ﺻﺎﺣﺐ ﻧﻈﺮان آﻣﻮزش و ﭘﺮورش ﺑﺮ اﯾﻦ ﺑﺎورﻧﺪ ﮐﻪ ﺑﺮای ﺗﺤﻘﻖ ﺑﺨﺸﯿﺪن ﺑﻪ اﻫﺪاف ﺗﻌﻠﯿﻢ و ﺗﺮﺑﯿﺖ و ﺷﮑﻮﻓﺎﯾﯽ اﺳﺘﻌﺪادﻫﺎی آدﻣﯽ در ﯾﮏ ﻧﻈﺎم آﻣﻮزش و ﭘﺮورش ﭘﻮﯾﺎ و ﺛﻤﺮﺑﺨﺶ ﻻزم اﺳﺖ ﮐﻪ از ﺧﺪﻣﺎت راﻫﻨﻤﺎی و ﻣﺸﺎور ﺑﻪ ﺧﻮﺑﯽ اﺳﺘﻔﺎده ﺷﻮد (ﺻﺎﻓﯽ، ۱۳۷۸)

اﮔﺮ ﭼﻪ در ﺑﯿﻦ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﻫﺎﯾﯽ ﮐﻪ ﺑﺮای ﺗﻌﺪﯾﻞ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﻫﺎی ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ آﻣﻮزش اﻓﺮاد ﺗﯿﺰﻫﻮش ﭘﯿﺸﻨﻬﺎد ﺷﺪه، ﻣﺸﺎور ﻧﯿﺰ ﻗﺮار دارد (ﻫﺎﻻﻫﺎن و ﮐﺎﻓﻤﻦ، ﺗﺮﺟﻤﻪ ﺟﻮادﯾﺎن، ۱۳۷۵)

وﻟﯽ ﻣﺮاﮐﺰ ﻣﺸﺎوره در ﺳﻄﺢ داﻧﺸﮕﺎه ﻫﺎ ﯾﺎ ﺣﺘﯽ آﻣﻮزش و ﭘﺮورش ﻧﻮع ﺧﺪﻣﺎﺗﯽ ﮐﻪ اراﯾﻪ ﻣﯽ ﮐﻨﻨﺪ ﺑﺮای ﻫﻤﻪ داﻧﺶ آﻣﻮزان ﯾﮑﺴﺎن اﺳﺖ و ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ وﯾﮋه ای ﺑﺮای داﻧﺶ آﻣﻮزان ﺑﺎ اﺳﺘﻌﺪاد درﺧﺸﺎن در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﻧﺸﺪه اﺳﺖ.

ﺑﺪﯾﻬﯽ اﺳﺖ ﺟﻬﺖ ﺗﺠﻬﯿﺰ ﻣﺮاﮐﺰ ﻣﺸﺎور ﺑﻪ ﻣﺸﺎوراﻧﯽ وﯾﮋه داﻧﺶ آﻣﻮزان ﺑﺎ اﺳﺘﻌﺪاد درﺧﺸﺎن ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر ﺷﻨﺎﺳﺎﯾﯽ ﻧﯿﺎزﻫﺎی وﯾﮋه اﯾﻦ داﻧﺶ آﻣﻮزان و راﻫﻨﻤﺎﯾﯽ و ﻣﺸﺎور ﺗﺤﺼﯿﻠﯽ و ﺷﻐﻠﯽ آن ﻫﺎ ﺿﺮوری اﺳﺖ (ﻋﺎﺑﺪی، ۱۳۸۳)

وﻟﯽ ﺗﺎ ﮐﻨﻮن در زﻣﯿﻨﻪ ﺿﺮورت ﻃﺮاﺣﯽ ﯾﮏ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﻣﺸﺎور ﺗﺤﺼﯿﻠﯽ و ﺷﻐﻠﯽ داﻧﺶ آﻣﻮزان ﺑﺎ اﺳﺘﻌﺪاد درﺧﺸﺎن ﭘﮋوﻫﺸﯽ اﻧﺠﺎم ﻧﺸﺪه اﺳﺖ.

ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ ﻃﺒﻖ آﻣﺎرﻫﺎ اﯾﺮان از ﻧﻈﺮ ﻓﺮار ﻣﻐﺰﻫﺎ، رﺗﺒﻪ دوم ﺟﻬﺎن و از ﻧﻈﺮ ﻓﺮار ﺳﺮﻣﺎﯾﻪ، رﺗﺒﻪ ﭘﻨﺠﻢ ﺟﻬﺎن را داراﺳﺖ.

اﯾﻦ ﭘﺪﯾﺪه، ﻓﺮار ﻣﻐﺰﻫﺎ، ﻣﻨﺠﺮ ﺑﻪ از دﺳﺖ دادن ﻣﻨﺎﺑﻊ اﻧﺴﺎﻧﯽ ﻣﻬﻤﯽ ﺷﺪه اﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﻌﻀﯽ از ﺗﺤﻠﯿﻞ ﮔﺮان آن را ﻣﻬﻢ ﺗﺮ از ﮐﺎﻫﺶ و از دﺳﺖ دادن ذﺧﺎﯾﺮی ﻫﻤﭽﻮن ﻧﻔﺖ ﻣﯽ داﻧﻨﺪ و اﯾﻦ ﻣﻨﺠﺮ ﺑﻪ ﺧﺴﺎرات ﺟﺒﺮان ﻧﺎﭘﺬﯾﺮی ﺑﺮای اﯾﺮان اﺳﺖ (ﻏﻔﺎری و دﯾﮕﺮان، ۱۳۸۳)

ﻫﻨﮕﺎﻣﯽ ﮐﻪ ﻓﺮاﮔﯿﺮان اﺳﺘﻌﺪاد درﺧﺸﺎن از دﺑﯿﺮﺳﺘﺎن ﻓﺎرغ اﻟﺘﺤﺼﯿﻞ ﻣﯽ ﺷﻮﻧﺪ و ﺑﺮای ورود ﺑﻪ داﻧﺸﮕﺎه و اﻧﺘﺨﺎب ﺷﻐﻞ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ رﯾﺰی ﻣﯽ ﮐﻨﻨﺪ، واﻟﺪﯾﻦ و ﻣﻌﻠﻤﺎن در اﯾﻦ ﺗﺼﻤﯿﻢ ﮔﯿﺮی ﺑﻪ ﺷﺪت ﺧﻮد را درﮔﯿﺮ ﻣﯽ ﻧﻤﺎﯾﻨﺪ ﺗﺎ ﻣﻄﻤﺌﻦ ﮔﺮدﻧﺪ ﮐﻪ اﺳﺘﻌﺪاد ﻓﺮاﮔﯿﺮان ﺑﯿﻬﻮده ﻧﺎﺑﻮد ﻧﮕﺮدد و ﺗﺠﺮﺑﻪ ﺛﺎﺑﺖ ﮐﺮده اﺳﺖ، ﺑﻪ ﻫﺮز ﻧﺮﻓﺘﻦ اﺳﺘﻌﺪاد ﺑﻪ ﻣﻌﻨﺎی آن اﺳﺖ ﮐﻪ، ﻓﺮاﮔﯿﺮان اﺳﺘﻌﺪاد درﺧﺸﺎن ﺑﺎﯾﺪ ﺗﺼﻤﯿﻤﯽ در راﺑﻄﻪ ﺑﺎ ﺷﻐﻞ آﯾﻨﺪه ﺧﻮد اﺗﺨﺎذ ﻧﻤﺎﯾﻨﺪ ﮐﻪ از ﻧﻈﺮ ﺑﺰرﮔﺴﺎﻻن واﻟﺪﯾﻦ و ﻣﻌﻠﻤﺎن ﻋﻘﻼﻧﯽ ﺑﻪ ﻧﻈﺮ ﺑﺮﺳﺪ، در ﺗﺤﻘﯿﻘﺎت اﻧﺠﺎم ﺷﺪ از ﻧﻈﺮ ﺑﺰرﮔﺴﺎﻻن دو ﻃﺒﻘﻪ ﺑﻨﺪی ﺑﺮای ﻣﺸﺎﻏﻞ در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﻣﯽ ﺷﻮد

ﻃﺒﻘﻪ ﺑﻨﺪی ﻣﺸﺎﻏﻞ ﻣﻨﺎﺳﺐ ﺑﺎ اﺳﺘﻌﺪادﻫﺎی درﺧﺸﺎن ﻧﻈﯿﺮ وﮐﺎﻟﺖ، ﭘﺰﺷﮑﯽ، ﻣﺸﺎﻏﻞ ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﻓﯿﺰﯾﮏ و ﻓﻀﺎ، در ﺣﺎﻟﯽ ﮐﻪ ﻣﺸﺎﻏﻞ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻣﻌﻠﻢ دﺑﺴﺘﺎن، دﺑﯿﺮﺳﺘﺎن و ﯾﺎ ﻣﺤﻘﻖ اﻣﻮر اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ و ﻣﺸﺎور ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻣﺸﺎﻏﻞ ﻧﺎﻣﻨﺎﺳﺐ ﺑﺮای اﺳﺘﻌﺪادﻫﺎی درﺧﺸﺎن ﺷﻨﺎﺧﺘﻪ ﻣﯽ ﺷﻮد.

اﻣﺎ آﻧﭽﻪ اﻫﻤﯿﺖ دارد اﯾﻦ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ رﯾﺰی ﺷﻐﻠﯽ ﺑﺮای اﻓﺮاد دارای اﺳﺘﻌﺪاد درﺧﺸﺎن ﻫﻤﯿﺸﻪ ﮐﺎر ﺳﺎده ای ﻧﯿﺴﺖ (ﮐﺎﻓﻤﻦ۱، ۱۹۸۱، ﮐﺮر ۱۹۹۰۲)

اﮔﺮ ﭼﻪ واﻟﺪﯾﻦ و ﻣﻌﻠﻤﺎن ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ ﺗﺎ ﺣﺪی ﺑﻪ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ رﯾﺰی ﺗﺤﺼﯿﻠﯽ ﻓﺮاﮔﯿﺮان ﺑﺎﻫﻮش و اﺳﺘﻌﺪاد ﺗﻮﺟﻪ ﮐﻨﻨﺪ وﻟﯽ آن ﻫﺎ اﻏﻠﺐ ﻓﺮض ﻣﯽ ﮐﻨﻨﺪ ﮐﻪ ﻫﯿﭻ ﻧﯿﺎزی ﺑﻪ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ رﯾﺰی ﺷﻐﻠﯽ آن ﻫﺎ ﻧﯿﺴﺖ در ﺣﺎﻟﯽ ﮐﻪ ﭼﻨﯿﻦ ﻓﺮاﮔﯿﺮاﻧﯽ ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ ﺑﻪ دﻟﯿﻞ ﺗﻮاﻧﺎﯾﯽ ﻫﺎی ﭼﻨﺪﮔﺎﻧﻪ ﯾﺎ ﯾﮏ اﺳﺘﻌﺪاد ﺧﺎص، دارای اﻧﺘﺨﺎب ﻫﺎی ﻣﺘﻌﺪدی ﺑﺎﺷﻨﺪ و اﻧﺘﺨﺎب ﺷﻐﻞ ﺑﺮاﯾﺸﺎن ﻣﺸﮑﻼﺗﯽ اﯾﺠﺎد ﮐﻨﺪ.

