بررسی ارتباط بین اﺳﺘﺮس شغلی  و رضایت شغلی کارکنان

این تحقیق از نوع مطالعات توصیفی – مقطعی است و جامعه مورد مطالعه در این تحقیق کلی ، کارکنان یکی از واحد های سپاه می باشد .

نمونه مورد مطالعه در این تحقیق عبارت اند از ۱۴۶ نفر از کارکنان واحد مورد مطالعه که به روش نمونه گیری تصادفی انتخاب شدند .

ابزار تحقیق پرسشنامه سنجش استرس کارکنان ، ﭘﺮﺳﺸﻨﺎﻣﻪ ﺳﻨﺠﺶ تنیدگی شغلی و ﭘﺮﺳﺸﻨﺎﻣﻪ رضایت شغلی ﻛﺎرﻛﻨﺎن ﺑﻮد.

نتایج تحلیل واریانس بین اﺳﺘﺮس شغلی و ﺧﺎﻧﻮاده و تنیدگی کلی ﻧﺸﺎن داد بین این دو راﺑﻄﻪ وﺟﻮد دارد واین ارﺗﺒﺎط معنی دار میﺑﺎﺷﺪ،همچنین رضایت از ﻛﺎر و تنیدگی

ارﺗﺒﺎط معنی داری ﻧﺪاﺷﺘﻨﺪ، بین اﺳﺘﺮس ﺧﺎﻧﻮاده و تنیدگی کلی تحلیل واریانس اﻧﺠﺎم و در نتیجه ﻣﺸﺨﺺ ﺷﺪ ﻛﻪ ارﺗﺒﺎط بین این دو معنی دار ﺑﻮده اﺳﺖ، همچنین ارتباط

بین تنیدگی کلی و استرس ناشی از کار و رضات از مسئول معنی دار بوده است .

ﻣﻘﺪﻣﻪ

اﺳﺘﺮس از ﻛﻠﻤﻪ ﻻتین اﺳﺘﺮینگر ﻣﺸﺘﻖ ﺷﺪه اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﻪ ﻣﻌﻨﺎی در آﻏﻮش ﮔﺮﻓﺘﻦ، ﻓﺸﺮدن و ﺑﺎز ﻓﺸﺮدن اﺳﺖ،.

در ﻋﻠﻢ پزشکی اﻣﺮوز ﻣﻌﺎدﻻت و ﺑﺮداﺷﺘﻬﺎی مختلفی از آن می ﺷﻮد (اﺿﻄﺮار) و (اﺟﺒﺎر) ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﻣﺤﺮﻛﻬﺎ، هیجان ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ واﻛﻨﺸﻬﺎی روانی ﻛﻪ ایجاد می گردد ، اﺿﻄﺮار

و اﺟﺒﺎر ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ تغییرات فیزیولوژیک ناشی از آن از این برداشت ها هستند .

ﺑﻪ ﻃﻮر کلی ﻣﺮاد از اﺳﺘﺮس نیرویی اﺳﺖ ﻛﻪ در ﻣﻮﻗﻊ اﻋﻤﺎل ﺑﺮ یک ﻧﻈﺎم ﻣﻮﺟﺐ ﺑﺮخی تغییرات ﻗﺎﺑﻞ ﺗﻮﺟﻪ در آن می ﮔﺮدد.

این اﺻﻄﻼح ﺑﻪ نیروهای فیزیکی، روانشناختی ، اجتماعی و ﻓﺸﺎرﻫﺎ اﻃﻼق می ﺷﻮد.

در این ﺻﻮرت اﺳﺘﺮس ﺑﻪ این ﻣﻔﻬﻮم یک ﻋﻠﺖ اﺳﺖ و ﻣﻘﺪﻣﻪ بعضی ﻣﻌﻠﻮﻟﻬﺎ اﺳﺖ.

از ﺳﻮی دیگر، اﺳﺘﺮس ﻧﻮعی ﺣﺎﻟﺖ ﺗﻨﺶ رواﻧﺸﻨﺎختی اﺳﺖ ﻛﻪ بوسیله اﻧﻮاع نیروها یا ﻓﺸﺎرﻫﺎی ﻓﻮق اﻟﺬﻛﺮ ﺑﻮﺟﻮد می آید و از این رو استرس در مفهوم دوم یک معلول

است .

ﻓﺸﺎر و اﺳﺘﺮس ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ در ﻧﻈﺮ ﻣﺮدم ﺑﻪ ﺷﻜﻞ متفاوتی ادراك ﺷﻮد.

نظریه ﭘﺮدازان نیز دیدگاه های متفاوتی پیرامون فشار و استرس دارند.

ﻋﺪه ای دیدگاهی منفی ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ اﺳﺘﺮس دارﻧﺪ، ﻋﺪه ای دیگر ﻓﺸﺎر را ﺑﻪ ﻋﻨﻮان یکﻋﺎﻣﻞ ﻣﺜﺒﺖ در ﻧﻈﺮ می گیرند .

زیرا ﻛﻪ آﻧﻬﺎ را ﺑﺎ اﻧﺮژی ﻗﺎﺑﻞ توجهی ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر ﻣﻘﺎﺑﻠﻪ ﺑﺎ نیازهای بیرونی آﻣﺎده می کند .

اﺳﺘﺮس شغلی ( تنیدگی ) را می توان روی هم جمع شدن عاملهای استرس زا و آنگونه وضعیت ﻫﺎی ﻣﺮﺗﺒﻂ ﺑﺎ ﺷﻐﻞ داﻧﺴﺖ ﻛﻪ بیشتر اﻓﺮاد در ﻓﺸﺎرزا ﺑﻮدن آن اﺗﻔﺎق

ﻧﻈﺮدارﻧﺪ.

ﺑﻪ بیان دیگر اﺳﺘﺮس ناشی از ﺷﻐﻞ استرسی اﺳﺖ ﻛﻪ ﻓﺮد معینی ﺑﺮ ﺳﺮ ﺷﻐﻞ معینی دﺳﺘﺨﻮش آن می ﺷﻮد.

بررسی اﺳﺘﺮس شغلی در ﺑﺎﻓﺖ رواﺑﻂ ﻓﺮد ﺑﺎ محیط ﺻﻮرت می گیرد و ﺳﻪ ﻋﺎﻣﻞ ﻛﺎﻧﻮن ﺗﻮﺟﻪ اﺳﺖ.

ویژگی ﻫﺎی ﻓﺮدی ﺷﺎﻏﻞ، ﺷﺮایط ﻛﺎر و ﺑﺮآیند ﺑﺮ ﻫﻢ کنشی آن دو ﻛﻪ ﻧﻘﺶ تعین ﻛﻨﻨﺪه در ﺑﺮوز اﺳﺘﺮس شغلی دارد.

این دیدگاه با الگوی تبادلی لازاروس سازگار است.

ﻋﻤﺪه ﺗﺮین ﻧﺸﺎﻧﻪ ﻫﺎی رﻓﺘﺎری ﻧﺎرﺿﺎیتی شغلی ﻋﺒﺎرﺗﻨﺪ از غیبت از ﻛﺎر، رﻫﺎ ﻛﺮدن ﺷﻐﻞ، ﺣﺎدﺛﻪ ﻫﺎی ﻧﺎشی از ﻛﺎر وﻓﻘﺪان ﺑﻬﺮه وری.

از دیگر پیامد های اﺳﺘﺮس شغلی می توان ﺑﻪ نارضایتی شغلی و رﻫﺎ ﻛﺮدن ﺣﺮﻓﻪ و ﺗﺨﺼﺺ اﺷﺎره ﻛﺮد.

