺷﺶ ﻧﻮع ﺗﯿﭗ ﺷﺨﺼﯿﺘﯽ را ﻣﻌﺮﻓﯽ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ و ﺳﭙﺲ ﻣﺸﺎﻏﻞ ﻣﻨﺎﺳﺐ آﻧﻬﺎ را ﻧﯿﺰ اراﺋﻪ ﻣﯽ دﻫﺪ

ﻫﺎﻟﻨﺪ اﻓﺮاد را ﺑﺮاﺳﺎس ﺧﺼﻮﺻﯿﺎت ﺷﺨﺼﯿﺘﯽ ﺑﻪ ﺷﺶ ﮔﺮوه ﺗﻘﺴﯿﻢ ﮐﺮد ﺟﺴﺘﺠﻮﮔﺮ، واﻗﻊ ﮔﺮا، ﻫﻨﺮی، ﻗﺮاردادی، اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ، ﻣﺘﻬﻮر(ﻋﺎﺑﺪی ، 1385) ﺑﺮاﺳﺎس اﯾﻦ ﺳﻨﺠﺶ، ازﻃﺮﯾﻖ ﭘﺎﺳﺨﻬﺎﯾﯽ ﮐﻪ ﻫﺮﻓﺮد ﺑﻪ ﭘﺮﺳﺸﻬﺎی ﻣﺮﺑﻮﻃﻪ ﻣﯽ دﻫﺪدرﻣﯽ ﯾﺎﺑﯿﻢ ﮐﻪ او ﺑﻪ ﮐﺪام ﮔﺮوه ﺷﺨﺼﯿﺘﯽ ﺗﻌﻠﻖ دارد.

ﺷﮑﻞ(1)  ﺷﺶ ﺿﻠﻌﯽ ﺗﯿﭗ ﻫﺎی ﺷﺨﺼﯿﺘﯽ ﺟﺎن ﻫﺎﻟﻨﺪ

 

ﺑﻨﺎﺑﺮ اﻋﺘﻘﺎد ﻫﺎﻟﻨﺪ اﻓﺮادی ﮐﻪ ﺧﻮدﺷﻨﺎﺳﯽ ﺑﻬﺘﺮی از ﺧﻮد دارﻧﺪ اﻧﺘﺨﺎب ﻫﺎی ﺑﻬﺘﺮی دارﻧﺪ و ﺑﺮ اﯾﻦ اﺳﺎس ﻧﻈﺮﯾﻪ ﺧﻮد را ﺑﺮ دو ﻓﺮض اﺳﺘﻮار ﮐﺮد :

اﻧﺘﺨﺎب ﺷﻐﻞ و ﺣﺮﻓﻪ ﺑﺎ ﻧﻮع ﺷﺨﺼﯿﺖ ﻓﺮد ﺑﺴﺘﮕﯽ دارد و اﻧﺘﺨﺎب ﺷﻐﻞ و ﺣﺮﻓﻪ ﺑﺎ ﻃﺮز ﺗﻠﻘﯽ و ﮔﺮاﯾﺶ ﻓﺮد راﺑﻄﻪ ﻣﺴﺘﻘﯿﻤﯽ دارد.

ﻣﺮﺣﻠﻪ ﺳﻮم :

ﺷﻨﺎﺧﺖ اﺳﺘﻌﺪاد و ﻋﻼﯾﻖ ﻓﺮد ( ﺗﺴﺖ ﺳﻨﺠﺶ اﺳﺘﻌﺪاد ﺟﺎﻧﺴﻮن اوﮐﺎﻧﺮ)

ﻣﻮاردی ﮐﻪ در اﺳﺘﻌﺪادﯾﺎﺑﯽ ﺑﻪ ﺷﯿﻮه ﺟﺎﻧﺴﻮن اوﮐﺎﻧﺮ ﻣﻮرد ﺗﻮﺟﻪ ﻗﺮار ﻣﯿﮕﯿﺮﻧﺪ ﻋﺒﺎرﺗﻨﺪ از:

 اﺳﺘﻌﺪادﻫﺎی ﺗﺠﺴﻢ ﻓﻀﺎﯾﯽ و درك ﺳﺎﺧﺘﺎرﻫﺎ، ﺗﻮاﻧﻤﻨﺪی اﺳﺘﻘﺮاء، اﯾﺪه ﭘﺮدازی، ﺗﻮاﻧﺎﯾﯽ اﺳﺘﺪﻻل ﺗﺤﻠﯿﻠﯽ، ﻗﺪرت ﺗﺸﺨﯿﺺ ﺳﺮﯾﻊ ﻧﻮﺷﺘﻪ ﻫﺎ، ﺗﺴﻠﻂ ﻋﺪدی، ﺳﯿﻠﻮﮔﺮام و ﯾﺎدﮔﯿﺮی زﺑﺎن ﺧﺎرﺟﯽ، ﺣﺎﻓﻈﻪ ﻣﺸﺎﻫﺪه و ﻃﺮاﺣﯽ، ﺗﺸﺨﯿﺺ و ﺗﻤﺎﯾﺰ رﻧﮕﻬﺎ، ﻃﺮاﺣﯽ ﺑﺼﺮی، ﺗﺴﻠﻂ ﺑﺮ اﻧﮕﺸﺘﺎن، اﺳﺘﻌﺪاد ﻣﺸﺎﻫﺪه ﻓﺮﺻﺘﻬﺎ، ﺗﺪاﻋﯽ ﮐﻠﻤﺎت و داﻣﻨﻪ ﻟﻐﺎت (ﭼﯿﭗ و دن،2013)

اﺳﺘﻌﺪادﯾﺎﺑﯽ ﺷﻐﻠﯽ ﮐﻤﮏ ﺑﻪ ﻓﺮد ﺑﺮای ﺷﻨﺎﺧﺖ ﻧﻘﺎط ﺿﻌﻒ و ﻗﻮت و آﻣﺎدﮔﯽ او ﺑﺮای دﺳﺘﯿﺎﺑﯽ ﺑﻪ ﮐﺴﺐ و ﮐﺎر ﻣﻨﺎﺳﺐ و ﺑﺎﻻ ﺑﺮدن ﻋﻤﻠﮑﺮد ﺷﻐﻠﯽ اﺳﺖ ﻫﺪف آن، اراﺋﻪ ﺧﺪﻣﺎت ﺷﻐﻠﯽ و ﻣﺸﺎوره در ﺧﺼﻮص ﺷﻨﺎﺳﺎﯾﯽ اﺳﺘﻌﺪادﻫﺎی اﻓﺮاد ﺟﻮﯾﺎی ﮐﺎر و ﻣﻨﻄﺒﻖ ﺷﺪن ﺑﺎ ﮐﺴﺐ و ﮐﺎر ﻣﻮرد ﻋﻼﻗﻪ آﻧﻬﺎﺳﺖ.

ﻣﺮﺣﻠﻪ ﭼﻬﺎرم :

 ﺗﺠﺰﯾﻪ و ﺗﺤﻠﯿﻞ ﻣﺮاﺣﻞ ﻗﺒﻠﯽ و ارزش ﮔﺬاری (رﺗﺒﻪ ﺑﻨﺪی) ﻣﺸﺎﻏﻞ ﻣﻨﺎﺳﺐ ﻓﺮد از ﺧﺮوﺟﯽ ﻫﺎیﺗﺴﺖ ﻫﺎ ی ﻣﺎ ﻣﯽ ﺑﺎﺷﻨﺪ؟

در اﯾﻦ ﻣﺮﺣﻠﻪ ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ رﺗﺒﻪ ﺑﻨﺪی ﺷﻐﻞ ﻣﻮرد ﻋﻼﻗﻪ اﻧﺘﺨﺎب و ﺑﺮای آن دو ﺟﺎﯾﮕﺰﯾﻦ در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﻣﯽ ﺷﻮد.

ﻣﺮﺣﻠﻪ ﭘﻨﺠﻢ :

ﺑﺮرﺳﯽ ﻣﺤﯿﻂ ﺑﺮای ﻣﺸﺎﻏﻞ ﻣﻮرد ﻧﻈﺮ ﺧﺮوﺟﯽ

اﯾﻦ ﻣﺮﺣﻠﻪ ﺷﺎﻣﻞ ﺑﺮرﺳﯽ ﻋﻮاﻣﻞ ﻣﺤﯿﻄﯽ ﻣﺮﺗﺒﻂ ﺑﺎ ﮔﺰﯾﻨﻪ ﻫﺎی ﻣﻮرد اﻧﺘﺨﺎب ﻣﯽ ﺑﺎﺷﺪ.