از اﯾﻦ داﻧﺶ آﻣﻮزان اﻧﺘﻈﺎر ﻣﯽ رود ﮐﻪ در دوران ﺗﺤﺼﯿﻞ ﺧﻮد در داﻧﺸﮕﺎه در ﻣﻮرد ﺷﻐﻞ ﻣﻮرد ﻧﻈﺮﺷﺎن ﺗﺼﻤﯿﻢ ﮔﯿﺮی ﮐﻨﻨﺪ و ﺳﭙﺲ ﮔﺎم ﻫﺎی ﻻزم را ﺑﺮای ﺗﺤﻘﻖ آن ﻫﺪف دﻧﺒﺎل ﮐﻨﻨﺪ.

ﻣﺘﺎﺳﻔﺎﻧﻪ ﺷﻮاﻫﺪ ﻧﺸﺎن داده اﺳﺖ ﮐﻪ اﺳﺘﻌﺪاد اﯾﻦ اﻓﺮاد در ﯾﮏ ﺣﯿﻄﻪ ﯾﺎ ﺑﯿﺸﺘﺮ ﻫﻤﯿﺸﻪ ﺑﻪ رﺿﺎﯾﺖ و ﻣﻮﻓﻘﯿﺖ در ﺑﺰرﮔﺴﺎﻟﯽ در زﻧﺪﮔﯽ ﺷﻐﻠﯽ ﻣﻨﺠﺮ ﻧﻤﯽ ﺷﻮد.

ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت اﻧﺠﺎم ﺷﺪه ﺗﻮﺳﻂ ﮔﺮوه ﻫﺎی ﻣﺨﺘﻠﻒ ﻣﺜﻞ “ﻣﺘﺨﺼﺼﺎن ﻣﻠﯽ اﺳﺘﻌﺪاد” (واﺗﻠﯽ۲، ۱۹۶۹)،”ﻣﺘﺨﺼﺼﺎن اﺟﺮاﯾﯽ” (ﮐﺎﻓﻤﻦ، ۱۹۸۱)و “ﻓﺎرغ اﻟﺘﺤﺼﯿﻼن ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﻫﺎی آﻣﻮزش اﺳﺘﻌﺪاد درﺧﺸﺎن” (ﮐﺮر، ۱۹۸۵) در اﻣﺮﯾﮑﺎ ﻧﺸﺎن داده اﺳﺖ ﮐﻪ ﻣﺴﯿﺮ از آﻣﻮزش ﺑﻪ ﺷﻐﻞ، ﻫﻤﯿﺸﻪ ﻣﺴﯿﺮ ﻫﻤﻮاری ﻧﯿﺴﺖ و ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ ﺑﻪ دﻟﯿﻞ ﻣﺸﮑﻼت ﻋﺎﻃﻔﯽ – اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ و ﻧﯿﺎزﻫﺎی ﻣﺘﻔﺎوت داﻧﺶ آﻣﻮزان ﺑﺎ اﺳﺘﻌﺪاد، ﭘﯿﭽﯿﺪه ﺑﺎﺷﺪ (ﮐﺮر، ۱۹۹۰)

اﯾﻦ در ﺣﺎﻟﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﻪ ﻃﻮر ﮐﻠﯽ ﺑﻪ ﻣﺒﺎﺣﺚ و روﯾﮑﺮدﻫﺎی ﻣﺸﺎور ﺗﻮﺟﻪ ﮐﻤﯽ در ادﺑﯿﺎت ﻋﻠﻤﯽ ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﻓﺮاﮔﯿﺮان ﻣﺴﺘﻌﺪ ﺷﺪه اﺳﺖ.

ﺑﺪون ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻓﺮﻫﻨﮓ و وﺿﻌﯿﺖ اﻗﺘﺼﺎدی و اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ، ﺑﻪ دﻟﯿﻞ وﯾﮋﮔﯽ ﻫﺎی ﺧﺎص ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ اﻓﺮاد ﺑﺎ ﺗﻮاﻧﺎﯾﯽ ﺑﺎﻻ ﻧﯿﺎز ﺑﻪ ﻣﺸﺎور ﺧﺎص در آن ﻫﺎ اﺣﺴﺎس ﻣﯽ ﺷﻮد.

ﺗﻌﺪاد زﯾﺎدی از ﮐﻮدﮐﺎن و ﺑﺰرﮔﺴﺎﻻن ﺑﺎﻫﻮش، ﺣﺴﺎس، و ﺧﻼق در اﻧﻮاع ﻓﺮﻫﻨﮓ ﻫﺎ و ﺷﺮاﯾﻂ ﻣﺨﺘﻠﻒ اﻗﺘﺼﺎدی – اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ وﺟﻮد دارﻧﺪ وﻟﯽ ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ ﺑﺮای ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﻫﺎی ﺧﺎص داﻧﺶ آﻣﻮزان ﺑﺎ اﺳﺘﻌﺪاد درﺧﺸﺎن و ﺑﺎﻫﻮش، ﺷﻨﺎﺳﺎﯾﯽ ﻧﺸﻮﻧﺪ (ﺑﯿﺮﻟﯽ و ﮔﻨﺸﺎﻓﺖ۳، ۱۹۹۱، ﻓﺮد۴، ۱۹۹۶)

راﻫﻨﻤﺎﯾﯽ و ﻣﺸﺎورﺷﻐﻠﯽ ﺑﺮای ﻫﻤﻪ داﻧﺶ آﻣﻮزان اﻣﺮی ﺿﺮوری و اﺟﺘﻨﺎب ﻧﺎﭘﺬﯾﺮ اﺳﺖ وﻟﯽ از آﻧﺠﺎﯾﯽ ﮐﻪ داﻧﺶ آﻣﻮزان ﺑﺎ اﺳﺘﻌﺪاد درﺧﺸﺎن از ﻣﻬﻢ ﺗﺮﯾﻦ ﺳﺮﻣﺎﯾﻪ ﻫﺎی ﻫﺮ ﮐﺸﻮری ﻣﺤﺴﻮب ﻣﯽ ﺷﻮﻧﺪ ﻻزم اﺳﺖ ﺑﻪ اﯾﻦ داﻧﺶ آﻣﻮزان ﺧﺪﻣﺎت راﻫﻨﻤﺎﯾﯽ و ﻣﺸﺎوره ﺧﺎﺻﯽ اراﯾﻪ ﺷﻮد.

ﻟﺬا در اﯾﻦ ﻣﻘﺎﻟﻪ ﺑﻪ ﺑﺮرﺳﯽ ﺿﺮورت ﯾﮏ ﻧﻈﺎم ﻣﺸﺎور ﺷﻐﻠﯽ ﺧﺎص داﻧﺶ آﻣﻮزان ﺑﺎ اﺳﺘﻌﺪاد درﺧﺸﺎن ﭘﺮداﺧﺘﻪ ﻣﯽ ﺷﻮد.

 ﭼﺎرﭼﻮب ﻧﻈﺮی ﭘﮋوﻫﺶ

ﻓﺮاﮔﯿﺮاﻧﯽ ﮐﻪ از ﻧﻈﺮ ﺗﺤﺼﯿﻠﯽ ﺑﺎ اﺳﺘﻌﺪاد ﻣﺤﺴﻮب ﻣﯽ ﺷﻮﻧﺪ، ﻫﻨﮕﺎﻣﯽ ﮐﻪ ﻣﯽ ﺧﻮاﻫﻨﺪ در ﻣﻮرد ﺗﺤﺼﯿﻞ و ﺷﻐﻞ ﺧﻮد ﺗﺼﻤﯿﻢ ﮔﯿﺮی ﮐﻨﻨﺪ ﺑﺎ ﻣﺸﮑﻼت و ﻣﺴﺎﯾﻞ ﻣﻨﺤﺼﺮ ﺑﻪ ﻓﺮدی روﺑﺮو ﻣﯽ ﺷﻮﻧﺪ.

ﺑﻪ ﺻﻮرﺗﯽ ﮐﻪ ﮔﺎﻫﯽ اﻧﺘﺨﺎب ﺷﻐﻞ ﺑﺮای اﻓﺮاد دارای اﺳﺘﻌﺪادﻫﺎی ﭼﻨﺪﮔﺎﻧﻪ ﺑﻪ ﯾﮏ ﻣﺸﮑﻞ ﺗﺒﺪﯾﻞ ﻣﯽ ﺷﻮد ( ﭘﺮون، ﻣﺎل، و ﮐﺎرﺷﻨﺮ۵، ۱۹۷۹)
اﻧﺘﻈﺎرات ﺑﺎﻻی ﺧﺎﻧﻮاده و ﺟﺎﻣﻌﻪ از آن ﻫﺎ ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ ﺑﻪ ﯾﮏ ﺗﺮس ﻏﯿﺮ واﻗﻌﯽ از ﺷﮑﺴﺖ ﻣﻨﺠﺮ ﺷﻮد ﮐﻪ ﻣﺎﻧﻊ دﻧﺒﺎل ﮐﺮدن اﻧﺘﺨﺎب ﻫﺎی ﭼﺎﻟﺶ ﺑﺮاﻧﮕﯿﺰ ﺗﻮﺳﻂ آن ﻫﺎ ﺷﻮد (ﻓﺮد رﯾﮑﺴﻮن۱، ۱۹۸۶)

ﻓﺸﺎر ﺑﺮای ﺑﻬﺘﺮﯾﻦ ﺑﻮدن در ﺗﺤﺼﯿﻞ و اﻧﺘﺨﺎب ﺷﻐﻞ ﺑﺴﯿﺎر ﻣﻨﺎﺳﺐ ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ ﻣﺎﻧﻊ اﻧﺘﺨﺎب ﻃﯿﻒ ﻣﺘﻨﻮع وﺳﯿﻌﯽ از ﻣﺸﺎﻏﻞ و در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻦ دﻧﯿﺎی واﻗﻌﯽ ﺷﻐﻞ ﺷﻮد.