ﺣﺎﻟﺖ دیگر این اﺳﺖ ﻛﻪ ﻛﺎرﻛﻨﺎن در اﻧﺘﻈﺎر رسیدن ﺑﺎزنشستگی روز ﺷﻤﺎری می ﻛﻨﻨﺪ.چنین سازمانی با نیروی انسانی بی بهره و بی مصرف دست به گریبان است

بیﺴﺮ و نیوﻣﻦ ﺳﻪ دﺳﺘﻪ از ﻧﺸﺎﻧﻪ ﻫﺎیی را ﻛﻪ در ﺷﺮایط اﺳﺘﺮس شغلی ﺑﺮوز می ﻛﻨﺪ ﻧﺎم ﺑﺮده اﻧﺪ:

ﻧﺸﺎﻧﻪ ﻫﺎی روانی ، جسمانی و رﻓﺘﺎری.

ﻧﺸﺎﻧﻪ ﻫﺎی روانی آن دﺳﺘﻪ از ﻣﺸﻜﻞ ﻫﺎی ﻋﺎﻃفی و ﺷﻨﺎﺧتی ﻫﺴﺘﻨﺪ ﻛﻪ ﺑﺮ اﺛﺮ ﻧﺎراﺣتی ﻫﺎی ﻧﺎشی از اﺳﺘﺮس ﺷﻐلی ﺑﺮوز می ﻛﻨﻨﺪ.

ﻧﺎرضایتی از ﺷﻐﻞ یکی از رایج ترین پیامد های استرس شغلی است ﺷﺨصی ﻛﻪ از ﺷﻐﻞ ﺧﻮد ﻧﺎرﺿﺎیتی دارد، ﻣﻌﻤﻮﻻ ﺑﺎ بی میلی و ﺗﺄخیر ﺑﺮ ﺳﺮ ﻛﺎر ﺧﻮد ﺣﺎﺿﺮ می ﺷﻮد و

ﺗﻤﺎیلی ﺑﺮای آﻧﻜﻪ ﻛﺎرش را ﺑﻪ ﺧﻮبی اﻧﺠﺎم دﻫﺪ، در ﺧﻮد نمی بیند .

دیگر ﻧﺸﺎﻧﻪ ﻫﺎی روان ﺷﻨﺎختی اﺳﺘﺮس ﻋﺒﺎرﺗﻨﺪ از:

اﻓﺴﺮدگی، اﺿﻄﺮاب، اﺣﺴﺎس ﻧﺎﻛﺎمی، اﻧﺰوا و بیزاری، بعضی از این ﻧﺸﺎﻧﻪ ﻫﺎ ﺧﻮد ﺑﻪ ﻋﻨﻮان یک ﻣﺸﻜﻞ ﻣﻄﺮح ﻫﺴﺘﻨﺪ و ﺗﺎ ﺟﺎیی ﻛﻪ ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ ﻣﻮﺟﺐ وخیم ﺗﺮ ﺷﺪن

اﺳﺘﺮس شغلی می ﺷﻮﻧﺪ

ﻧﺸﺎﻧﻪ ﻫﺎی ﺟﺴﻤﺎنی را ﻣﺸﻜﻞ ﺗﺮمی ﺗﻮان ﺗﺸخیص داد، زیرا در ﺣﺎلی ﻛﻪ ﺷﺮایط ﻛﺎری ﺑﺎ ﺑﻌضی بیماری ها و ﻧﺎراﺣتی ﻫﺎی ﺟﺴﻤﺎنی معینی ﺟﻨﺒﻪ ﻫﺎی زﻧﺪگی ﻫﺴﺘﻨﺪ.

اﻏﻠﺐ ﭘﮋوﻫﺸﻬﺎی ﺳﺎﻟﻬﺎی اخیر ﺑﻪ ﺑﺮرسی اﺳﺘﺮس ﺣﺮﻓﻪ ای ﺗﺨﺼﺺ یاﻓﺘﻪ اﻧﺪ و ﻫﺪف اﻛﺜﺮ آﻧﻬﺎ ﻗﺎﻧﻊ ﻛﺮدن ﻣﻮﺳﺴﺎت ﺧﺼﻮصی و ﺳﺎزﻣﺎﻧﻬﺎی دولتی درﺑﺎره پیامدﻫﺎی این

پدیده ﺑﺮ ﺑﻬﺪاﺷﺖ روانی و ﺟﺴﻤﺎنی اﻓﺮاد ﺑﻮده اﺳﺖ.

ﻫﺰاران ﭘﮋوﻫﺸﮕﺮ ﻛﻮشیده اﻧﺪ ﺗﺎ هزینه ﻫﺎی ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﺧﺴﺎرات اﺳﺘﺮس را در ﻣﻮﺳﺴﺎت و همچنین در ﺳﻄﺢ ﺟﺎﻣﻌﻪ تخمین ﺑﺰﻧﻨﺪ.

اینگونه ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت ﻧﺨﺴﺖ ﻣﺸﺎﻏﻞ ﺑﺎ ﺧﻄﺮ زیاد را ﻣﻮرد ﺑﺮرسی ﻗﺮار داده اﻧﺪ ﺗﺎ ﺳﻮدﻣﻨﺪی چنین ﭘﮋوهش هایی را ﺛﺎﺑﺖ ﻛﻨﺪ و ﺳﭙﺲ ﺑﻪ ﺗﺪریج ﺗﻮﺟﻪ را ﺑﻪ ﺳﻮی ﺣﺮﻓﻪ ﻫﺎی دیگر ﻣﻌﻄﻮف ﻛﺮده اﻧﺪ.

ﺑﺮاﺳﺎس آﻣﺎر ﻣﻨﺘﺸﺮﺷﺪه ﺗﻮﺳﻂ ﺳﺎزﻣﺎن ﺑﻬﺪاﺷﺖ ﺟﻬﺎنی،اﻧﮕﻠﺴﺘﺎن، ﻓﻨﻼﻧﺪ، اﺳﻜﺎﺗﻠﻨﺪ و ایرﻟﻨﺪ از ﻟﺤﺎظ ﻣﺮگ و میر ﺑﻌﻠﺖ بیماری های قلبی در رأس ﻛﺸﻮرﻫﺎی دیگر ﻗﺮار دارﻧﺪ.

ﻧﺮخ ﻣﺮگ و میر ﻧﺎشی از این بیماری ها در آﻣﺮیکا، ژاﭘﻦ،اﺗﺮیش و ﻧﺮوژ ﺑﺮای نخستین ﺑﺎر از آﻏﺎز ﻗﺮن سیر نزولی ﺧﻮد را آﻏﺎز ﻛﺮده اﺳﺖ و این ﻛﺎﻫﺶ ﺑﻪ ﻃﻮر ﻋﻤﺪه ﺑﻪ ﻋﻠﺖ

اﺟﺮای ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﻫﺎی پیشگیری از اﺳﺘﺮس اﺳﺖ ﻛﻪ اخیرا در ﻗﻠﻤﺮو ﺻﻨﻌﺖ ﺑﻜﺎر ﺑﺮده ﺷﺪه اﺳﺖ.

ﭘﮋوﻫﺶ ﻫﺎ ﻧﺸﺎن می دﻫﻨﺪ ﻛﻪ محیط شغلی و اﺳﺘﺮس ﻫﺎی شغلی می ﺗﻮاﻧﻨﺪ ﺑﺎﻋﺚ ایجاد بیماری یا روانی در ﻛﺎرﻛﻨﺎن ﺷﻮﻧﺪ و یا روﻧﺪ اییجاد بیماری روانی را تسریع

نمایند

ﺑﺪﻧﺒﺎل ﺗﺠﺮﺑﻪ شغلی ﻓﺮد، ﺑﻪ بیماری روانی ﻣﺒﺘﻼ و از ﻛﺎر اﻓﺘﺎده و ﻧﺎﺗﻮان می ﮔﺮدد

ﺑﺮ اﺳﺎس ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت دیگری تاثیر اﺳﺘﺮس ﻫﺎی ﺷﻐلی ﺑﺮ ﺳﻼﻣﺖ روان و ﺟﺴﻢ ﻛﺎرﻛﻨﺎن ﻣﻮرد تاکید ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ،ﺑﺮ اﺳﺎس این ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت ﻣﺸﺨﺺ ﺷﺪه اﺳﺖ ﻛﻪ محیط

شغلی و اﺳﺘﺮس ﻫﺎی شغلی اﺛﺮات منفی ﺑﺮ ﺳﻼﻣﺖ ﺟﺴﻢ و روان دارد.