اﯾﻦ ﻋﻮاﻣﻞ ﻣﺤﯿﻄﯽ ، ﺗﺎﺛﯿﺮ اﻧﺘﻈﺎرات ﺧﺎﻧﻮاده و اﻃﺮاﻓﯿﺎن، اﻣﮑﺎﻧﺎت آﻣﻮزﺷﯽ و ﻣﺎﻟﯽ، آﮔﺎﻫﯽ و اﻃﻼﻋﺎت ﺷﻐﻠﯽ، ﻋﺮﺿﻪ وﺗﻘﺎﺿﺎی ﺷﻐﻞ، ﻣﯿﺰان درآﻣﺪ ﺷﻐﻞ ، ﻣﺤﯿﻂ اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ، ﻓﺮﻫﻨﮕﯽ و ... اﺳﺖ.

در اﯾﻦ ﮔﺎم آﻣﺎدﮔﯽ ﻓﺮد و ﻣﻮاﻧﻊ اﺣﺘﻤﺎﻟﯽ ﺑﻪ ﺻﻮرت ﮐﺎﻣﻞ ﻣﻮرد ﺑﺮرﺳﯽ ﻗﺮار ﻣﯽ ﮔﯿﺮد.

ﻣﺮﺣﻠﻪ ﺷﺸﻢ:

اﻧﺘﺨﺎب ﯾﮏ ﯾﺎ دو ﺷﻐﻞ ﻣﻨﺎﺳﺐ ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻧﺘﺎﯾﺞ ﻣﺮاﺣﻞ ﻗﺒﻞ در اﺑﻦ ﻣﺮﺣﻠﻪ ﺗﺼﻤﯿﻢ ﮔﯿﺮی ﺑﺮای ﯾﮏ ﮔﺰﯾﻨﻪ ﺑﻪ ﺻﻮرت ﻗﻄﻌﯽ اﻧﺠﺎم ﻣﯽ ﺷﻮد.

ﻣﺮﺣﻠﻪ ﻫﻔﺘﻢ :

 آﻣﺎده ﺳﺎزی ﻃﺮح ﮐﺴﺐ و ﮐﺎر ﺑﺮﻣﺒﻨﺎی ﺷﻐﻞ اﻧﺘﺨﺎب ﺷﺪه

ﯾﮑﯽ از ﻣﻬﺎرﺗﻬﺎی اﺳﺎﺳﯽ در زﻣﯿﻨﮥ آﻣﻮزش ﮐﺎرآﻓﺮﯾﻨﯽ ﺗﺪوﯾﻦ ﻃﺮح ﺗﺠﺎری اﺳﺖ.

در واﻗﻊ ﺗﺪوﯾﻦ ﻃﺮح ﺗﺠﺎری، ﺳﺎﺧﺘﺎری را اﯾﺠﺎد ﻣﯿﮑﻨﺪ ﮐﻪ ﺑﻪ ﻓﺮد ﮐﻤﮏ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ ﺗﺎ روی ﺣﯿﻄﮥ ﺧﺎﺻﯽ از داﻧﺶ ﻣﺘﻤﺮﮐﺰ ﺷﺪ و ﺑﻪ آﻧﻬﺎ اﺟﺎز ﺗﻔﮑﺮ آزاد را ﻣﯽ دﻫﺪ.

ﻣﺪﯾﺮﯾﺖ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ رﯾﺰی ﮐﺴﺐ و ﮐﺎر ﻣﻌﻤﻮﻻ از ﻃﺮﯾﻖ ﺳﺎﻣﺎﻧﺪﻫﯽ اﯾﺪه ﻫﺎ، از ﻗﺒﯿﻞ ﻃﺮح ﮐﺴﺐ و ﮐﺎر، ﻣﺠﻤﻮﻋﻪ ای از اﺳﻨﺎد ﮐﺘﺒﯽ، ﻣﺪل ﺳﺎزی آﯾﻨﺪه ﯾﮏ ﺷﺮﮐﺖ را اﻧﺠﺎم ﻣﯽ ﮔﯿﺮد

ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ (2012 Santos Silva  ) ﺑﻪ اﯾﻦ ﻧﺘﯿﺠﻪ رﺳﯿﺪ ﮐﻪ ﻃﺮح ﮐﺴﺐ و ﮐﺎر ﯾﮏ راﻫﻨﻤﺎ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﻪ ﮐﺎرآﻓﺮﯾﻦ در ﻣﺪﯾﺮﯾﺖ ﮐﺴﺐ و ﮐﺎر ﮐﻤﮏ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ، ﮐﻪ ﺷﺎﻣﻞ  ﺗﻌﺪادی از ﻣﺪل ﻫﺎی ﻣﺘﻨﺎﺳﺐ ﺑﺎ ﺷﺮاﯾﻂ واﻗﻌﯽ ﮐﺴﺐ و ﮐﺎر اﺳﺖ.