ﻣﺸﺎوران ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ ﺑﻪ اﺷﺘﺒﺎه ﺑﺮ اﯾﻦ ﺑﺎور ﺑﺎﺷﻨﺪ ﮐﻪ ﻓﺮاﮔﯿﺮاﻧﯽ ﮐﻪ از ﻟﺤﺎظ ﺗﺤﺼﯿﻠﯽ ﺗﻮاﻧﺎ ﻫﺴﺘﻨﺪ ﺑﺎﯾﺪ ﻗﺎدر ﺑﺎﺷﻨﺪ ﺧﻮدﺷﺎن ﺑﻪ ﺗﺼﻤﯿﻢ ﮔﯿﺮی ﺷﻐﻠﯽ ﺑﭙﺮدازﻧﺪ ﯾﺎ اﻧﺘﻈﺎر دارﻧﺪ ﮐﻪ اﯾﻦ ﻓﺮاﮔﯿﺮان ﺗﺤﺼﯿﻼت داﻧﺸﮕﺎﻫﯽ ﺧﻮد را ﻗﺒﻞ از ﻃﺮح رﯾﺰی ﻣﻨﺎﺳﺐ ﺷﻐﻞ دﻧﺒﺎل ﮐﻨﻨﺪ.

ﺑﺎﯾﺪ ﺗﻮﺟﻪ داﺷﺖ ﮐﻪ ﻧﻪ ﺗﻨﻬﺎ ﺧﻮد ﻓﺮاﮔﯿﺮان ﺑﺎ اﺳﺘﻌﺪاد دارای ﺳﻄﺢ اﻧﺘﻈﺎرات و آرزوﻫﺎی ﺷﻐﻠﯽ ﺑﺎﻻﯾﯽ ﻫﺴﺘﻨﺪ ﺑﻠﮑﻪ دﯾﮕﺮان ﻧﯿﺰ ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ از آن ﻫﺎ اﻧﺘﻈﺎر ﺷﻐﻞ ﺳﻄﺢ ﺑﺎﻻﯾﯽ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻨﺪ

داﻧﺶ آﻣﻮزان ﺑﺎ اﺳﺘﻌﺪاد دارای درﮔﯿﺮی ﺧﻮد ﺑﺎﻻ در ﺷﻐﻞ۲ (ﭘﯿﺮﯾﺖ۳، ۱۹۹۳) و ﺑﻠﻮغ ﺷﻐﻠﯽ زودرس۴ (ﮐﻠﯽ و ﮐﻼﻧﮕﻠﻮ۱۹۹۰،۵) ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ دﯾﮕﺮ ﻫﻤﺴﺎﻻن ﺧﻮد ﻫﺴﺘﻨﺪ.

ﺑﺎ اﯾﻦ وﺟﻮد داﺷﺘﻦ اﯾﻦ وﯾﮋﮔﯽ ﻫﺎ ﺑﺪﯾﻦ ﻣﻌﻨﺎ ﻧﯿﺴﺖ ﮐﻪ ﻓﺮاﮔﯿﺮان اﺳﺘﻌﺪاد درﺧﺸﺎن ﺑﻪ ﺗﻨﻬﺎﯾﯽ ﻗﺎدرﻧﺪ، ﻓﺮاﯾﻨﺪ ﭘﯿﭽﯿﺪه ﺗﺼﻤﯿﻢ ﮔﯿﺮی ﺷﻐﻠﯽ را ﻫﺪاﯾﺖ ﮐﻨﻨﺪ (ﮔﺮﯾﻦ۶، ۲۰۰۶)

ﺗﻮﺟﻪ ﺧﺎص ﺑﻪ ﻓﺮاﮔﯿﺮان ﺑﺎ اﺳﺘﻌﺪاد از ﯾﮏ ﻃﺮف ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ وﯾﮋﮔﯽ ﻫﺎی ﻣﻨﺤﺼﺮ ﺑﻪ ﻓﺮد آن ﻫﺎﺳﺖ و از ﻃﺮف دﯾﮕﺮ ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﺗﻐﯿﯿﺮ ﻣﻔﻬﻮم ﺷﻐﻞ اﺳﺖ.

از ﺟﻤﻠﻪ ﺻﻔﺎت و وﯾﮋﮔﯽ ﻫﺎی ﺑﺎرز اﯾﻦ اﻓﺮاد ﻣﯽ ﺗﻮان ﺑﻪ ﺑﺮﺧﯽ از وﯾﮋﮔﯽ ﻫﺎی ﮐﻪ ﺗﻮﺳﻂ ﮐﻤﯿﺘﻪ ﺗﻌﻠﯿﻢ و ﺗﺮﺑﯿﺖ ﮐﺎﻧﺎدا ﮔﺮدآوری ﺷﺪه، اﺷﺎره ﮐﺮد:

(ﺗﻮاﻧﺎﯾﯽ ﻫﺎی ﻫﻮش ﻋﻤﻮﻣﯽ )ﻣﺜﻞ ﻋﻼﻗﻪ ﺑﻪ ﯾﺎدﮔﯿﺮی، ﺗﻤﺎﯾﻞ ﺑﻪ ﺑﺮرﺳﯽ اﻣﻮر ﺑﻐﺮﻧﺞ و ﭘﯿﭽﯿﺪه، ﻗﻮه ﻗﻀﺎوت ﺑﺎﻻ، ﻗﻮه ﺗﺠﺮد ﺑﺎﻻ و…( ﻣﻬﺎرت ﻫﺎی رﻫﺒﺮی )ﻣﺜﻞ ﺗﻮاﻧﺎﯾﯽ ﺗﺴﻠﻂ ﺑﺮ دﯾﮕﺮان، ﺗﻮاﻧﺎﯾﯽ ﺳﺎزﻣﺎن دادن دﯾﮕﺮان، ﺗﻮاﻧﺎﯾﯽ ﺗﻌﯿﯿﻦ آرﻣﺎن و ﻫﺪف ﺑﺮای ﮔﺮوه، ﺗﻮاﻧﺎﯾﯽ ﻗﺒﻮل ﺗﻌﻬﺪ و ﻗﺒﻮل ﻣﺴﺌﻮﻟﯿﺖ و…( ﺗﻔﮑﺮ ﺧﻼق )ﻣﺜﻞ ﺗﻮﻟﯿﺪ اﯾﺪه ﻫﺎی ﻧﻮ و ﻏﯿﺮ ﻣﻌﻤﻮل، ﺑﺮﻗﺮاری ارﺗﺒﺎط ﻏﯿﺮ ﻣﻌﻤﻮل ﺑﯿﻦ اﯾﺪه ﻫﺎی ﻣﺠﺰا، ﺗﻮاﻧﺎﯾﯽ ﺗﺤﻤﻞ اﺑﻬﺎم و ﺗﺮدﯾﺪ و…( ﻫﻨﺮﻫﺎی ﺑﺼﺮی و ﻋﻤﻠﯽ )ﻣﺜﻞ ﺗﻮاﻧﺎﯾﯽ درک رﯾﺘﻢ، ﺗﺮﮐﯿﺐ ﻧﺖ ﻫﺎ و ﻣﻠﻮدی ﻫﺎ، ﺳﺎﺧﺘﻦ آﻫﻨﮓ و…( ﺗﻮاﻧﺎﯾﯽ ﻋﻠﻤﯽ ﺧﺎص )ﻣﺜﻞ ﻗﺪرت ﻓﺮاﮔﯿﺮی ﺳﺮﯾﻊ، ﻋﻼﻗﻪ ﻓﻮق اﻟﻌﺎده ﺑﻪ ﯾﺎدﮔﯿﺮی، و…( ﺗﻮاﻧﺎﯾﯽ ﺣﺮﮐﺘﯽ و ﺟﺴﻤﺎﻧﯽ )

ﻣﺜﻞ ﺗﻮاﻧﺎﯾﯽ اﺟﺮای ﺣﺮﮐﺎت ﻣﻮزون و ﻫﻤﺎﻫﻨﮓ، ﺗﻮاﻧﺎﯾﯽ درك ﺟﻨﺒﻪ ﻫﺎی ﻓﮑﺮی ﻓﻌﺎﻟﯿﺖ ﻫﺎی ﺑﺪﻧﯽ ﻋﻼوه ﺑﺮ اﯾﻦ ﺗﻮاﻧﺎﯾﯽ ﻫﺎ اﯾﻦ ﻓﺮاﮔﯿﺮان دارای وﯾﮋﮔﯽ ﻫﺎی ﺷﺨﺼﯿﺘﯽ ﻣﺘﻔﺎوﺗﯽ ﻫﺴﺘﻨﺪ ﮐﻪ از آن ﺟﻤﻠﻪ ﻣﯽ ﺗﻮان ﺑﻪ ﺣﺴﺎﺳﯿﺖ ﺑﯿﺶ از ﺣﺪ ﮐﻪ ﺑﺎﻋﺚ آﺳﯿﺐ ﭘﺬﯾﺮی آن ﻫﺎ در ﻣﻘﺎﺑﻞ اﻧﺘﻘﺎدﻫﺎ، ﭘﯿﺸﻨﻬﺎدات و اﺣﺴﺎﺳﺎت دﯾﮕﺮان ﻣﯽ ﺷﻮد، رﺷﺪ ﻧﺎﺑﺮاﺑﺮ وﯾﮋﮔﯽ ﻫﺎ ﺑﺪﯾﻦ ﻣﻌﻨﺎ ﮐﻪ ﺑﺴﯿﺎری از ﻣﺤﻘﻘﺎن، ﻣﺮﺑﯿﺎن و ﻣﺸﺎوران ﻣﻌﺘﻘﺪﻧﺪ ﮐﻪ رﺷﺪ اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ ﻓﺮاﮔﯿﺮان ﻣﻌﻤﻮﻻً ﺑﺎ رﺷﺪ ﻋﺎﻃﻔﯽ و اﺣﺴﺎﺳﯽ و ﻋﻘﻠﯽ آن ﻫﺎ در ﯾﮏ ﺳﻄﺢ ﻗﺮار ﻧﻤﯽ ﮔﯿﺮد (ﮐﺮر، ۱۹۹۰)

و ﺑﻌﻀﯽ از ﺻﺎﺣﺐ ﻧﻈﺮان ﺑﺮ اﯾﻦ ﺑﺎورﻧﺪ ﮐﻪ رﺷﺪ ﺷﻨﺎﺧﺘﯽ و ﻋﻘﻠﯽ آن ﻫﺎ اﻏﻠﺐ ﺳﺮﯾﻊ ﺗﺮ از رﺷﺪ ﻋﺎﻃﻔﯽ، اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ و ﻓﯿﺰﯾﮑﯽ آن ﻫﺎﺳﺖ (ﺑﻪ اﯾﻦ ﭘﺪﯾﺪه، ﻏﯿﺮ ﻫﻤﺰﻣﺎﻧﯽ۷ ﮔﻮﯾﻨﺪ)، ﺗﻮاﻧﺎﯾﯽ ﻫﺎی ﭼﻨﺪﮔﺎﻧﻪ و ﭼﻨﺪ ﻇﺮﻓﯿﺘﯽ ﺑﻮدن داﺷﺘﻦ اﺳﺘﻌﺪاد در زﻣﯿﻨﻪ ﻫﺎی ﻣﺨﺘﻠﻒ، ﻣﺴﻮﻟﯿﺖ ﭘﺬﯾﺮی اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ ﺑﺎﻻ و ﮐﻤﺎل ﮔﺮاﯾﯽ( ﮐﻼﻧﮕﻠﻮ، ۲۰۰۳)
در اﯾﻨﺠﺎ ﺗﻮﺿﯿﺤﺎت ﻣﺨﺘﺼﺮی در زﻣﯿﻨﻪ دو وﯾﮋﮔﯽ ﻓﺮاﮔﯿﺮان ﺑﺎ اﺳﺘﻌﺪاد درﺧﺸﺎن(ﭼﻨﺪ ﺑﻌﺪی ﺑﻮدن، ﮐﻤﺎل ﮔﺮاﯾﯽ)ﮐﻪ در ادﺑﯿﺎت ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ آﻣﻮزش و ﭘﺮورش آن ﻫﺎ ﺑﯿﺸﺘﺮ ﻣﻮرد ﺗﻮﺟﻪ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ، اراﯾﻪ ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ.