ﺑﺮوزﺳکی ﺑﺮ ﭘﺎیه ﺗﺠﺎرب ۱۸ ﺳﺎﻟﻪ و ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ بیش از ۲۰۰۰ ﺑبیمار، اﺛﺮ اﺳﺘﺮس ﻫﺎی ﺷﻐلی را اﺿﻄﺮاب،ﺗﺮس، بیﺧﻮابی، تحریک پذیری ، ﺧﺴﺘگی و ﻧﺎﺗﻮانی در ﺗﻤﺮﻛﺰ و

بیماری های ﺟﺴﻤﺎنی ﻣﺎﻧﻨﺪ اﺧﺘﻼﻻت قلبی ، ﻋﺮوقی و ﻣﻌﺪی، روده ای می داﻧﺪ.

ﮔﺮین ﻟﻮﻧﺪ و ﻫﻤﻜﺎران وتئوریل و ﻛﺎراﺳﻚ راﺑﻄﻪ بین اﺳﺘﺮس شغلی و اﺧﺘﻼﻻت قلبی ﻋﺮوقی را تاکید ﻛﺮدﻧﺪ.

ﺷﻨﻜﺮ و ﻓﺎﻣﻮیاوا (۱۹۹۱) ﮔﺰارش ﻛﺮده اﻧﺪ ﻛﻪ ﺳﻄﺢ ﭘﺎیین ﺑﻬﺪاﺷﺖ روان ﺑﺎ میزان ﺑﺎﻻی اﺳﺘﺮس شغلی و میزان اﻧﺪك حمایت اﺟﺘﻤﺎعی راﺑﻄﻪ داﺷﺖ ﻧﺎرﺳﺎیی کیفی ﻛﺎر،

ﻋﺎﻣﻞ تنیدگی زای دیگری اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﻪ ﻛﺎرﻫﺎی ﺗﻜﺮاری، ﺑﺪون ﺟﺎذﺑﻪ و یکنواخت واﺑﺴﺘﻪ اﺳﺖ.

بی حوصلگی و یا بی علاقگی ﺑﻪ ﻛﺎر نیز اﻏﻠﺐ ﺑﻪ ﻛﺎﻫﺶ ظرفیت واﻛﻨﺶ ﻛﺎرﮔﺮان و ﻛﺎرﻣﻨﺪان در ﻣﻮقعیت های اﺿﻄﺮاری و پیش بینی ﻧﺸﺪه ﻣﻨﺠﺮ می ﺷﻮد.

در حالیکه تنیدگی ﻛﺎرﻣﻨﺪان اداری و ﻣﺸﺎﻏﻞ آزاد ﻏﺎﻟﺒﺎً ﻣﻮرد بررسی ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪ، درﺑﺎره تنیدگی ﻛﺎرﮔﺮان ﺻﻨﺎیع در ﻣﻌﺮض ﺧﻄﺮ ﺑﺎﻻ، ﭘﮋوﻫﺸﻬﺎی اﻧﺪکی اﻧﺠﺎم ﺷﺪه اﻧﺪ.

ﻛﺎرﮔﺮان ﺳﻜﻮﻫﺎی نفتی، ﻧﻤﻮﻧﻪ ﺑﺎرزی از ﮔﺮوه اخیرﻧﺪ.

محیط ﻛﺎر این دﺳﺘﻪ از ﻛﺎرﮔﺮان ﺧﻄﺮﻧﺎك و ﺑﺎﻋﺚ اﻧﺰوای اﺟﺘﻤﺎعی و در نتیجه ﻋﺎﻣﻞ آسیب پذیری رواﻧﺸﻨﺎختی اﺳﺖ.

تقریبا ۳۴۰۰۰ ﻧﻔﺮ در ﺳﻜﻮﻫﺎی نفتی دریای ﺷﻤﺎل ﻣﺸﻐﻮل ﺑﻜﺎرﻧﺪ.

ﮔﺮﭼﻪ ﻧﺘﺎیج این شیوه زندگی ﻫﻨﻮز ﻣﻮرد ﺑﺮرسی ﻗﺮار ﻧﮕﺮﻓﺘﻪ اﻣﺎ ﺳﻮاﻧﺢ و در ﻣﺎﻧﺪگی روانی چنین ﻛﺎرﮔﺮانی دل ﻣﺸﻐﻮلی مدیران را برانگیخته اند

تحقیق روی ۷۴۲ ﻧﻔﺮ از ﻛﺎرﮔﺮان ﺳﻜﻮﻫﺎی ﻧﻔﺘی ﺻﻮرت ﮔﺮﻓﺖ ﻛﻪ ﻧﺘﺎیج آن در (ﻣﺠﻠﻪ ﭘﺰﺷکی ﺣﺮﻓﻪ ای) ﻣﻨﺘﺸﺮ ﺷﺪه اﺳﺖ.

ﻧﻤﻮﻧﻪ ﻫﺎ در ﻃﺒﻘﻪ سنی ۲۰ ﺗﺎ ۵۰ ﺳﺎل ﻗﺮار داﺷﺘﻪ و ۶۱ درﺻﺪ ﻣﺘﺎﻫﻞ و ۲۶ درﺻﺪ آﻧﺎن بیشتر از ۵ ﺳﺎل در ﺳﻜﻮﻫﺎی نفتی ﺳﺎﺑﻘﻪ داﺷﺘﻪ اﻧﺪ.

ﮔﺮوهی از ﻛﺎرﮔﺮان یک ﻫﻔﺘﻪ ﻣﺸﻐﻮل ﺑﻪ ﻛﺎر و یک ﻫﻔﺘﻪ در ﻣﺮخصی ﺑﻮدﻧﺪ و ﮔﺮوه دیگر ﺑﻪ ﻃﻮر ﻣﺘﻨﺎوب ﻣﺪت ﻛﺎر و ﻣﺮخصی ﺷﺎن ﺣﺪود ۱۴روز و ﺳﺎﻋﺎت ﻛﺎر روزاﻧﻪ آﻧﺎن ۱۲ ﺳﺎﻋﺖ ﺑﻮد.

از این ﮔﺮوه ۲۴ درﺻﺪﺷﺎن دﭼﺎر ﺳﻮاﻧﺢ ﻧﺎشی از ﻛﺎر ﺷﺪه ﺑﻮدﻧﺪ.