اﺛﺮات ﻣﺜﺒﺖ ﻣﺨﺘﻠﻒ ﻃﺮح ﺗﺠﺎری ﺗﻮﺳﻂ ( 2003 Delmar and Shane)، ﺑﺎ ﺗﺎﮐﯿﺪ ﺑﺮ:

ﺗﺼﻤﯿﻢ ﮔﯿﺮی ﺳﺮﯾﻊ، ﭘﯿﺶ ﺑﯿﻨﯽ ﻧﻘﺺ اﻃﻼﻋﺎت، ﻣﺪﯾﺮﯾﺖ ﻣﻨﺎﺑﻊ اﻧﺴﺎﻧﯽ، ﺗﺠﺰﯾﻪ و ﺗﺤﻠﯿﻞ اﻣﮑﺎن ﺳﻨﺠﯽ ﮐﺴﺐ و ﮐﺎر، و ﺑﻬﺒﻮد ارﺗﺒﺎﻃﺎت داﺧﻠﯽ و ﺧﺎرﺟﯽ در ﮐﺴﺐ و ﮐﺎر، ﻣﻨﻌﮑﺲ ﺷﺪه اﺳﺖ.

ﺑﻪ ﻃﻮر ﮐﻠﯽ ﻃﺮحﻫﺎی ﮐﺴﺐ و ﮐﺎر را ﻣﯽ ﺗﻮان ﺑﻪ ﺳﻪ ﮔﺮوه ﻋﻤﺪه ﺗﻘﺴﯿﻢ ﮐﺮد :

1)ﻃﺮح ﮐﺴﺐ و ﮐﺎر آﻏﺎزﯾﻦ،

2)ﻃﺮح ﮐﺴﺐ و ﮐﺎر ﮐﺎﻣﻞ،

3)ﻃﺮح ﮐﺴﺐ و ﮐﺎر داﺧﻠﯽ

ﺑﻪ ﻃﻮر ﮐﻠﯽ ﻃﺮح ﮐﺴﺐ و ﮐﺎر ﺷﺎﻣﻞ ﺑﺨﺶﻫﺎی زﯾﺮ ﻣﯽ ﺑﺎﺷﺪ:

بخش اول : معرفی

بخش دوم : خلاصه اجرایی

بخش سوم : ارائه دیدگاه کلی از کسب و کار

بخش چهارم : تجزیه و تحلیل حوزه ی فعالیت کسب و کار

بخش پنجم : معرفی محصول ( کالا /خدمات )

بخش ششم : مباحث مربوط به تولید و عملیات

بخش هفتم : برنامه ی بازار یابی

بخش هشتم : ساختار سازمانی و منابع انسانی

بخش نهم : طرح مالی

بخش دهم : برنامه زمان بندی و عملیاتی کردن طرح

بخش یازدهم: ارزیابی ریسک و مدیریت خطر پذیری

ﻣﺮﺣﻠﻪ ﻫﺸﺘﻢ :

  ﺗﺨﺼﯿﺺ ﻣﻨﺎﺑﻊ

در راه اﻧﺪازی اﻧﻮاع ﮐﺴﺐ و ﮐﺎر، ﻣﻬﻢ ﺗﺮﯾﻦ ﻣﺮﺣﻠﻪ در ﮐﻨﺎر ﺷﻨﺎﺳﺎﯾﯽ ﻓﺮﺻﺖ ﻫﺎی ﻣﻨﺎﺳﺐ، ﺗﻮاﻧﺎﯾﯽ و ﺗﺄﻣﯿﻦ ﻣﻨﺎﺑﻊ ﻣﻨﺎﺳﺐ ﺑﺮای ﺷﺮوع ﮐﺴﺐ و ﮐﺎراﺳﺖ.

اﯾﻦ ﻣﻨﺎﺑﻊ ﺷﺎﻣﻞ، ﻣﻨﺎﺑﻊ ﻣﺎﻟﯽ ،  ﻣﻨﺎﺑﻊ اﻧﺴﺎﻧﯽ، ﻣﻨﺎﺑﻊ ﻣﺎدی و ﻣﻨﺎﺑﻊ اﻃﻼﻋﺎﺗﯽ اﺳﺖ.