اﻓﺮاد ﭼﻨﺪ ﻇﺮﻓﯿﺘﯽ ﺑﻪ اﻓﺮادی ﮔﻔﺘﻪ ﻣﯽ ﺷﻮد ﮐﻪ اﺳﺘﻌﺪادﻫﺎ و ﻋﻼﯾﻖ ﻣﺘﻌﺪد دارﻧﺪ و ﻣﯽ ﺗﻮاﻧﻨﺪ در زﻣﯿﻨﻪ ﻫﺎی ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺑﻪ ﻃﻮر ﻗﺎﺑﻞ ﻣﻼﺣﻈﻪ ای ﺑﻪ ﻣﻮﻓﻘﯿﺖ دﺳﺖ ﯾﺎﺑﻨﺪ.

در ﻧﮕﺎه اول ﻇﺎﻫﺮاً ﭼﻨﺪﺑﻌﺪی ﺑﻮدن ﺑﺴﯿﺎر ﺳﻮدﻣﻨﺪ ﺑﻪ ﻧﻈﺮ آﯾﺪ وﻟﯽ اﯾﻦ وﯾﮋﮔﯽﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ ﻫﺪف ﮔﺬاری و ﺗﺼﻤﯿﻢ ﮔﯿﺮی ﺷﻐﻠﯽ را ﺑﺮای ﻓﺮاﮔﯿﺮان ﺑﺎ اﺳﺘﻌﺪاد ﺑﻪ ﻣﺸﮑﻞ ﻣﻮاﺟﻪ ﮐﻨﺪ (ﮐﺮر، ۱۹۹۰)

ﺑﺴﯿﺎری از از اﻓﺮاد ﺑﺎ اﺳﺘﻌﺪاد ﺑﻪ دﻟﯿﻞ ﺗﻌﺎرﺿﺎت دروﻧﯽ و داﺷﺘﻦ ﻋﻼﯾﻖ و ﺗﻮاﻧﺎﯾﯽ ﻫﺎی ﭼﻨﺪﮔﺎﻧﻪ ﺑﺎ ﻧﺎﮐﺎﻣﯽ ﻣﻮاﺟﻪ ﺷﻮﻧﺪ (ﻣﺘﺜﻮز و ﻓﻮﺳﺘﺮ۳، ۲۰۰۵)

داﺷﺘﻦ ﻣﺸﮑﻞ در ﺗﺼﻤﯿﻢ ﮔﯿﺮی ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ ﻣﻨﺠﺮ ﺑﻪ ﺗﻐﯿﯿﺮ رﺷﺘﻪ، ﺗﺎﺧﯿﺮ در ﺗﺼﻤﯿﻢ ﮔﯿﺮی، ﯾﺎ اﻧﺘﺨﺎب ﻫﺎی ﻧﺎﭘﺨﺘﻪ ﮔﺮدد

ﺗﺎﺧﯿﺮ، ﻋﺪم ﻗﻄﻌﯿﺖ و ﺗﻐﯿﯿﺮ ﻣﺴﺘﻤﺮ ﺣﯿﻄﻪ ﻫﺎی ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﯾﺎ ﺷﻐﻞ، در ﺑﯿﻦ اﻓﺮاد ﭼﻨﺪ ﺑﻌﺪی ﭘﺪﯾﺪه ی ﻣﻌﻤﻮﻟﯽ اﺳﺖ (اﺳﺘﻮارت۵، ۱۹۹۹) وﯾﮋﮔﯽ دﯾﮕﺮی ﮐﻪ ﺑﺮ ﺗﺼﻤﯿﻢ ﮔﯿﺮی ﺷﻐﻠﯽ اﯾﻦ اﻓﺮاد ﺗﺎﺛﯿﺮ ﻣﯽ ﮔﺬارد، ﮐﻤﺎل ﮔﺮاﯾﯽ اﺳﺖ.

ﮐﻤﺎل ﮔﺮاﯾﯽ ﻋﺒﺎرت اﺳﺖ از داﺷﺘﻦ اﻧﮕﯿﺰه دروﻧﯽ ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر ﺗﺤﻘﻖ اﻧﺘﻈﺎرات ﺳﻄﺢ ﺑﺎﻻ.

اﯾﻦ وﯾﮋﮔﯽ ﻫﻢ ﺗﺎﺛﯿﺮ ﻣﺜﺒﺖ و ﻫﻢ ﺗﺎﺛﯿﺮ ﻣﻨﻔﯽ ﺑﺮ ﻓﺮاﮔﯿﺮان ﺑﺎ اﺳﺘﻌﺪاد درﺧﺸﺎن دارد.

اﯾﻦ ﻓﺮاﮔﯿﺮان اﻏﻠﺐ دارای ﺗﻤﺎﯾﻞ زﯾﺎدی در ﮐﺴﺐ ﻣﻬﺎرت ﺑﺎﻻ در رﺷﺘﻪ ﺗﺤﺼﯿﻠﯽ ﯾﺎ ﮐﺎر ﺧﻮد دارﻧﺪ و اﯾﻦ وﯾﮋﮔﯽ ﺑﺎﻋﺚ اﻧﺠﺎم اﻣﻮر ﺑﻪ ﺑﻬﺘﺮﯾﻦ ﺣﺎﻟﺖ ﻣﯽ ﺷﻮد.

ﮐﻮﺷﺶ ﺑﺮای ﻋﺎﻟﯽ ﺑﻮدن و ﻣﻬﺎرت داﺷﺘﻦ ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ از ﯾﮏ ﻃﺮف ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﯾﮏ رﻓﺘﺎر ﮐﻤﺎل ﮔﺮاﯾﺎﻧﻪ ﺳﺎﻟﻢ ﻣﻮرد ﺗﻮﺟﻪ ﻗﺮار ﮔﯿﺮد و از ﻃﺮف دﯾﮕﺮ ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﮐﻤﺎل ﮔﺮاﯾﯽ ﻧﺎﺳﺎﻟﻢ در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﻮد ﭼﺮا ﮐﻪ ﮐﻤﺎل ﮔﺮاﯾﯽ ﺑﯿﺶ از ﺣﺪ ﻣﻨﺠﺮ ﺑﻪ ﻋﺪم رﺿﺎﯾﺖ از ﺧﻮد و از ﺷﻐﻞ ﺧﻮد ﻣﻨﺠﺮ شود

ترس از اﺷﺘﺒﺎه ﮐﺮدن، ﺗﺮس از ﺑﻬﺘﺮﯾﻦ ﻧﺒﻮدن در ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ رﯾﺰی ﺷﻐﻠﯽ آن ﻫﺎ ﺗﺎﺛﯿﺮ ﮔﺬاﺷﺘﻪ اﺳﺖ، ﺑﻪ اﯾﻦ ﺻﻮرت ﮐﻪ ﯾﮏ ﻓﺮد ﮐﻤﺎل ﮔﺮای ﻧﺎﺳﺎﻟﻢ ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ از ﺗﺼﻤﯿﻢ ﮔﯿﺮی اﺟﺘﻨﺎب ﮐﻨﺪ ﯾﺎ آن را ﺑﻪ ﺗﻌﻮﯾﻖ ﺑﯿﻨﺪازد ﯾﺎ ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ ﺗﺴﻠﯿﻢ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﻫﺎی ﺑﺰرﮔﺴﺎﻻن ﻣﯽ ﺷﻮد (ﮔﺮﯾﻦ، ۲۰۰۶)

ﻋﻼوه ﺑﺮ اﯾﻦ وﯾﮋﮔﯽ ﻫﺎی ﻣﻨﺤﺼﺮ ﺑﻪ ﻓﺮد ﻓﺮاﮔﯿﺮان ﺗﯿﺰﻫﻮش ﮐﻪ ﮔﺎه ﺗﺎﺛﯿﺮ ﻣﺜﺒﺖ و ﮔﺎه ﺗﺎﺛﯿﺮ ﻣﻨﻔﯽ در ﻣﻮﻓﻘﯿﺖ آﻧﺎن دارد، ﻣﻔﻬﻮم ﺷﻐﻞ ﻧﯿﺰ ﺗﻐﯿﯿﺮ ﮐﺮده اﺳﺖ، ﺑﺪﯾﻦ ﺻﻮرت ﮐﻪ اﻣﺮوزه ﺷﻐﻞ ﺑﺎ ﻣﻬﺎرت ﻫﺎ و ارزش ﻫﺎ ﺗﻌﺮﯾﻒ ﻣﯽ ﺷﻮد ﻧﻪ ﺻﺮﻓﺎً ﺑﺮ اﺳﺎس ﻋﻨﺎوﯾﻦ ﺷﻐﻠﯽ.

ﺑﺴﯿﺎر ﻣﻬﻢ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﯿﺶ از ﭘﯿﺶ ﺑﻪ اﻫﻤﯿﺖ “ﻣﻬﺎرت ﻫﺎی ﻧﺮم” ﮐﻪ ﺑﺮای ﻣﻮﻓﻘﯿﺖ ﻣﻮﻓﻘﯿﺖ در دﻧﯿﺎی ﮐﺎر ﻻزم اﺳﺖ ﺗﻮﺟﻪ ﺷﻮد.