در این ﮔﺮوه رﻓﺘﺎر ریخت A ﻛﻪ ﺑﺎ ﺷﺘﺎﺑﺰدگی ، بی ﺣﻮﺻﻠگی، روحیه ی رقابت رﻗﺎﺑﺖ، ﺳﺨﻦ ﮔﻔﺘﻦ اﻧﻔﺠﺎری، ﻓﺰون ﺗﻨشی و میل ﻣﻔﺮط ﺑﻪ موفقیت ﻣﺸﺨﺺ می ﺷﺪ، ﻣﺸﺎﻫﺪه

ﺷﺪ،و ﻧﺘﺎیج ﻧﺸﺎن داد ﻛﻪ ﻛﺎرﮔﺮانی ﻛﻪ از ﺣﻤﺎیت محیط خانوادگی ﺑﺮﺧﻮردار نیستند، بیشتر در ﻣﻌﺮض ﺧﻄﺮ ﻗﺮار دارﻧﺪ وﺟﻮد رﻓﺘﺎر ریخت A یکی از ﻋﻮاﻣﻞ آسیب پذیری

ﻛﺎرﮔﺮان ﺑﻮده اﺳﺖ

ﭘﮋوﻫﺸﻬﺎی مختلفی  ﻛﻪ بین ﺳﺎﻟﻬﺎی ۱۹۷۵ ﺗﺎ ۱۹۸۰ در آﻣﺮیﻜﺎ ﺗﻮﺳﻂ اﻧﺠﻤﻦ دﻧﺪاﻧﭙﺰﺷﻜﺎن ﺻﻮرت ﮔﺮﻓﺘﻪ ﻧﺸﺎن داده اﺳﺖ ﻛﻪ بیماری های قلبی ﺑﺨﺼﻮص ﻋﺮوقی ، تنفسی

و ﺧﻮدکشی از ﻋﻠﻞ اصلی ﻣﺮگ و میر دﻧﺪاﻧﭙﺰﺷﻜﺎن ﺑﻮده اﺳﺖ.

در بین ﻣﻨﺎﺑﻊ ﻣﺨﺘﻠﻒ تنیدگی باید ﺑﺮ اﻧﺘﻘﺎدﻫﺎی دائمی ﻛﻪ این ﻣﺘﺨﺼﺼﺎن ﺑﺎ آﻧﻬﺎ ﻣﻮاﺟﻪ ﻫﺴﺘﻨﺪ تاکید ﺷﻮد ،ﺑﺨﺼﻮص ﻫﻨﮕﺎمی ﻛﻪ ﺑﻪ دﻧﺪاﻧﭙﺰﺷﻚ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﺷﺨصی ﻧﮕﺮیسته

می ﺷﻮد ﻛﻪ ﻋﺎﻣﻞ ایجاد درد و رﻧﺞ اﺳﺖ.

همچنین ﭘﮋوﻫﺶ دیگری ﻛﻪ ﺑﻪ دﻧﺒﺎل این ﭘﮋوﻫﺶ ﺻﻮرت ﮔﺮﻓﺖ ﻧﺸﺎن داد ﻛﻪ ﺑﺮﻗﺮاری راﺑﻄﻪ ﺑﺎ بیماران دﺷﻮار و ﺗﻨﺶ ﻫﺎیی ﻛﻪ ﺑﻪ دلیل اﻓﺮاط، در ﻛﺎر ایجاد می ﺷﻮﻧﺪ از ﺟﻤﻠﻪ

ﻋﻮاﻣﻞ ایجاد تنیدگی در این ﺣﺮﻓﻪ ﻫﺴﺘﻨﺪ و آن ﮔﺮوه از دﻧﺪاﻧﭙﺰﺷﻜﺎن در ﻣﻌﺮض ﺧﻄﺮ ﺑﺎﻻ دارﻧﺪ ﻛﻪ دارای ریخت اﺿﻄﺮابی و ناپایداری هیجانی می ﺑﺎﺷﻨﺪ.

ﺣﺎﺻﻞ این ﭘﮋوﻫﺶ ﺑﺮ ﺧﻼف نتایج تحقیقات پیشین (ﻓﺮیﺪﻣﻦ و اوﻟﻤﺮ، ۱۹۸۴) وﺟﻮد خصیصه ﻫﺎی رﻓﺘﺎری ریخت A (شخصیت هایی ﻛﻪ در ﻣﻌﺮض بیماری های ﻋﺮوقی

ﻫﺴﺘﻨﺪ را در دﻧﺪاﻧﭙﺰﺷﻜﺎن ﺗﺎیید ﻧﻜﺮده و ﻣﻮید این ﻧﻜﺘﻪ اﺳﺖ ﻛﻪ این ﮔﺮوه از ﭘﺰﺷﻜﺎن دارای ﻧﺎﭘﺎیداری هیجانی و اﺿﻄﺮاﺑﻨﺪ.

وﻫﻠﻪ ﻫﺎی ﻛﺎﻫﺶ درآﻣﺪ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان یک ﻋﺎﻣﻞ تنیدگی ﭘﺮ اهمیت در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﺪه اﺳﺖ

ﺑﺮ اﺳﺎس ﻧﺘﺎیج ﺑﺪﺳﺖ آﻣﺪه در تحقیق دیگری ﻛه روی ﻛﺎرﻛﻨﺎن ﻧﻈﺎمی اﻧﺠﺎم ﮔﺮﻓﺖ ﻣﺸﺨﺺ ﺷﺪ ﻛﻪ ۸/۶۲ درﺻﺪ اﻓﺮاد در ﺑﻌﺪ تنیدگی ناشی از ﻣﺴﺌﻮلیت دارای تنیدگی در

ﺣﺪ زیاد ﺑﻮده اﻧﺪ و در ﻋﺎﻣﻞ تنیدگی ﻧﺎشی از محیط فیزیکی ۶/۲۲ درﺻﺪ اﻓﺮاد دارای تنیدگی ﻣﺘﻮﺳﻂ و ۲۸ درﺻﺪ آﻧﺎن دارای تنیدگی زیاد ﺑﻮده اﻧﺪ در ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ دیگری ﻛﻪ ﺗﻮﺳﻂ

ﻣﺤﻘﻖ ﻣﺬﻛﻮر اﻧﺠﺎم ﺷﺪ نتایج مشابهی ﺑﺪﺳﺖ آﻣﺪ.

در این تحقیق نیز میزان تنیدگی ناشی مسئولیت از در ﺣﺪ ﻣﺘﻮﺳﻂ در ۵۶ درﺻﺪ اﻓﺮاد و تنیدگی ناشی از ﻣﺤﺪوده ﻧﻘﺶ در ﺣﺪ ﻣﺘﻮﺳﻂ ۴/۸۸ درﺻﺪ ﺑﻮده اﺳﺖ.

ﻫﺮ ﭼﻨﺪ در این زمینه ﺑﻪ ﻧﻈﺮ می رﺳﺪ ﻛﻪ تنیدگی ناشی از ﻣﺤﺪوده ﻧﻘﺶ در ﭘﺮﺳﻨﻞ ﺳﭙﺎه واﺣﺪ ﻣﺬﻛﻮر بیشتر ﺑﻮده اﺳﺖ

در تحقیق دیگری در زمینه ﻋﻮاﻣﻞ اﺳﺘﺮس زا در ﮔﺮوهی از ﻛﺎرﻛﻨﺎن ﻧﻈﺎمی ﻣﺴﺘﻘﺮ در ﻣﻨﻄﻘﻪ خلیج ﻓﺎرس اﻧﺠﺎم ﮔﺮﻓﺖ ﻧﺘﺎیج ﻧﺸﺎن داد ﻛﻪ در بینﻋﻮاﻣﻞ ﻣﺨﺘﻠﻒ اﺳﺘﺮس زا ،

ﻋﻮاﻣﻞ ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﻣﻨﻄﻘﻪ ﻣﺤﻞ ﺳﻜﻮﻧﺖ و ﺧﺪﻣﺖ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﮔﺮﻣﺎ و ﺷﺮایط ﺟﻐﺮاﻓیایی ﺑﺎﻻﺗﺮین میزان اﺳﺘﺮس زایی را داﺷﺘﻪ اﻧﺪ

ﺑﻄﻮر کلی ﺑﻨﻈﺮ می رﺳﺪ ﻣﺸﺎﻏﻞ ﻧﻈﺎمی از ﺟﻤﻠﻪ ﻣﺸﺎﻏلی ﻫﺴﺘﻨﺪ ﻛﻪ ﻣﻌﻤﻮﻻ ﺑﺎ اﺳﺘﺮس زیاد ﻫﻤﺮاه ﻫﺴﺘﻨﺪ و این ﻣﺴﺎﻟﻪ ﺳﺒﺐ اﺳﺘﺮس دائمی در اﻓﺮاد ﺷﺎﻏﻞ در این ﮔﺮوه می ﺷﻮد.

ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻣﻄﺎﻟﺐ ﺑﺎﻻ این تحقیق ﺑﻪ دﻧﺒﺎل ﺷﻨﺎﺧﺖ راﺑﻄﻪ بین میزان ﻓﺸﺎرﻫﺎی شغلی ﺑﺎ رﺿﺎیت شغلی ﻛﺎرﻣﻨﺪان ﺷﺎﻏﻞ در ﮔﺮوه ﻣﻮرد ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ می ﺑﺎﺷﺪ.

ﻫﺪف از این بررسی تعیین ارﺗﺒﺎط بین اﺳﺘﺮس ﻫﺎی شغلی ﻛﺎرﻛﻨﺎن و رضایت شغلی در بین آﻧﺎن ﺑﻮده اﺳﺖ.

روش این تحقیق از ﻧﻮع تحقیقات توصیفی اﺳﺖ و ﺟﺎﻣﻌﻪ ﻣﻮرد ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ آن کلیه ﻛﺎرﻛﻨﺎن ﺷﺎﻏﻞ در یکی از ﻣﺮاﻛﺰ ﺳﭙﺎه می ﺑﺎﺷﻨﺪ.

ﻧﻤﻮﻧﻪ ﻣﻮرد ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ تحقیق ﻋﺒﺎرﺗﻨﺪ از ۱۴۶ ﻧﻔﺮ از ﻛﺎرﻛﻨﺎن ﺳﭙﺎه ﻣﻮرد ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﻛﻪ ﺑﻪ روش ﻧﻤﻮﻧﻪ گیری ﺗﺼﺎدفی اﻧﺘﺨﺎب و ﻣﻮرد ﺑﺮرسی ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻨﺪ.

ﺣﺠﻢ ﻧﻤﻮﻧﻪ ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از ﻣﻘﺎﻟﻪ ﻛﺮسی و ﻣﻮرﮔﺎن ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر اﻧﺘﺨﺎب ﻧﻤﻮﻧﻪ لیست ﻛﺎرﻛﻨﺎن ﻣﻮرد ﻧﻈﺮتهیه و ﺑﺮ اﺳﺎس ﺟﺪول اﻋﺪاد ﺗﺼﺎدفی ﻧﻤﻮﻧﻪ ﻫﺎی ﻣﻮرد ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ از بین

ﻛﺎرﻛﻨﺎن واﺣﺪ ﻣﻮرد ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ اﻧﺘﺨﺎب ﮔﺮدیدند ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر تجزیه و تحلیل ﻧنتایج تحقیق از روش ﻫﺎی آﻣﺎر توصیفی ( فراوانی ) ، درﺻﺪ، میانگین ، اﻧﺤﺮاف معیار ، همبستگی و

استنباطی ( تحلیل واریانس آزمون t ) استفاده شده است

اﺑﺰارﻫﺎی ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده درتحقیق به منظور جمع آوری اطلاعات در تحقیق حاضر از سه پرسشنامه استفاده شده است

۱) ﭘﺮﺳﺸﻨﺎﻣﻪ ﺳﻨﺠﺶ اﺳﺘﺮس (ﻣﺤﻘﻖ ﺳﺎﺧﺘﻪ) ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر ﺳﻨﺠﺶ اﺳﺘﺮس ﻛﺎرﻛﻨﺎن.
۲) پرسشنامه سنجش تنیدگی شغلی اسپیو
۳) ﭘﺮﺳﺸﻨﺎﻣﻪ رضایت شغلی ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر ﺳﻨﺠﺶ میزان

رضایت شغلی افراد

ﭘﺮﺳﺸﻨﺎﻣﻪ تعیین ﻋﻮاﻣﻞ اﺳﺘﺮس زا ﻣﺤﻘﻖ ﺳﺎﺧﺘﻪ ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر تعین ﻧﻤﺮه اﺳﺘﺮس و ﻋﻮاﻣﻞ اﺳﺘﺮس زا از ﭘﺮﺳﺸﻨﺎﻣﻪ ﻣﺤﻘﻖ ﺳﺎﺧﺘﻪ اﺳﺘﻔﺎده ﺷﺪ.

ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ روایی ﭘﺮﺳﺸﻨﺎﻣﻪ ی ﻣﺤﻘﻖ ﺳﺎﺧﺘﻪ از دو روش روایی ﻣﺤﺘﻮا و ﺳﺎزه اﺳﺘﻔﺎده ﺷﺪ.

ﭘﺮﺳﺸﻨﺎﻣﻪ در ﺳﻄﺢ یک ﻧﻤﻮﻧﻪ ۵۰ ﻧﻔﺮی ﻛﻪ ﺑﻪ ﻃﻮر ﺗﺼﺎدفی از بین ﺟﺎﻣﻌﻪ آﻣﺎری اﻧﺘﺨﺎب ﺷﺪﻧﺪ اﺟﺮا ﺷﺪ و ﭘﺲ از تحلیل ﻋﻮاﻣﻞ و ﺑﺪﺳﺖ آوردن همبستگی درونی

ﭘﺮﺳﺸﻨﺎﻣﻪ ﻛﻪ می ﺗﻮاﻧﺪ ﺑﺮ آورد ﻛﻨﻨﺪه اﻋﺘﺒﺎر آن ﺑﺎﺷﺪ،ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﭘﺮﺳﺸﻨﺎﻣﻪ ﻣﺤﻘﻖ ﺳﺎﺧﺘﻪ ﺑﺮای ارزیابی و تعیین ﻋﻮاﻣﻞ اﺳﺘﺮس زای شغلی ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺖ.

این ﭘﺮﺳﺸﻨﺎﻣﻪ دارای ۴۰ ﺳﺆال ﺑﻮده اﺳﺖ و اﺳﺘﺮس ﻫﺎی ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﻛﺎر، ﺧﺎﻧﻮاده و همچنین ﻣﺸﻜﻼت ﭘﺮﺳﻨﻞ را بررسی می نماید این ﭘﺮﺳﺸﻨﺎﻣﻪ ﺑﺮ اﺳﺎس مقیاس لیکرت

و از ۰ -۴ ﻧﻤﺮه ﮔﺬاری ﺷﺪه اﺳﺖ.

ﺑﺮ اﺳﺎس این روش اﻓﺮاد ﻣﻮرد ﺑﺮرسی از ﻧﻈﺮ اﺳﺘﺮس ﺑﻪ ۵ درﺟﻪ ﺑﺪون اﺳﺘﺮس، اﺳﺘﺮس ﻛﻢ، ﻣﺘﻮﺳﻂ، زیاد و اﺳﺘﺮس شدید ﻃﺒﻘﻪ ﺑﻨﺪی ﺷﺪﻧﺪ.

ﻃﺒﻖ ﻧﺘﺎیج ، همبستگی بین ﻋﻮاﻣﻞ تنیدگی زا و تنیدگی ناشی از محیط ﻛﺎر ﺑﺮاﺑﺮ ۸۸ ﺑﻮده ﻛﻪ این ﻧﻜﺘﻪ مبین روایی ﭘﺮﺳﺸﻨﺎﻣﻪ ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده ﺑﻮده اﺳﺖ.