ﻣﺮﺣﻠﻪ ﻧﻬﻢ :

 اجرا ( پیاده سازی )

ﻣﻮاﻧﻊ و ﻣﺸﮑﻼت

ﻫﻤﺎ ﻧﮕﻮﻧﻪ ﮐﻪ اﺷﺎره ﺷﺪ، ﺳﯿﺎﺳﺖ ﮐﻠﯽ و واﺣﺪی ﺑﺮای ﺑﻬﺒﻮد ﻓﻀﺎی ﮐﺴﺐ وﮐﺎر در اﯾﺮان ﺑﻪ اﺟﺮا درﻧﯿﺎﻣﺪه اﺳﺖ و ﯾﺎ ﻫﻤﺎﻫﻨﮕﯽ ﻫﺎی ﻻزم ﻣﯿﺎن ﺳﺎزﻣﺎن ها و ﻧﻬﺎدﻫﺎی درﮔﯿﺮ وﺟﻮد ﻧﺪارد.

اﯾﻦ ﻋﺎﻣﻞ، ﺷﺎﯾﺪ ﻣﻬﻤﺘﺮﯾﻦ و ﺗﺄﺛﯿﺮﮔﺬارﺗﺮﯾﻦ ﻋﺎﻣﻞ در وﺿﻌﯿﺖ ﻓﻀﺎی ﮐﺴﺐ وﮐﺎر در اﯾﺮان ﺑﺎﺷﺪ.

ﺑﻪ ﻧﻈﺮ ﻣﯽ رﺳﺪ ﺑﻪ دﻟﯿﻞ ﻓﻘﺪان اﻃﻼﻋﺎت ﻣﺘﻘﺎرن و ﭘﺎﯾﯿﻦ ﺑﻮدن ﺳﻄﺢ آﮔﺎﻫﯽ ﻋﻤﻮﻣﯽ از ﻓﺮآﯾﻨﺪ اﻧﺘﺨﺎب ﺷﻐﻞ، ﻣﯿﺰان ﻣﻮﻓﻘﯿﺖ در ﮐﺴﺐ وﮐﺎرﻫﺎ در اﯾﺮان در ﺳﻄﺢ ﻣﻨﺎﺳﺒﯽ ﻗﺮار ﻧﺪارد ﺷﺎﯾﺪ ﯾﮑﯽ از دﻻﯾﻞ ﭘﺎﯾﯿﻦ ﺑﻮدن رﺗﺒﻪ اﯾﺮان در ﻓﻀﺎی ﮐﺴﺐ وﮐﺎر ﺑﯿﻦ ﺳﺎﯾﺮ ﮐﺸﻮرﻫﺎ، ﻫﻤﯿﻦ ﻣﻮﺿﻮع ﺑﺎﺷﺪ اﻟﺒﺘﻪ اﯾﻦ ﻣﻮﺿﻮع ﻧﯿﺎز ﺑﻪ ﺑﺮرﺳﯽ و ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت ﺟﺎﻣﻊ دارد.

ﻧﺘﯿﺠﻪ ﮔﯿﺮی و ﭘﯿﺸﻨﻬﺎد

اﺷﺘﻐﺎل از ﭘﺪﯾﺪه ﻫﺎی ﻣﻬﻢ در ﮐﺸﻮر ﻣﺎﺳﺖ و ﺷﻨﺎﺳﺎﯾﯽ و اوﻟﻮﯾﺖ ﮔﺬاری ﻣﺮاﺣﻞ ﻓﺮآﯾﻨﺪ اﻧﺘﺨﺎب ﺷﻐﻞ ﻣﯽ ﺗﻮاﻧﺪ ﺑﺮای درك ﭘﺪﯾﺪه اﺷﺘﻐﺎل ﻧﻘﺶ ﻣﻮﺛﺮی داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ.

اﻧﺘﺨﺎب ﺷﻐﻞ ﯾﮏ ﺗﺼﻤﯿﻢ ﺑﺴﯿﺎر ﻣﻬﻢ اﺳﺖ ﮐﻪ ﻣﯽ ﺗﻮاﻧﺪ ﺑﺮ دوران زﻧﺪﮔﯽ آﯾﻨﺪه ﯾﮏ ﻓﺮد اﺛﺮﮔﺬار ﺑﺎﺷﺪ، ﺑﻨﺎﺑﺮاﯾﻦ متغیر هایی ﮐﻪ ﺑﺮ ﺷﻨﺎﺳﺎﯾﯽ ﺷﻐﻞ اﻓﺮاد ﺗﺄﺛﯿﺮ ﻣﯽ ﮔﺬارﻧﺪ، ﺑﺎﯾﺴﺘﯽ ﻣﻮرد ﺑﺮرﺳﯽ و ﺷﻨﺎﺳﺎﯾﯽ ﻗﺮارﮔﯿﺮﻧﺪ.