ﮐﺎرﻓﺮﻣﺎﯾﺎن ﻣﻌﺘﻘﺪﻧﺪ ﮐﻪ اﺳﺘﺨﺪام ﮐﺎرﮐﻨﺎﻧﯽ ﺑﺎ ﻣﺠﻤﻮﻋﻪ ای از ﻣﻬﺎرت ﻫﺎی ﺗﺨﺼﺼﯽ ﺑﻪ ﺗﻨﻬﺎﯾﯽ ﮐﺎﻓﯽ ﻧﯿﺴﺖ و ﺳﻄﻮح ﺑﺎﻻﺗﺮی ﺳﻄﺢ ﺑﺎﻻﯾﯽ از ﻣﻬﺎرت ﻫﺎی ﻧﺮم ﮐﻪ ﺷﺎﻣﻞ ﻣﻬﺎرت ﻫﺎی درون ﻓﺮدی، ﺣﻞ ﻣﺴﺎﻟﻪ، ﯾﺎدﮔﯿﺮی ﻣﺴﺘﻤﺮ، رﻫﺒﺮی، ﮐﺎر ﮔﺮوﻫﯽ، و ﺧﻼﻗﯿﺖ ﻣﯽ ﺷﻮد ﺑﺮای ﻣﻮﻓﻘﯿﺖ در ﺗﻘﺮﯾﺒﺎً ﻫﺮ زﻣﯿﻨﻪ ای ﻻزم اﺳﺖ (ﮐﺎرﻧﻮال و دﺳﺮوﮐﺮز۱۰، ۲۰۰۳)

ﺑﺎ اﻓﺰاﯾﺶ اﻫﻤﯿﺖ ﻣﻬﺎرﻫﺎی ﻧﺮم، ﺗﻼش ﻫﺎی ﺳﻨﺘﯽ ﺗﻮﺳﻌﻪ ﺷﻐﻠﯽ ﮐﻤﺘﺮ ﻣﻮرد اﻫﻤﯿﺖ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ.

ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ ﺷﻐﻞ ﻋﺎﻣﻞ ﻣﻬﻤﯽ در ﻫﻮﯾﺖ اﻓﺮاد ﺑﺎ اﺳﺘﻌﺪاد ﻣﺤﺴﻮب ﻣﯽ ﺷﻮد و اﯾﻦ اﻓﺮاد اﻧﮕﯿﺰه دروﻧﯽ ﺑﺎﻻﯾﯽ ﺑﺮای ﻣﺎﻫﺮ ﺷﺪن دارﻧﺪ و دارای ﺗﻌﻬﺪ ﺷﻐﻠﯽ ﺑﺎﻻﯾﯽ ﻫﺴﺘﻨﺪ (ﮐﺮ، ۱۹۹۱)

آن ﻫﺎ رﺷﺘﻪ و ﺣﺮﻓﻪ ﺧﻮد را ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻣﻬﻢ ﺗﺮﯾﻦ ﺟﻨﺒﻪ ﻫﺎی زﻧﺪﮔﯽ در ﻧﻈﺮ ﻣﯽ ﮔﯿﺮﻧﺪ و ﺗﺎﮐﯿﺪ زﯾﺎدی ﺑﺮ اﻧﺘﺨﺎب رﺷﺘﻪ و ﺷﻐﻞ، ﮐﻪ ﺑﻬﺘﺮﯾﻦ وﺳﯿﻠﻪ اﺑﺮاز وﺟﻮد آن ﻫﺎﺳﺖ، ﻣﯽ ﻧﻤﺎﯾﻨﺪ؛ ﻋﻼوه ﺑﺮ اﯾﻦ آن ﻫﺎ ﻓﻠﺴﻔﻪ زﻧﺪﮔﯽ ﺧﻮد را در اﯾﻦ زﻣﯿﻨﻪ ﻣﯽ داﻧﻨﺪ و ﻣﻬﺎرت ﻫﺎ و ﺗﻮاﻧﺎﯾﯽ ﻫﺎی ﺧﻮد را در اﯾﻦ زﻣﯿﻨﻪ ﺑﻪ اوج ﻣﯽ رﺳﺎﻧﻨﺪ (ﺳﯿﻠﻮرﻣﻦ۱۱، ۱۹۹۳)

ﻟﺬا ﻻزم اﺳﺖ ﻣﺸﺎورﺷﻐﻠﯽ ﺑﻪ ﺟﺎی ﺗﺎﮐﯿﺪ ﺑﺮ ﯾﺎﻓﺘﻦ ﺷﻐﻞ ﻣﻨﺎﺳﺐ ﺑﺮای ﯾﮏ ﻓﺮد، ﺑﯿﺸﺘﺮ ﺑﺮ ﮐﻤﮏ ﺑﻪ ﻓﺮد ﺑﺮای ﯾﮏ زﻧﺪﮔﯽ رﺿﺎﯾﺖ ﺑﺨﺶ ﺗﺎﮐﯿﺪ ﮐﻨﺪ (ﮔﺮﯾﻦ، ۲۰۰۶)

ﺑﻨﺎﺑﺮاﯾﻦ ﻫﻤﺎن ﻃﻮر ﮐﻪ اﺳﺘﻨﺒﺎط ﻣﯽ ﺷﻮد ﻓﺮاﮔﯿﺮان ﺑﺎ اﺳﺘﻌﺪاد درﺧﺸﺎن ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﺻﻔﺎت ﺧﺎص ﺧﻮد و ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﺗﻐﯿﯿﺮ ﻣﻔﻬﻮم ﺷﻐﻞ از ﯾﮏ ﻃﺮف و ﻧﯿﺎز ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ اﯾﻦ ﻣﻨﺒﻊ اﻧﺴﺎﻧﯽ ﻏﻨﯽ ﺑﺮای ﺗﻮﺳﻌﻪ ﻫﺮ ﮐﺸﻮری، ﻧﯿﺎز ﺑﻪ راﻫﻨﻤﺎﯾﯽ وﻣﺸﺎور ﺧﺎﺻﯽ دارﻧﺪ.

ﻣﺸﺎور ﺷﻐﻠﯽ اﺛﺮ ﺑﺨﺶ ﻓﺮاﮔﯿﺮان ﺑﺎ اﺳﺘﻌﺪاد درﺧﺸﺎن ﺑﻪ آن ﻫﺎ ﮐﻤﮏ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ ﺗﺎ ﺑﻪ وﺳﯿﻠﻪ ﺑﺮﻗﺮاری ﺗﻌﺎدل ﺑﯿﻦ ﻧﻘﺶ ﻫﺎی ﭼﻨﺪﮔﺎﻧﻪ، زﻧﺪﮔﯽ رﺿﺎﯾﺖ ﺑﺨﺸﯽ ﺑﺮای ﺧﻮد ﺑﻪ وﺟﻮد آورﻧﺪ.

ﻫﻨﮕﺎم اﻧﺘﺨﺎب ﺷﻐﻞ ﺻﺮﻓﺎً ﻧﺒﺎﯾﺪ ﺑﻪ اﻧﺘﺨﺎب ﯾﮏ ﺷﻐﻞ ﺗﻮﺟﻪ ﮐﺮد ﺑﻠﮑﻪ ﻻزم اﺳﺖ اﯾﺪه ﻫﺎ و آرزوﻫﺎی ﺷﺨﺼﯽ ﺑﺮای داﺷﺘﻦ ﯾﮏ ﺳﺒﮏ زﻧﺪﮔﯽ ﺧﺎص ﻧﯿﺰ ﺗﻮﺟﻪ ﺷﻮد (ﮔﺮﯾﻦ، ۲۰۰۶)
اﯾﻦ ﻣﻄﻠﺐ ﺑﺎﯾﺪ ﻣﻮرد ﺗﻮﺟﻪ ﻣﺸﺎوران اﻓﺮاد ﺑﺎ اﺳﺘﻌﺪاد درﺧﺸﺎن ﻗﺮار ﮔﯿﺮد ﮐﻪ ﻃﺒﻖ ﻧﻈﺮ ﻣﺘﺨﺼﺼﺎن (ﻣﯿﻨﻮر و اﻣﺖ، ۱۹۹۳؛ ﮐﻠﯽ، ۱۹۹۶؛ ﭘﺮون، ۱۹۹۷)ﺗﺼﻤﯿﻢ ﮔﯿﺮی ﺷﻐﻠﯽ ﺑﺮای ﺑﺴﯿﺎری از ﻓﺮاﮔﯿﺮان ﺑﺎ اﺳﺘﻌﺪاد درﺧﺸﺎن ﻣﻨﺠﺮ ﺑﻪ اﯾﺠﺎد ﻣﺸﮑﻼﺗﯽ ﻣﯽ ﺷﻮد

 روش ﭘﮋوﻫﺶ

روش ﭘﮋوﻫﺶ در اﯾﻦ ﺗﺤﻘﯿﻖ، روش ﺗﺤﻘﯿﻖ ﮐﯿﻔﯽ اﺳﺖ. در اﯾﻦ ﺗﺤﻘﯿﻖ ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر ﺑﺮرﺳﯽ اﻫﻤﯿﺖ و ﺿﺮورت ﻣﺸﺎورﺷﻐﻠﯽ داﻧﺶ آﻣﻮزان اﺳﺘﻌﺪاد درﺧﺸﺎن از ﺟﺎﻣﻌﻪ آﻣﺎری ﺗﺤﻘﯿﻖ، اﺳﺎﺗﯿﺪ ﮔﺮوه ﻫﺎی ﻣﺨﺘﻠﻒ آﻣﻮزﺷﯽ و ﻣﺴﻮوﻻن داﻧﺸﮕﺎه اﺻﻔﻬﺎن ﮐﻪ ﺑﻪ ﻧﻮﻋﯽ در آﻣﻮزش اﯾﻦ داﻧﺶ آﻣﻮزان ﺗﺎﺛﯿﺮ ﮔﺬار ﻫﺴﺘﻨﺪ، ﺑﻪ روش ﻧﻤﻮﻧﻪ ﮔﯿﺮی ﻫﺪﻓﻤﻨﺪ ﭘﺎﻧﺰده ﻧﻔﺮ اﻧﺘﺨﺎب و ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از روش ﻣﺼﺎﺣﺒﻪ ﻧﯿﻤﻪ ﺳﺎﺧﺘﺎرﻣﻨﺪ ﺑﻪ ﻣﺪت ﻧﯿﻢ ﺳﺎﻋﺖ اﻃﻼﻋﺎت ﻣﻮرد ﻧﯿﺎز ﺟﻤﻊ آوری ﺷﺪ.