ﻫﻤﭽنین در ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﺣﺎﺿﺮ نیز ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر ﺳﻨﺠﺶ ﻫﻤﺎهنگی درونی ﺗﺴﺖ از ضریب آﻟﻔﺎی ﻛﺮاﻧﺒﺎخ اﺳﺘﻔﺎده ﺷﺪه اﺳﺖ ﻛﻪ ﻧﺘﺎیج آن و بقیه ﺗﺴﺘﻬﺎ در ﺟﺪول یک آﻣﺪه اﺳﺖ ﻛﻪ

دال ﺑﺮ این ﻧﻜﺘﻪ اﺳﺖ ﻛﻪ اﺑﺰار ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده دارای اﻋﺘﺒﺎر درونی ﻗﺎﺑﻞ ﻗﺒﻮلی می ﺑﺎﺷﺪ.

ﭘﺮﺳﺸﻨﺎﻣﻪ تنیدگی ناشی از ﻧﻘﺶ ﺑﺮای ﺳﻨﺠﺶ میزان اﺳﺘﺮس شغلی از ﺑﺨﺶ ﻧﺨﺴﺖ ﭘﺮﺳﺸﻨﺎﻣﻪ ﻧﻘﺶ ﻫﺎی شغلی اﺳﺘﻔﺎده ﺷﺪ.

ﭘﺮﺳﺸﻨﺎﻣﻪ یاد ﺷﺪه در ۶ ﺑﻌﺪ می باشد :

۱٫ ﺑﻌﺪ ﺑﺎر ﻛﺎری ﻧﻘﺶ
۲٫ بی کفایتی نقش
۳٫ دوﮔﺎنگی ﻧﻘﺶ
۴٫ محدودیت نقش
۵٫ مسئولیت
۶٫ محیط فیزیکی
ﺑﻌﺪ ﺑﺎر ﻛﺎری ﻧﻘﺶ وضعیت ﺷﺨﺺ را ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﺗﻘﺎﺿﺎﻫﺎی محیط ﻛﺎر ﻣﻮرد ﺑﺮرسی ﻗﺮار می دﻫﺪ.

ﺗﻨﺎﺳﺐ میزان ﻣﻬﺎرت، تحصیلات و ویژگی های آموزشی و تجربی ﻓﺮد ﺑﺎ نیازﻫﺎی محیط ﻛﺎر در ﺑﻌﺪ بی کفایتی ﻧﻘﺶ ﻣﻮرد بررسی قرار می گیرد

در ﺑﻌﺪ دوﮔﺎنگی ﻧﻘﺶ آﮔﺎهی ﻓﺮد از اوﻟﻮیت ﻫﺎ، ﭼﺸﻢ داﺷﺖ ﻫﺎی محیط ﻛﺎر و معیارﻫﺎی ارزشیابی در ﺑﻌﺪ ﻣﺤﺪوده ﻧﻘﺶ ﺗﻘﺎﺿﺎﻫﺎیی را ﻛﻪ ﻓﺮد از ﻧﻈﺮ وﺟﺪان ﻛﺎری و نقشی

ﻛﻪ از او در محیط ﻛﺎر اﻧﺘﻈﺎر می رود، در ﺑﻌﺪ ﻣﺴﺌﻮلیت، اﺣﺴﺎس ﻣﺴﺌﻮﻟیتﻓﺮد از ﻧﻈﺮ ﻛﺎرایی و رﻓﺎه دیگران در محیط ﻛﺎر ﺑﺮرسی و در ﺑﻌﺪ محیط فیزیکی شرایط نامساعد

محیط فیزیکی ﻛﺎر ﻓﺮد ﻣﻮرد ﺳﻨﺠﺶ ﻗﺮار می گیرد.

اﻣﺮوزه این ﭘﺮﺳﺸﻨﺎﻣﻪ در آﻣﺮیکا ﺑﻪ ﻋﻨﻮان یک آزﻣﻮن ﻣﻌﺘﺒﺮ ﺑﺮای اﻧﺪازه گیری اﺳﺘﺮس شغلی ﺑﻜﺎر ﮔﺮﻓﺘﻪ می ﺷﻮد.

این ﭘﺮﺳﺸﻨﺎﻣﻪ در ﺳﺎل ۱۹۸۱ ﻣﻌﺮفی ﺷﺪه و ﺗﺎ ﻛﻨﻮن چندین ﺑﺎر ﻣﻮرد ﺗﺠﺪید ﻧﻈﺮ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ

ﭘﺮﺳﺸﻨﺎﻣﻪ ﺳﻨﺠﺶ رضایت شغلی . ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر ﺳﻨﺠﺶ رضایت شغلی ﭘﺮﺳﺸﻨﺎﻣﻪ ای ﺳﺎﺧﺘﻪ ﺷﺪه اﺳﺖ ﻛﻪ از ۵ ﻗﺴﻤﺖ تشکیل ﺷﺪه اﺳﺖ، ﻫﺪف از این اﺑﺰار تهیه

فهرستی از ﭘﻨﺞ ﺟﻨﺒﻪ ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺷﻐﻞ اﺳﺖ ﻛﻪ رضایت شغلی اﻓﺮاد را در اﺑﻌﺎد، ﺳﺮﭘﺮﺳﺖ، ﻫﻤﻜﺎر، ارﺗﻘﺎء و ﭘﺮداﺧﺖ ﻣﻮرد ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﻗﺮار می دﻫﺪ.

در این مقیاس نیز اﻓﺮاد ﺑﻪ ﭘﻨﺞ ﻃﺒﻘﻪ ﺑﺪون رضایت رضایت ﻛﻢ، رضایت ﻣﺘﻮﺳﻂ، رضایت زیاد ،رضایت خیلی زیاد ﻃﺒﻘﻪ ﺑﻨﺪی ﺷﺪه اﻧﺪ.

این ﭘﺮﺳﺸﻨﺎﻣﻪ در ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت مختلفی در ایران ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ.

نتایج :

ﺑﺮ اﺳﺎس نتایج میانگین ﻧﻤﻮﻧﻪ ﻣﻮرد ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ۴۰ درﺻﺪ۴۳ ﺳﺎل، ۳۱-۳۵ درﺻﺪ ۱۹/۵ ﺳﺎل، ۳۰ﻛﻤﺘﺮ از ۳۶ و ۲۶ درﺻﺪ ﺑﺎﻻﺗﺮ از ۴۰ ﺳﺎل ﺳﻦ داﺷﺘﻪ اﻧﺪ،همچنین ۸۵ درﺻﺪ ﻧﻤﻮﻧﻪ

را ﻣﺮدان و ۱۳ درﺻﺪ را زﻧﺎن تشکیل داده ﺑﻮدﻧﺪ.

ﺳﺎﺑﻘﻪ ﻛﺎری ۱۰ درﺻﺪ ﻛﻤﺘﺮ از ۵ ﺳﺎل،۲۰ درﺻﺪ ۵-۱۰ ﺳﺎل، ۱۷ درﺻﺪ بین ۱۱-۱۵ ﺳﺎل و ۴۶ درﺻﺪ بین ۱۶ -۲۰ ﺳﺎل ﺳﺎﺑﻘﻪ ﺑﻮد.

ﻫﻤﺎﻧﻄﻮر ﻛﻪ در ﺟﺪول ۲ ﻧﺸﺎن داده ﺷﺪه اﺳﺖ

محیط فیزیکی ﻛﺎر و دوﮔﺎنگی ﻧﻘﺶ، ﺑﺎﻻﺗﺮین میانگین و تنیدگی ناشی از مسئولیت پایین ترین میانگین را داﺷﺘﻪ اﻧﺪ.