ﻧﺘﺎﯾﺞ ﺑﺮرﺳﯽ ﻫﺎ ﻧﺸﺎن داد ﻣﺪل ﺑﺪﺳﺖ آﻣﺪه از ﻓﺮآﯾﻨﺪ اﻧﺘﺨﺎب و اﯾﺠﺎد ﺷﻐﻞ ﺷﺎﻣﻞ 9 ﻣﺮﺣﻠﻪ اﺳﺎﺳﯽ ﻣﺘﻮاﻟﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ ﻣﯽ ﺗﻮاﻧﺪ اﻓﺮاد را در اﻧﺘﺨﺎب ﺷﻐﻞ ﮐﻤﮏ ﮐﻨﺪ.

ﻣﻮﺿﻮﻋﯽ ﮐﻪ ﺑﻪ وﺿﻮح روﺷﻦ اﺳﺖ اﯾﻦ اﺳﺖ ﮐﻪ اﻓﺮاد ﺟﻮﯾﺎی ﮐﺎر ﺑﯿﻦ دو ﻧﻮع اﻧﺘﺨﺎب ﺑﺮای آﯾﻨﺪه ﺷﻐﻠﯽ ﺧﻮد درﮔﯿﺮﻧﺪ:

 ﯾﮑﯽ ﮐﺎرﻣﻨﺪی و دﯾﮕﺮی ﮐﺎرآﻓﺮﯾﻨﯽ اﺳﺖ. ﺑﺎﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﭼﺎﻟﺶ ﻫﺎی ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ اﺷﺘﻐﺎل و ﻣﻌﻀﻞ ﺑﯿﮑﺎری، ﺗﻘﻮﯾﺖ ﮐﺎرآﻓﺮﯾﻨﯽ در ﮐﺸﻮر اﻣﺮ ﻣﻬﻤﯽ اﺳﺖ از اﯾﻦ رو ﻣﺪل ﭘﯿﺸﻨﻬﺎدی روﺷﯽ اﺻﻮﻟﯽ در اﻧﺘﺨﺎب ﺻﺤﯿﺢ ﺷﻐﻞ ﺧﻮاد ﺑﻮد ﮐﻪ در ﻧﺘﯿﺠﻪ ﭘﺎﯾﺪاری ﺷﻐﻞ را ﺑﻪ ﻫﻤﺮاه ﺧﻮاﻫﺪ داﺷﺖ.

ﺑﻨﺎﺑﺮاﯾﻦ ﭘﯿﺸﻨﻬﺎد ﻣﯽ ﺷﻮد ﻓﻌﺎﻟﯿﺖ ﻫﺎی آﻣﻮزﺷﯽ روﻧﺪ ﺻﺤﯿﺢ اﻧﺘﺨﺎب ﺷﻐﻞ در ﻣﻘﺎﻃﻊ داﻧﺸﮕﺎﻫﯽ آﻣﻮزش داده ﺷﻮد ﺗﺎ ﺑﺎ ﺷﻨﺎﺧﺖ درﺳﺖ، ﻧﮕﺮش داﻧﺸﺠﻮﯾﺎن و اﻓﺮاد ﺟﻮﯾﺎی ﮐﺎر ﺑﻪ ﮐﺎرآﻓﺮﯾﻨﯽ ﻣﺴﺎﻋﺪ ﺗﺮ ﺷﻮد و در ﭘﺎﯾﺎن ﭘﯿﺸﻨﻬﺎد ﻣﯽ ﺷﻮد ﺗﺤﻘﯿﻘﺎت ﺑﯿﺸﺘﺮی در زﻣﯿﻨﻪ اﻧﺘﺨﺎب ﺷﻐﻞ ﺻﻮرت ﭘﺬﯾﺮد ﺗﺎ اﯾﻦ ﻓﺮآﯾﻨﺪ ﻧﺘﯿﺠﻪ ﺑﺨﺶ ﺗﺮ ﺑﺎﺷﺪ.