 ﯾﺎﻓﺘﻪ ﻫﺎ

ﺳﻮاﻻت ﻣﺼﺎﺣﺒﻪ در ﭘﻨﺞ ﻣﻘﻮﻟﻪ دﺳﺘﻪ ﺑﻨﺪی ﺷﺪه ﺑﻮد ﮐﻪ ﻧﺘﺎﯾﺞ ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ اﯾﻦ ﺷﺶ ﻣﻘﻮﻟﻪ ﻋﺒﺎرﺗﻨﺪ از:

۱- شناسایی درست دانش آموزان با استعداد درخشان توسط مشاوران متخصص :

۱۱ نفر از ۱۵ نفر مصاحبه شوندگان اظهار کرده اند اﻧﺪ ﮐﻪ ﺗﻠﻘﯽ ﮐﺮدن داﻧﺶ آﻣﻮزان اﺳﺘﻌﺪاد درﺧﺸﺎن ﻓﻘﻂ ﺑﺮ ﺣﺴﺐ رﺗﺒﻪ ﮐﻨﮑﻮر و ﻣﻌﺪل آن ﻫﺎ، ﺷﻨﺎﺳﺎﯾﯽ درﺳﺘﯽ ﻧﯿﺴﺖ و ﺷﻨﺎﺳﺎﯾﯽ آن ﻫﺎ ﺑﺎﯾﺴﺘﯽ ﻣﺒﺘﻨﯽ ﺑﺮ روش ﻫﺎی ارزﯾﺎﺑﯽ ﭼﻨﺪﮔﺎﻧﻪ ﺗﻮﺳﻂ ﻣﺘﺨﺼﺼﺎن در اﯾﻦ زﻣﯿﻨﻪ ﺑﺎﺷﺪ.

۲- اﺣﺴﺎس ﻧﯿﺎز ﺑﻪ ﯾﮏ ﻧﻈﺎم ﻣﺸﺎوره ﺗﺤﺼﯿﻠﯽ ﺧﺎص داﻧﺶ آﻣﻮزان اﺳﺘﻌﺪاد درﺧﺸﺎن:

ﻧﺘﺎﯾﺞ ﭘﮋوﻫﺶ ﺣﺎﺿﺮ ﻧﺸﺎن داد ﮐﻪ ۱۲ ﻧﻔﺮ از ﻣﺼﺎﺣﺒﻪ ﺷﻮﻧﺪﮔﺎن ﺑﯿﺎن ﮐﺮده اﻧﺪ ﮐﻪ ﺑﺴﯿﺎری از داﻧﺶ آﻣﻮزان دﻗﯿﻘﺎً از ﺗﻮاﻧﺎﯾﯽ ﻫﺎی ﺧﻮد، آﮔﺎﻫﯽ ﻧﺪارﻧﺪ و ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ از ﭼﻮن اﻏﻠﺐ اﻓﺮادی درون ﮔﺮا و ﻣﺘﮑﺒﺮ ﻫﺴﺘﻨﺪ ﻧﯿﺎز ﺑﻪ ﻣﺸﺎوره ﻏﻨﯽ ﺗﺮ و ﻏﯿﺮ ﻣﺴﺘﻘﯿﻢ ﺗﺮی دارﻧﺪ ﺗﺎ ﺑﺘﻮاﻧﻨﺪ از ﺗﻮاﻧﺎﯾﯽ اﺻﻠﯽ و واﻗﻌﯽ ﺧﻮد آﮔﺎه ﺷﻮﻧﺪ و در ﻫﻤﺎن راﺳﺘﺎ ﺷﺮوع ﺑﻪ ﻓﻌﺎﻟﯿﺖ ﮐﻨﻨﺪ و دﭼﺎر اﻓﺖ ﺗﺤﺼﯿﻠﯽ ﯾﺎ ﺣﺘﯽ ﺗﺮك ﺗﺤﺼﯿﻞ ﻧﺸﻮﻧﺪ.

۳- اﺣﺴﺎس ﻧﯿﺎز ﺑﻪ ﯾﮏ ﻧﻈﺎم ﻣﺸﺎوره ﺷﻐﻠﯽ ﺧﺎص داﻧﺶ آﻣﻮزان اﺳﺘﻌﺪاد درﺧﺸﺎن:

ﻧﺘﺎﯾﺞ ﭘﮋوﻫﺶ ﺣﺎﺿﺮ ﻧﺸﺎن داد ﮐﻪ ۱۳ نفر از ﻣﺼﺎﺣﺒﻪ ﺷﻮﻧﺪﮔﺎن ﺑﯿﺎن ﮐﺮده اﻧﺪ ﮐﻪ ﺑﺴﯿﺎری از داﻧﺶ آﻣﻮزان از ﻧﯿﺎزﻫﺎی ﺑﺎزار ﮐﺎر و ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ از ﺗﻮاﻧﺎﯾﯽ ﻫﺎی ﺑﺎﻟﻘﻮه ﺧﻮد آﮔﺎﻫﯽ ﻻزم را ﻧﺪارﻧﺪ و ﻻزم اﺳﺖ ﺧﺪﻣﺎت وﯾﮋه ای ﺑﻪ آن ﻫﺎ اراﯾﻪ ﺷﻮد.

۴- ارایه ﺧﺪﻣﺎت راﻫﻨﻤﺎﯾﯽ و ﻣﺸﺎوره ﺷﻐﻠﯽ وﯾﮋه ﺑﻪ ﻓﺎرغ اﻟﺘﺤﺼﯿﻼن اﺳﺘﻌﺪاد درﺧﺸﺎن ﭘﺲ از اﺗﻤﺎم ﺗﺤﺼﯿﻞ:

۱۳ نفر از ﻣﺼﺎﺣﺒﻪ ﺷﻮﻧﺪﮔﺎن ﺑﺮ اﯾﻦ ﺑﺎور ﺑﻮدﻧﺪ ﮐﻪ ﺑﺴﯿﺎری از اﯾﻦ داﻧﺶ آﻣﻮزان (ﺧﺼﻮﺻﺎً در رﺷﺘﻪ ﻫﺎی ﻏﯿﺮ ﻓﻨﯽ) ﺑﻌﺪ از ﻓﺎرغ اﻟﺘﺤﺼﯿﻠﯽ ﺑﻪ ﺣﺎل ﺧﻮد رﻫﺎ ﻣﯽ ﺷﻮﻧﺪ و ﻫﯿﭻ ﮐﻤﮏ ﻓﮑﺮی و ﻣﺎﻟﯽ ﺑﻪ آن ﻫﺎ اراﯾﻪ ﻧﻤﯽ ﺷﻮد و ﺑﻨﺎﺑﺮاﯾﻦ ﻻزم اﺳﺖ آﮔﺎﻫﯽ ﺑﯿﺸﺘﺮی از ﻣﺸﺎﻏﻞ ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺑﻪ آن ﻫﺎ داده ﺷﻮد و آن ﻫﺎ را ﻗﺒﻞ از ﻓﺎرغ اﻟﺘﺤﺼﯿﻠﯽ ﺑﺎ دﻧﯿﺎی ﮐﺎر آﺷﻨﺎ ﮐﺮد.

۵- اﯾﺠﺎد ﻣﺮاﮐﺰ ﺗﺤﻘﯿﻘﺎﺗﯽ و ﮐﺎرآﻓﺮﯾﻨﯽ و اراﯾﻪ ﮐﻤﮏ ﻫﺎی ﻣﺎﻟﯽ و ﺧﺪﻣﺎت راﯾﮕﺎن ﺑﻪ آن ﻫﺎ:

ﻫﻤﻪ ی ﻣﺼﺎﺣﺒﻪ ﺷﻮﻧﺪﮔﺎن ﻣﻌﺘﻘﺪ ﺑﻮدﻧﺪ ﮐﻪ ﺑﺎﯾﺴﺘﯽ از ﺗﻮاﻧﺎﯾﯽ ﻫﺎی اﯾﻦ داﻧﺶ آﻣﻮزان ﺑﻪ دﻟﯿﻞ ﻋﻼﻗﻪ ﻣﻨﺪی آن ﻫﺎ ﺑﻪ اﻧﺠﺎم ﮐﺎرﻫﺎی ﭼﺎﻟﺸﯽ و ﺟﺪﯾﺪ در اﻣﻮر ﺗﺤﻘﯿﻘﺎﺗﯽ و در اﯾﺠﺎد ﻣﺸﺎﻏﻞ ﺟﺪﯾﺪ اﺳﺘﻔﺎده ﮐﺮد.

ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ ﻻزم اﺳﺖ ﺑﻪ اﯾﻦ داﻧﺶ آﻣﻮزان ﮐﻤﮏ ﻫﺎی ﻣﺎﻟﯽ و ﺧﺪﻣﺎﺗﯽ ﻣﺜﻞ ﻟﭗ ﺗﺎپ، اﯾﻨﺘﺮﻧﺖ راﯾﮕﺎن و آﻣﻮزش ﻧﺮم اﻓﺰارﻫﺎی ﻣﻮرد ﻧﯿﺎز، آﻣﻮزش ﻣﻬﺎرت ﻫﺎی ﺳﻮاد اﻃﻼﻋﺎﺗﯽ و زﺑﺎن اﻧﮕﻠﯿﺴﯽ، آﻣﻮزش و ﺑﻬﺒﻮد ﺗﻮاﻧﺎﯾﯽ ﻫﺎ و ﻣﻬﺎرت ﻫﺎی اﻧﺠﺎم اﻣﻮر ﺗﺤﻘﯿﻘﺎﺗﯽ در راﺳﺘﺎی اﯾﺠﺎد ﺷﻐﻞ و ﺷﮑﻮﻓﺎ ﮐﺮدن اﺳﺘﻌﺪادﻫﺎﯾﺸﺎن اراﯾﻪ ﺷﻮد.

ﺑﺤﺚ وﻧﺘﯿﺠﻪ ﮔﯿﺮی

ﻧﺘﺎﯾﺞ ﺗﺤﻘﯿﻖ ﺣﺎﺿﺮ ﻧﺸﺎن داد ﮐﻪ اﻫﻤﯿﺖ ﺑﺴﯿﺎر ﮐﻤﯽ ﺑﻪ ﻣﺸﺎور ﺷﻐﻠﯽ داﻧﺶ آﻣﻮزان اﺳﺘﻌﺪاد درﺧﺸﺎن ﻣﯽ ﺷﻮد و ﯾﮏ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﻣﺸﺎوره ﺧﺎص ﺑﺮای اﯾﻦ داﻧﺶ آﻣﻮزان وﺟﻮد ﻧﺪارد و در ﻧﺘﯿﺠﻪ ﮐﻤﺘﺮﯾﻦ اﺳﺘﻔﺎده از ﺗﻮاﻧﺎﯾﯽ ﻫﺎی ﻣﻨﺤﺼﺮ ﺑﻪ ﻓﺮد آن ﻫﺎ ﻣﯽ ﺷﻮد.