از ﻧﻈﺮ وضعیت رضایت شغلی بر اساس نتایج حاصله ۸۶ درصد افراد در ﺑﻌﺪ رﺿﺎیت از ﻧﻮع ﻛﺎر دارای رضایت در ﺣﺪ ﻣﺘﻮﺳﻂ ﺑﻮده و ۱۳/۴ درﺻﺪ رضایت زیادی داﺷﺘﻪ اﻧﺪ، در

ﻋﺎﻣﻞ رضایت از وضعیت ارﺗﻘﺎء ۱۷/۱ درﺻﺪ ﻧﻤﻮﻧـﻪ ﻣـﻮرد ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ دارای رﺿﺎیت ﻛﻢ ﺑﻮده ، ۶۱/۶ درﺻﺪ دارای رﺿـﺎیت در ﺣﺪ ﻣﺘﻮﺳﻂ ﺑﻮده اﻧﺪ و ۲۰/۱ درﺻﺪ رﺿﺎیتمندی زیـﺎدی از

وضعیت ارﺗﻘﺎء داﺷﺘﻪ اﻧﺪ.

در ﻋﺎﻣﻞ رﺿﺎیت از ﺣﻘـﻮق و ﻣﺰایـﺎ ۱۳/۴ درﺻﺪ دارای رﺿﺎیت ﻛﻢ، ۷۲/۲ درﺻﺪ دارای رﺿـﺎیت در ﺣــﺪ ﻣﺘﻮﺳــﻂ و ۱۳/۴ درﺻــﺪ دارای رﺿــﺎیتمندی زیــﺎد ﺑﻮده اﻧﺪ.

ﺑﻪ ﻃﻮر کلی در ﻋﺎﻣﻞ رﺿﺎیتمندی کلی ۱۲/۳ درﺻﺪ دارای رﺿﺎیت ﻛﻢ، ۷۱/۳ درﺻﺪ دارای رﺿﺎیتمندی ﻣﺘﻮﺳﻂ و ۱۴/۶ درﺻﺪ دارای رﺿﺎیتمندی زیاد ﺑﻮده اﻧﺪ

ﮔﺮوه ﻣﻮرد ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ از ﻧﻈﺮ میزان رضایت و  اﺳﺘﺮس شغلی ﺑـﺎ دو ﮔﺮوه دیگر ﻛﻪ دارای ﺷﻐﻞ ﻣﺸﺎبهی ﺑﻮدﻧﺪ مقایسه و ﻣﻮرد تحلیل ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻨﺪ.

تحلیل واریانس ﻧﺸﺎن داد بین ﮔﺮوه ها از ﻧﻈـــﺮ رﺿـــﺎیت از ﻛـــﺎر(۰۰۸) P<، رﺿـــﺎیت از ﺳـــﺌﻮل P<0/0001و رضایت از ﺣﻘﻮق و ﻣﺰایا ۰۱۹ P< ﺗﻔـﺎوت ﻣﻌنی دار وﺟـﻮد دارد و

ﻫﻤﭽﻨین آزﻣـﻮن ﺷـﻔﻪ ﺗﻔـﺎوت ﺑبین ﮔﺮوه ﻫﺎی ﻣﻮرد ﻧﻈﺮ را ﻣﺸﺨﺺ ﻧﻤﻮد.

ﺑﻪ ﻋﺒﺎرت دیگر بین ﮔﺮوه ﻫﺎ از ﻧﻈﺮ میزان اﺳﺘﺮس و رﺿﺎیت از ﻧﻮع ﻛﺎر، رﺿـﺎیت از ﻣﺴﺌﻮل و رﺿﺎیت از ﺣﻘﻮق و ﻣﺰایا در واﺣﺪﻫﺎی ﻣﻮرد ﻧﻈـﺮ ﺗﻔﺎوت واقعی وﺟﻮد دارد ﻛﻪ نمی

ﺗﻮان آن را ﻧﺎشی از ﺷـﺎﻧﺲ داﻧﺴﺖ

ﺑﺤﺚ

ﺑﻄﻮر کلی ﺑﻨﻈﺮ می رﺳـﺪ ﻛـﻪ مسئولیت ﻧﺎﺷـی از اﻣﻨیـﺖ و ﺣﻔﺎﻇﺖ ﺧﻮد می ﺗﻮاﻧﺪ ﺣﺴﺎسیت زیـﺎدی ﺑـﺮای اﻓـﺮاد داﺷـﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ و این ﺣﺴﺎسیت ﺑﻪ دلیل اﺣﺘﻤﺎل وﻗﻮع

ﺣﻮادثی از قبیل درگیری و ﺧﺸﻮﻧﺖ ﻫﺎی ﻓﺮدی و جمعی در ﻫﺮ ﻟﺤﻈﻪ اﻓﺮاد را در ﻣﻌﺮض تنیدگی و اﺳﺘﺮس ﻗﺮار می دﻫﺪ.

در ﺗﺤﻘیــﻖ ﻛــﻮﭘﺮ و اﺳــﻠﻦ روی ﻣﻨــﺎﺑﻊ ﺣﺮﻓــﻪ ای و ﺧﺎﻧﻮادگی ﻣﺸﺨﺺ ﺷﺪ ﻛـﻪ ﺧﻠﺒﺎﻧـﺎن دارای اﺳـﺘﺮس ﺑـﺎﻻ از ﺣﻤﺎیــﺖ ﺧــﺎﻧﻮادگی ﻛﻤﺘــﺮی ﺑﺮﺧﻮردارﻧــﺪ و یــﺎ در ﺗﺤﻘیــﻖ

راین ﻫﺎرد روی ﺧﻠﺒﺎﻧﺎن ﻣﺸﺨﺺ ﺷـﺪ ﻛـﻪ ﺧﻠﺒﺎﻧـﺎنی بیشتر دﭼﺎر ﺳﺎﻧﺤﻪ می ﺷﻮﻧﺪ ﻛﻪ ﺑﻪ ﺟـﺎی ﺑیـﺎن ﻣﺸـﻜﻼت و ﺳﺮﺧﻮردگی از ﺧﻮد ﺑﻪ آﺳﺎنی وارد ﻋﻤﻞ می ﺷﻮﻧﺪ و در

زﻧﺪگی ﺷﺨﺼـــی و اﺟﺘﻤـــﺎعی و ﺧـــﺎﻧﻮادگی ﺧـــﻮد اﺷـــﺘﺒﺎﻫﺎت و ﺷﻜﺴﺖ ﻫﺎی بیشتری دارﻧﺪ

در مقایسه نتایج ﺣﺎﺿﺮ در ﺧﺼﻮص اﺳـﺘﺮس ﻛـﺎر و ﺧـﺎﻧﻮاده ﻣﺸﺎﻫﺪه می ﺷﻮد ﻛﻪ اﻛﺜﺮ تحقیقات ﺑﻪ نتایج مشابهی دﺳـﺖ یافته اند ، از ﺟﻤﻠﻪ در ﺗﺤﻘیـﻖ روی ﻋﻮاﻣـﻞ ﻣﻮﺟـﺪ

ﻓﺸـﺎرﻫﺎی ﻋﺼبی در مدیران ﻛﺎرﺧﺎﻧﻪ ﻣﺎﺷین ﺳﺎزی اراك ﻣﻼﺣﻈـﻪ ﺷـﺪ ﻛﻪ ﻫﻤﺒﺴﺘگی میان ﻋﻮاﻣﻞ ﺳـﺎزﻣﺎنی ﺑـﺎ ﻓﺸـﺎرﻫﺎی مدیران ۸۶% ﺑﻮده و این همبستگی بین ﻋﻮاﻣﻞ

محیطی و ﻓﺸﺎرﻫﺎی عصبی ۶۱ و یـﺎ در ﺗﺤﻘیـﻖ در ﻓﺸــﺎرﻫﺎی عصبی و رواﻧــی ﻧﺎﺷــی از محیط ﻛــﺎر ﺑــﺮ روی ﻋﻤﻠﻜﺮد ﻧیـﺮوی اﻧﺴـﺎنی ﺳـﺎزﻣﺎن اﻣـﻮر اداری و اﺳـﺘﺨﺪامی

ﻛﺸﻮر ﻣﺸﺎﻫﺪه ﺷﺪ ﻛﻪ بیشتر اﻓﺮاد محیط ﻛـﺎر راﺑـﻪ ﻋﻨﻮان محیط ﻓﺸﺎر زا ذﻛﺮ ﻛﺮده اﻧﺪ

این نتایج در تحقیق روی ﺧﻠﺒﺎن ﻫﺎ ﻛﻪ ﺗﻮﺳﻂ اتکین ۱۹۶۹اﻧﺠﺎم ﺷﺪ، ﻣﻮرد ﺗﺎیید ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺖ.