ﻣﻨﺎﺑﻊ

1) ﻣﺤﻤﺪ رﺿﺎ اﮐﺒﺮی، اﻣﯿﺮ ﻋﻠﻢ ﺑﯿﮕﯽ، ﺳﯿﺪ ﺳﻌﺎدت ﻣﻮﺳﻮی، ﺑﺮرﺳﯽ ﻋﻮاﻣﻞ ﻣﻮﺛﺮ ﺑﺮ اﻧﺘﺨﺎب ﺷﻐﻞ در ﺑﯿﻦ داﻧﺸﺠﻮﺑﺎن -331 ،1393 ، ﺗﺎﺑﺴﺘﺎن2، ﺷﻤﺎره 45ﮐﺸﺎورزی داﻧﺸﮕﺎه ﺗﻬﺮان، ﺗﺤﻘﯿﻘﺎت اﻗﺘﺼﺎد و ﺗﻮﺳﻌﻪ ﮐﺸﺎورزی اﯾﺮان، دوره

2) ﺧﻮﺷﻘﺪم ﺧﺎﻟﺪی،  ﻓﺮزاد اﺳﮑﻨﺪری، آﻣﻮزش ﻣﺪﯾﺮﯾﺖ ﮐﺎرآﻓﺮﯾﻨﯽ در داﻧﺸﮑﺪه ﻫﺎی ﮐﺸﺎورزی، ﻧﺎﻣﻪ آﻣﻮزش ﻋﺎﻟﯽ،43-60 ،1396 ، ﺑﻬﺎر37دوره ﺟﺪﯾﺪ، ﺳﺎل دﻫﻢ، ﺷﻤﺎره

3) ﻏﺪﯾﺮ ﻓﺎﺧﺮ، ﺣﺴﯿﻦ ﻗﺮﯾﺠﺎﻧﻠﻮﺋﯽ، وﺟﯿﻬﻪ ﺑﺮﻫﺎﻧﯽ، ﮐﺎر آﻓﺮﯾﻨﯽ داﻧﺸﮕﺎﻫﯽ ،ﭼﺎﻟﺸﻬﺎی اﺷﺘﻐﺎل و ﺷﺎﺧﺼﻬﺎی ﮐﺴﺐ و ﮐﺎر، ﭘﻨﺠﻤﯿﻦ ﻫﻤﺎﯾﺶ ﻣﻠﯽ و ﭼﻬﺎرﻣﯿﻦ ﻫﻤﺎﯾﺶ ﺑﯿﻦ اﻟﻤﻠﻠﯽ ﻣﻬﺎرت آﻣﻮزی و اﺷﺘﻐﺎل، ﺳﺎزﻣﺎن آﻣﻮزش ﻓﻨﯽ و ﺣﺮﻓﻪ

4) ای ﮐﻞ ﮐﺸﻮر

5) زﻫﺮا ﻗﺎﺳﻤﯽ ، دﮐﺘﺮ ﻣﺠﯿﺪ ﺻﻔﺎری ﻧﯿﺎ ، دﮐﺘﺮ ﮐﯿﻮﻣﺮث ﻓﺮﺣﺒﺨﺶ، اﺛﺮﺑﺨﺸﯽ آﻣﻮزش ﻫﺪﻓﮕﺬاری ﺷﻐﻠﯽ ﺑﺮ اﻧﺘﺨﺎب

6) ﺷﻐﻞ داﻧﺸﺠﻮﯾﺎن، ﻓﺼﻠﻨﺎﻣﻪ ﻣﺸﺎوره ﺷﻐﻠﯽ و ﺳﺎزﻣﺎﻧﯽ، ﭘﺎﯾﯿﺰ 1390، ﺷﻤﺎره 8، دوره ﺳﻮم، 41-55 5. ﻣﯿﺜﻢ روﺷﻦ ﻓﮑﺮ وﻫﻤﮑﺎران، ﻃﺮاﺣﯽ ﺳﯿﺴﺘﻢ ﺧﺒﺮه ﻓﺎزی ﺑﺮای اﺳﺘﻌﺪادﯾﺎﺑﯽ ﻣﻬﺎرت ﺷﻐﻠﯽ اﻓﺮاد ﺟﻮﯾﺎی ﮐﺎر، ﭘﻨﺠﻤﯿﻦ ﻫﻤﺎﯾﺶ ﻣﻠﯽ و ﭼﻬﺎرﻣﯿﻦ ﻫﻤﺎﯾﺶ ﺑﯿﻦ اﻟﻤﻠﻠﯽ ﻣﻬﺎرت آﻣﻮزی و اﺷﺘﻐﺎل، ﺳﺎزﻣﺎن آﻣﻮزش ﻓﻨﯽ و ﺣﺮﻓﻪ ای