ﻋﻼوه ﺑﺮ اﯾﻦ ﺧﺪﻣﺎت اراﯾﻪ ﺷﺪه ﺑﺎ اﯾﻦ داﻧﺶ آﻣﻮزان ﭼﻪ از ﻧﻈﺮ ﺗﺤﺼﯿﻠﯽ و ﭼﻪ از ﻧﻈﺮ ﺷﻐﻠﯽ ﺑﺴﯿﺎر ﻣﺤﺪود ﻣﯽ ﺑﺎﺷﺪ و ﺗﻘﺮﯾﺒﺎً ﻫﯿﭻ ﺗﻔﺎوﺗﯽ ﺑﺎ ﺧﺪﻣﺎت ﻣﺸﺎوره ای اراﯾﻪ ﺷﺪه ﺑﻪ داﻧﺶ آﻣﻮزان ﻋﺎدی ﻧﺪارد.

ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ اﯾﻦ ﺗﺤﻘﯿﻖ ﻧﺸﺎن داد ﮐﻪ ﻻزم اﺳﺖ ﺧﺪﻣﺎت وﯾﮋه ای ﺑﻪ اﯾﻦ داﻧﺶ آﻣﻮزان در زﻣﯿﻨﻪ ﮐﺎرآﻓﺮﯾﻨﯽ و اﻧﺠﺎم اﻣﻮر ﺗﺤﻘﯿﻘﺎﺗﯽ و ﭼﺎﻟﺶ ﺑﺮاﻧﮕﯿﺰ اراﯾﻪ ﺷﻮد.

اﯾﻦ در ﺣﺎﻟﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ ﻧﺘﺎﯾﺞ ﺗﺤﻘﯿﻘﺎت اﻧﺠﺎم ﺷﺪه در داﺧﻞ و ﺧﺎرج ﻧﺸﺎن داده اﻧﺪ ﮐﻪ داﻧﺶ آﻣﻮزان ﺑﺎ اﺳﺘﻌﺪاد درﺧﺸﺎن ﻧﻪ ﺗﻨﻬﺎ ﮐﻤﺘﺮ از داﻧﺶ آﻣﻮزان ﻋﺎدی ﺑﻪ ﺧﺪﻣﺎت راﻫﻨﻤﺎﯾﯽ و ﻣﺸﺎور ﻧﯿﺎز دارﻧﺪ ﮐﻪ در ﺑﺮﺧﯽ ﻣﻮارد ﺑﯿﺸﺘﺮ اﺣﺴﺎس ﻧﯿﺎز ﻣﯽ ﮐﻨد

ﻋﺎﺑﺪی(۱۳۸۳) ﻧﺸﺎن داد ﮐﻪ ﻫﻢ داﻧﺶ آﻣﻮزان ﻋﺎدی و ﻫﻢ داﻧﺶ آﻣﻮزان اﺳﺘﻌﺪاد درﺧﺸﺎن ﻧﯿﺎز ﺑﻪ راﻫﻨﻤﺎﯾﯽ و ﻣﺸﺎور دارﻧﺪ وﻟﯽ ﺗﺮﺗﯿﺐ ﻧﯿﺎزﻫﺎی آن ﻫﺎ ﺑﺎ ﻫﻢ ﻣﺘﻔﺎوت اﺳﺖ.

در ﺑﯿﻦ داﻧﺶ آﻣﻮزان اﺳﺘﻌﺪاد درﺧﺸﺎن ﻧﯿﺎزﻫﺎی رﺷﺪی ﺑﯿﺸﺘﺮ از ﺳﺎزﺷﯽ، و ﺷﻐﻠﯽ ﺑﯿﺸﺘﺮ از ﺧﺎﻧﻮادﮔﯽ اﺳﺖ.

ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ اﯾﻦ ﺗﺤﻘﯿﻖ ﻧﺸﺎن داد ﮐﻪ ﺗﻔﺎوت ﻣﻌﻨﺎداری ﺧﺼﻮﺻﺎً در زﻣﯿﻨﻪ ﺷﻨﺎﺧﺖ ﻋﻼﯾﻖ ﺷﻐﻠﯽ ﺑﯿﻦ داﻧﺶ آﻣﻮزان ﻋﺎدی و ﺑﺎ اﺳﺘﻌﺪاد وﺟﻮد دارد.

ﯾﺎﻓﺘﻪ ﻫﺎی ﺗﺤﻘﯿﻖ اﺣﻤﺪی (۱۳۸۳) ﻧﺸﺎن داد ﮐﻪ داﻧﺶ آﻣﻮزان اﺳﺘﻌﺪاد درﺧﺸﺎن دارای ﻣﺸﮑﻼت آﻣﻮزﺷﯽ ﻣﺜﻞ آﺷﻨﺎ ﻧﺒﻮدن ﺑﺎ ﻣﻘﺮرات آﻣﻮزﺷﯽ، ﻧﺪاﺷﺘﻦ ﻣﺪﯾﺮﯾﺖ زﻣﺎن، ﮐﻤﺒﻮد وﻗﺖ اﺳﺎﺗﯿﺪ ﺑﺮای ﺗﺒﺎدل ﻧﻈﺮ و ﻋﺪم ﺗﻤﺮﮐﺰ در ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﺑﻮدﻧﺪ و ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ دارای ﻣﺸﮑﻼت ﭘﮋوﻫﺸﯽ ﻣﺜﻞ ﻧﺎ آﺷﻨﺎﯾﯽ ﺑﺎ روش ﺗﺤﻘﯿﻖ ﺑﻪ ﺻﻮرت ﻋﻤﻠﯽ، ﮐﻤﺒﻮد ﻣﻨﺎﺑﻊ اﻃﻼع رﺳﺎﻧﯽ، اﻫﻤﯿﺖ ﺑﻪ آﻣﻮزش ﺑﯿﺶ از ﭘﮋوﻫﺶ، آﺷﻨﺎ ﻧﺒﻮدن ﺑﻪ ﺗﻨﻈﯿﻢ ﻃﺮح ﺗﺤﻘﯿﻖ ﺑﻮدﻧﺪ.

ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ ﻣﺨﺘﺎری (۱۳۸۳)در ﺗﺤﻘﯿﻖ ﺧﻮد ﻣﻬﻤﺘﺮﯾﻦ ﻣﻮاﻧﻊ آﻣﻮزﺷﯽ و ﭘﺮورﺷﯽ داﻧﺶ آﻣﻮزان اﺳﺘﻌﺪاد درﺧﺸﺎن در زﻣﯿﻨﻪ ﭘﺮورش ﺧﻼﻗﯿﺖ را اراﯾﻪ ﮐﺮده اﺳﺖ ﮐﻪ از ﺟﻤﻠﻪ ﻣﯽ ﺗﻮان ﺑﻪ ﻋﺪم وﺟﻮد ﻣﺤﯿﻂ ﻫﺎی ﭘﮋوﻫﺸﯽ ﺟﺬاب، ﻋﺪم اﻣﮑﺎن ارﺗﺒﺎط داﻧﺶ آﻣﻮزان اﺳﺘﻌﺪاد درﺧﺸﺎن ﺑﺎ ﻣﺮاﮐﺰ ﭘﮋوﻫﺸﯽ را ﻧﺎم ﺑﺮد.

از ﻃﺮف دﯾﮕﺮ ﻋﺮﯾﻀﯽ (۱۳۸۳)در ﺗﺤﻘﯿﻖ ﺧﻮد ﻧﺸﺎن داد ﮐﻪ داﻧﺶ آﻣﻮزان اﺳﺘﻌﺪاد درﺧﺸﺎن در ﺗﺼﻤﯿﻢ ﮔﯿﺮی در ﻣﻮرد ﺷﻐﻞ و ﺣﺮﻓﻪ ی ﺧﻮد ﮐﻤﺘﺮ دﭼﺎر ﺗﺮدﯾﺪ و ﻋﺪم ﻗﻄﻌﯿﺖ ﻫﺴﺘﻨﺪ.

ﺗﺤﻘﯿﻘﺎت اﻧﺠﺎم ﺷﺪه در ﺧﺎرج از ﮐﺸﻮر ﻧﯿﺰ ﻧﺸﺎن داده اﻧﺪ ﮐﻪ ﺗﺼﻤﯿﻢ ﮔﯿﺮی ﺷﻐﻠﯽ ﺑﺮای ﻓﺮاﮔﯿﺮان ﺑﺎ اﺳﺘﻌﺪاد درﺧﺸﺎن، ﮐﺎری ﺳﺨﺖ و ﭘﺮ ﻓﺸﺎر ﻣﯽ ﺑﺎﺷﺪ. دﻧﯿﺎی ﮐﺎر و ﺗﺠﺎرت ﻫﻤﻮاره در ﺣﺎل ﺗﻐﯿﯿﺮ اﺳﺖ و ﺷﻐﻞ در ﻣﻔﻬﻮم ﺟﺪﯾﺪ ﺧﻮد ﻧﯿﺎز ﺑﻪ آﻣﻮزش و ﮐﺴﺐ ﻣﻬﺎرت ﻫﺎی وﯾﮋه ای دارد ﮐﻪ ﻻزم اﺳﺖ اﯾﻦ ﻣﻬﺎرت ﻫﺎی وﯾﮋه اﺑﺘﺪا ﺑﻪ ﻓﺮاﮔﯿﺮان ﺑﺎ اﺳﺘﻌﺪادی ﮐﻪ ﺳﺮﻣﺎﯾﻪ ﻫﺎی ﻫﺮ ﮐﺸﻮر ﻣﺤﺴﻮب ﻣﯽ ﺷﻮﻧﺪ، اراﯾﻪ ﺷﻮد (ﮔﺮﯾﻦ، ۲۰۰۶)

ﺑﺮﮔﺮ(۲۰۰۱ ) ﻧﺸﺎن داد ﮐﻪ ۶۰% ﻓﺮاﮔﯿﺮان ﺑﺎ ﻫﯿﭻ ﻣﺸﺎور و راﻫﻨﻤﺎﯾﯽ ﺗﻤﺎس ﻧﺪاﺷﺘﻨﺪ در ﺣﺎﻟﯽ ﮐﻪ ﻻزم اﺳﺖ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﯿﺸﺘﺮی ﺑﻪ ﺑﺤﺚ ﻣﺸﺎور اﯾﻦ ﻓﺮاﮔﯿﺮان ﺷﻮد، زﯾﺮا ﻓﺮاﮔﯿﺮان اﺳﺘﻌﺪاد درﺧﺸﺎن ﮐﻪ ﺑﺴﯿﺎری از آﻧﺎن ﺑﯿﺶ از ﺣﺪ ﺣﺴﺎس و ﻓﻮق اﻟﻌﺎده درون ﻧﮕﺮ و ﻣﻨﺰوی ﻫﺴﺘﻨﺪ ﻧﯿﺎز ﺑﻪ ﺳﺎﻋﺎت ﻣﺸﺎور ﺑﯿﺸﺘﺮ و راﻫﻨﻤﺎﯾﯽ ﻫﺎی زﯾﺎدﺗﺮی دارﻧﺪ ﺗﺎ ﺑﺘﻮاﻧﻨﺪ ﺑﺮای آﯾﻨﺪه ﺧﻮد ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ رﯾﺰی ﮐﺮده و در راﺑﻄﻪ ﺑﺎ ﻣﺸﮑﻼت ﺧﻮد ﺑﺤﺚ ﻧﻤﺎﯾﻨﺪ، ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ ﺗﺤﻘﯿﻖ ﻟﻮﻧﮓ و دﯾﮕﺮان (۱۹۹۴) ﻧﺸﺎن داد ﮐﻪ اﻓﺮاد ﺑﺎ اﺳﺘﻌﺪاد درﺧﺸﺎن ﺑﺎ اﻓﺰاﯾﺶ ﺳﻦ اﻏﻠﺐ ﺑﻪ دﻧﺒﺎل ﻣﺸﺎﻏﻠﯽ ﺑﺎ وﺟﻪ اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ ﺑﺎﻻ ﻫﺴﺘﻨﺪ.