7) ﮐﻞ ﮐﺸﻮر

8) اﺑﻮاﻟﻔﻀﻞ ﺷﺎه آﺑﺎدی، ﻃﯿﺒﻪ ﺧﺎﺗﻤﯽ، ﺑﺮرﺳﯽ ﻋﻮاﻣﻞ ﻣﻮﺛﺮ ﺑﺮ ﺧﻮد اﺷﺘﻐﺎﻟﯽ در اﻗﺘﺼﺎد ﮐﺸﻮر، ﻓﺼﻠﻨﺎﻣﻪ ﭘﮋوﻫﺶ ﻫﺎی 91-109 ،1392 اﻗﺘﺼﺎدی)رﺷﺪ و ﺗﻮﺳﻌﻪ ﭘﺎﯾﺪار(،ﺳﺎل ﺳﯿﺰدﻫﻢ، ﺑﻬﺎر

9) ارﺳﻼن اﯾﺮﺟﯽ راد، اﻟﻬﻪ ﻣﻠﮏ زاده ﻧﺼﺮآﺑﺎدی، ﺗﺄﺛﯿﺮ آرزوﻫﺎی ﺷﻐﻠﯽ از ﻃﺮﯾﻖ ﯾﺎدﮔﯿﺮی ﻓﺮدی ﺑﺮ اﻧﺘﺨﺎب ﺷﻐﻞ

10) داﻧﺸﺠﻮﯾﺎن رﺷﺘﻪ ی ﮐﺸﺎورزی، ﻓﺼﻞ ﻧﺎﻣﻪ ﭘﮋوﻫﺶ ﻣﺪﯾﺮﯾﺖ آﻣﻮزش ﮐﺸﺎورزی، ﺷﻤﺎره 40، ﺑﻬﺎر 1396

11) ﻋﺒﺪاﻟﺮﺣﯿﻢ ﻏﯿﺎﺛﯽ، ﺗﺄﺛﯿﺮ ﺑﺎور ﺑﻪ ﺧﻮدﮐﺎرآﻣﺪی و ﻧﮕﺮش ﮐﺎرآﻓﺮﯾﻨﯽ ﺑﺎ ﻗﺼﺪ ﮐﺎرآﻓﺮﯾﻨﯽ داﻧﺸﺠﻮﯾﺎن ﮐﺸﺎورزی و

12) ﻣﻨﺎﺑﻊ ﻃﺒﯿﻌﯽ داﻧﺸﮕﺎه زاﺑﻞ، ﻓﺼﻞ ﻧﺎﻣﻪ ﭘﮋوﻫﺶ ﻣﺪﯾﺮﯾﺖ آﻣﻮزش ﮐﺸﺎورزی، ﺷﻤﺎره 39 ، زﻣﺴﺘﺎن 1395

13) ﻣﺤﻤﺪ ﻣﻬﺪی ﻣﺮداﻧﺸﺎﻫﯽ، ﺗﺎﺛﯿﺮ ﻧﮕﺮش ﺑﻪ ﮐﺴﺐ و ﮐﺎر ﺑﺮ ﮔﺮاﯾﺶ ﺑﻪ رﻓﺘﺎر ﮐﺎرآﻓﺮﯾﻨﺎﻧﻪ در داﻧﺸﺠﻮﯾﺎن رﺷﺘﻪ ﮐﺸﺎورزی) ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﻣﻮردی: داﻧﺸﺠﻮﯾﺎن ﺟﺪﯾﺪ اﻟﻮرود داﻧﺸﮕﺎه ﻋﻠﻮم ﮐﺸﺎورزی و ﻣﻨﺎﺑﻊ ﻃﺒﯿﻌﯽ ﺳﺎری  

Hirschi, A., Lage, D. (2007). The relation of secondary student’s career choice  .12 readinessto a six-phase model of career decision-making. Journal of Career

Development, 34(2), 164-191

Aleciane da Silva Moreira Ferreira∗,Elisabeth Loiola, Sônia Maria Guedes Gondim,  .13 Motivations, business planning, and risk management: entrepreneurshipamong

university students, RAI Revista de Administração e Inovação 14 (2017) 140–150