ﺑﻨﺎﺑﺮاﯾﻦ ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﺗﺤﻘﯿﻘﺎت اﻧﺠﺎم ﺷﺪه و ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﭘﯿﺸﯿﻨﻪ ی ﻧﻈﺮی ﺗﺤﻘﯿﻖ ﭘﯿﺸﻨﻬﺎد ﻣﯽ ﺷﻮد ﮐﻪ ﯾﮏ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ وﯾﮋه راﻫﻨﻤﺎﯾﯽ و ﻣﺸﺎوره ﺑﺮای اﯾﻦ داﻧﺶ آﻣﻮزان در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﻮد.

ﺑﺪﯾﻦ ﺻﻮرت ﮐﻪ در ﺑﺪو ورود داﻧﺶ آﻣﻮزان ﺑﻪ ﻣﺤﯿﻂ داﻧﺸﮕﺎه، ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﺑﻌﻀﯽ از ﺗﻔﺎوت ﻫﺎی ﺧﺎﺻﯽ ﮐﻪ اﯾﻦ داﻧﺶ آﻣﻮزان دارﻧﺪ و ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻧﻈﺮ ﺑﻌﻀﯽ از اﺳﺎﺗﯿﺪ در ﺣﯿﻦ آﻣﻮزش ﺑﻪ داﻧﺶ آﻣﻮزان، آن ﻫﺎ را ﺷﻨﺎﺳﺎﯾﯽ ﮐﺮده و ﺳﭙﺲ ﺑﻪ اراﯾﻪ ﺧﺪﻣﺎت وﯾﮋه ﺑﻪ آن ﻫﺎ ﭘﺮداﺧﺖ و ﻋﻼوه ﺑﺮ ﮐﻤﮏ ﺑﻪ آن ﻫﺎ در رﻓﻊ ﻣﺸﮑﻼت ﻓﺮدی و ﺗﺤﺼﯿﻠﯽ ﺑﻪ راﻫﻨﻤﺎﯾﯽ و ﻣﺸﺎور ﺷﻐﻠﯽ آن ﻫﺎ ﭘﺮداﺧﺖ، ﭼﺮا ﮐﻪ ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت ﻧﺸﺎن داده اﻧﺪ ﮐﻪ ﺷﻐﻞ ﻣﺘﻨﺎﺳﺐ ﺑﺎ ﺗﻮاﻧﺎﯾﯽ ﻫﺎی آن ها ﻣﻨﺠﺮ ﺑﻪ اﻓﺰاﯾﺶ ﻣﯿﺰان رﺿﺎﯾﺖ آن ﻫﺎ و در ﻧﺘﯿﺠﻪ اﻧﺠﺎم اﻣﻮر ﺑﻪ ﺑﻬﺘﺮﯾﻦ ﻧﺤﻮ ﻣﯽ ﺷﻮد.

در ای زﻣﯿﻨﻪ ﻣﯽ ﺗﻮان اﻗﺪام ﺑﻪ اﻣﻮری ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺑﺮﮔﺰاری ﮐﺎرﮔﺎه ﻫﺎی آﻣﻮزﺷﯽ در زﻣﯿﻨﻪ ﮐﺴﺐ ﻣﻬﺎرت ﻫﺎی وﯾﮋه ﻣﺜﻞ آﻣﻮزش ﮐﺎرآﻓﺮﯾﻨﯽ، آﻣﻮزش ﺧﻼﻗﯿﺖ؛ آﺷﻨﺎ ﺳﺎﺧﺘﻦ آن ﻫﺎ ﺑﺎ ﻓﺮﺻﺖ ﻫﺎی ﺷﻐﻠﯽ و اﯾﺠﺎد ﻣﺮﮐﺰی ﺑﺮای اﻧﺠﺎم اﻣﻮر ﺗﺤﻘﯿﻘﺎﺗﯽ در زﻣﯿﻨﻪ ﻣﺴﺎﯾﻞ ﻋﻠﻤﯽ روز دﻧﯿﺎ.

ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﺗﺤﻘﯿﻖ ﺣﺎﺿﺮ و ﻧﺘﺎﯾﺞ ﺣﺎﺻﻞ از ﺗﺤﻘﯿﻘﺎت ﭘﯿﺸﯿﻦ، اﻟﮕﻮی ﭘﯿﺸﻨﻬﺎدی زﯾﺮ ﺑﺮای ﻣﺸﺎور ﺷﻐﻠﯽ اﯾﻦ داﻧﺶ آﻣﻮزان اراﯾﻪ ﺷﺪه اﺳﺖ.

ﻣﺮاﺟﻊ

۱- راﻫﻨﻤﺎﯾﯽ و ﻣﺸﺎور در دوره ﻣﺘﻮﺳﻄﻪ اﯾﺮان و ﻧﻘﺶ ﻣﺸﺎوران در اﯾﻦ دوره. ﻓﺼﻠﻨﺎﻣﻪ ﺗﻌﻠﯿﻢ و ﺗﺮﺑﯿﺖ. ﺻﺎﻓﯽ، اﺣﻤﺪ. (۱۳۷۸)

۲- ﺑﺮرﺳﯽ ﻧﯿﺎزﻫﺎی راﻫﻨﻤﺎﯾﯽ و ﻣﺸﺎوره ای داﻧﺶ آﻣﻮزان ﺑﺎ اﺳﺘﻌﺪاد درﺧﺸﺎن داﻧﺸﮕﺎه اﺻﻔﻬﺎن درﺳﺎل ﺗﺤﺼﯿﻠﯽ ۸۳-۸۲٫ اﺻﻔﻬﺎن: دوﻣﯿﻦ ﻫﻤﺎﯾﺶ ﻣﻠﯽ اﺳﺘﻌﺪادﻫﺎی درﺧﺸﺎن. ﻋﺎﺑﺪی، ﻣﺤﻤﺪرﺿﺎ(۱۳۸۳)

۳- ﻧﻘﺶ اﺳﺘﻌﺪادﻫﺎی درﺧﺸﺎن در ﺗﻮﺳﻌﻪ ﭘﺎﯾﺪار و ﺷﯿﻮه ﻫﺎی ﺟﺬب و ﻧﮕﻬﺪاری آﻧﺎن در ﮐﺸﻮر. اﺻﻔﻬﺎن: دوﻣﯿﻦ ﻫﻤﺎﯾﺶ ﻣﻠﯽ اﺳﺘﻌﺪادﻫﺎی درﺧﺸﺎن. ﻏﻔﺎری، ﺣﺴﯿﻦ و دﯾﮕﺮان. (۱۳۸۳).

۴- ﻣﺨﺘﺎری ﭘﻮر، ﻣﺮﺿﯿﻪ؛ ﺟﻤﺸﯿﺪﯾﺎن، ﻋﺒﺪاﻟﺮﺳﻮل(۱۳۸۳). ﺑﺮرﺳﯽ ﻣﻮاﻧﻊ آﻣﻮزﺷﯽ و ﭘﮋوﻫﺸﯽ ﭘﺮورش ﺧﻼﻗﯿﺖ داﻧﺶ آﻣﻮزان ﺳﺘﻌﺪاد درﺧﺸﺎن داﻧﺸﮕﺎه اﺻﻔﻬﺎن از ﻧﻈﺮ اﯾﻦ داﻧﺶ آﻣﻮزان. اﺻﻔﻬﺎن: دوﻣﯿﻦ ﻫﻤﺎﯾﺶ ﻣﻠﯽ اﺳﺘﻌﺪادﻫﺎی درﺧﺸﺎن. ﻫﺎﻻﻫﺎن، داﻧﯿﻞ، ﭘﯽ. ﮐﺎﻓﻤﻦ، ﺟﯿﻤﺰ ام. (۱۳۷۵) ﮐﻮدﮐﺎن اﺳﺘﺜﻨﺎﯾﯽ. ﺗﺮﺟﻤﻪ ﻣﺠﺘﺒﯽ ﺟﻮادﯾﺎن. ﻣﺸﻬﺪ: اﻧﺘﺸﺎرات آﺳﺘﺎن ﻗﺪس رﺿﻮی.

۵- Bierly, M., & Genshaft, J. (1991). Gifted adolescent : Understanding the educational, developmental, and multicultural issues. New York : Teachers College Press.

۶- Carnevale, A. p., Desrochers, D. M. (2003). Preparing students for the knowledge economy: What school counselors need to know. Professional Counseling, 6, 228-236.

۷- Colangelo, Nicholas,. Davis, Gray, A. (2003). Handbook of Gifted Education.

۸- Ford, D. Y. (1996). Reversing Underachievement among gifted Black students. New York : Teachers College Press.

۹- Fredrickson, R. H. (1986). Preparing gifted and talented students for the world of work. Journal of Counseling and Development, 64,556-557.

۱۰- Kaufmenn, F. (1981). The 1964-1968 Presidential Scholars: A follow up
study. Exceptional Children, 48, 164-169.

۱۱- Kerr, B. A. (1985). Smart girls, Gifted Women. Columbus, OH: Ohio Psychology Publishing.

۱۲- Kerr, B. A. (1990). Career planning for gifted and talented youth. Reston, VA: ERIC Clearing house on Handicapped and Gifted Children. (ERIC Digest NO. E492).