در این تحقیق اتکین ﻣﺸﺎﻫﺪه می ﻛﺮد ﻛﻪ ۷۱ ﺧﻠﺒﺎﻧﻬﺎ را دﭼﺎر اﺳﺘﺮس ﺑﻮدﻧﺪ،ﺑﻌﻼوه ﻓﺎرل در ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ اﺳﺘﺮس شغلی ﺧﻠﺒﺎﻧﺎن ﻣﺸﺎﻫﺪه میﻛﺮد ﻛﻪ ﺑﻌضی از آﻧﺎن ﻣﺸﻜﻼتی

ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺗﻌﺎرض در ﻧﻘﺶ، ﻋﺪم ﺗﺮفیع و ارﺗﻘﺎء شغلی و ﭘﺎئین ﺑﻮدن جایگاه شغلی داﺷﺘﻨﺪ واین ﮔﺮوه در ﻣﻘﺎیسه سایر گروه های تنیدگی بیشتری داﺷﺘﻨﺪ و یا نتیجه تحقیق ﻛﻮﭘﺮ

و دیوید ﺳﻮن و رابینسون روی اﻓﺮاد پلیس موید این ﻣﻄﻠﺐ اﺳﺖ ﻛﻪ اﻓﺴﺮدگی ﻣﻮﻗﺖ اﻓﺴﺮان پلیس ﻧﺎشی از ﻛﺎر ﻣﻔﺮط آﻧﺎن اﺳﺖ و ﺟﻮنی ﻮر و ﺑﺎرﺗﺮام ۲۰۰۸ در ﺧﺼﻮص

رضایت و اﺳﺘﺮس شغلی  در ﭘﺮﺳﺘﺎران بین این دو راﺑﻄﻪ معنی دار یافتند

ﺑﻄﻮر کلی در بررسی نتایج همیشگی بین ﻋﻮاﻣﻞ ﻣﺨﺘﻠﻒ ﻣﺸﺎﻫﺪه می ﺷﻮد ﻛﻪ همبستگی بین اﺳﺘﺮس ﻛﻞ ﺧﺎﻧﻮاده و ﻛﺎر ﺑﺎ اﺳﺘﺮس کلی و رضایت شغلی معنی دار و در ﺣﺪ ﺑﺎﻻﺳﺖ.

ﻧﺘﺎیج ﻓﻮق در تحقیقات مختلفی ﻛﻪ در ایران و سایر ﻛﺸﻮرﻫﺎ اﻧﺠﺎم ﺷﺪ، ﻣﻮرد ﺗﺎیید ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ؛ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻣﺜﺎل در ﺗﺤﻘیق مدیران ﺑﺨﺶ ﺻﻨﻌﺖ ﻛﺸﻮردر تحقیق روی

مدیران داﻧﺸﮕﺎه ﻋﻠﻮم پزشکی بقیه اﷲ در تحقیق روی ﻛﺎرﻛﻨﺎن ﻛﺎرﺧﺎﻧﻪ ماشین ﺳﺎزی اراك در تحقیق روی ﻓﺸﺎرﻫﺎی ﻋﺼبی و روانی ناشی از محیط ﻛﺎر روی ﻋﻤﻠﻜﺮد

نیروی انسانی ﺳﺎزﻣﺎن اﻣﻮر اداری و اﺳﺘﺨﺪامی ﻛﺸﻮر ﻣﻮرد تایید ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ؛ ﺑﻌﻼوه تحقیقات در ﻣﻮرد ﻋﻤﻠﻜﺮد ﺳﺮﺑﺎزان در ﺷﺮایط اﺳﺘﺮس زا در ﺧﺎﻧﻮاده، در تحقیق

راین هارد روی ﺧﻠﺒﺎﻧﺎن در ﻣﻌﺮض ﺳﺎﻧﺤﻪ (۱۹۸۶)در تحقیق ﺑﻮﮔﺎر در ﺑﺎره اﺛﺮ ﻣﺘﻘﺎﺑﻞ اﺳﺘﺮس و خستگی و اﻓﺴﺮدگی و در تحقیق و پیرامون ارﺗﺒﺎط بین رضایت و اﺳﺘﺮس شغلی( ۱۹۹۶) ﺑﻪ ﻧﻮعی نتیجه ﻓﻮق را مبنی ﺑﺮ اﺳﺘﺮس زا ﺑﻮدن محیط ﻛﺎر و ﺧﺎﻧﻮاده در محیط ﻫﺎی ﻧﻈﺎمی و غیر نظامی ﻣﻮرد ﺗﺎیید ﻗﺮار داده اﻧﺪ

ﺑﻪ ﻃﻮر ﻛﻠی در بین ﻋﻮاﻣﻞ ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ رﺿﺎیت کمترین میزان رضایتمندی ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ رضایت از ارﺗﻘﺎء ﺑﻮده اﺳﺖ ﻛﻪ ۱۷/۱ درﺻﺪ رضایت کمی از وضعیت ارﺗﻘﺎء ترفیع ، ارزش یابی

،درﺟﺎت و داﺷﺘﻪ اﻧﺪ و ﺑﻪ ﻃﻮر ﻣﺸﺎبهی در ﻋﺎﻣﻞ رضایت از ﺣﻘﻮق و ﻣﺰایا ﻛﻪ ۱۳/۸ درﺻﺪ ﭘﺮﺳﻨﻞ نیز در ﻣﻘﺎیسه ﺑﺎ ﺳﺎیرﻋﻮاﻣﻞ رﺿﺎیتمندی ﻛﻤﺘﺮی داﺷﺘﻪ اﻧﺪ، و در این

ین وضعیت رﺿﺎیتمندی از واﺣﺪ ﻣﺮﺑﻮﻃﻪ ﺑﺎ بعضی از واﺣﺪﻫﺎی ﻫﻤﺴﻨﺦ ﻣﺸﺎﺑﻬﺖ وﺟﻮد دارد.

در تحقیق ﻓﻮق اﻟﺬﻛﺮ نیز اﻓﺮاد در ﻋﺎﻣﻞ رضایت از ارﺗﻘﺎء و ﺣﻘﻮق و ﻣﺰایا در ﻣﻘﺎیسه ﺑﺎ ﺳﺎیر ﻋﻮاﻣﻞ ﻧﻤﺮه ﭘﺎیین ﺗﺮی داﺷﺘﻪ اﻧﺪ

در ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت ﻣﺨﺘﻠﻒ ﻫﻤﺒﺴﺘگی بین اﺳﺘﺮس شغلی و رضایت شغلی ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﺷﺪه اﺳﺖ.

از ﺟﻤﻠﻪ در تحقیق در ﻣﻮرد راﺑﻄﻪ بیناﺳﺘﺮس شغلی و رضایت شغلی راﺑﻄﻪ معنی داری ﺑﺪﺳﺖ آﻣﺪ در تحقیق ﺣﺎﺿﺮ نیز همبستگی بین اﺳﺘﺮس و رضایت از ﻛﺎر و رضایت از ﻣﺴﺌﻮل معنی دار ﺑﻮده اﺳﺖ.

یعنی بین اﺳﺘﺮس و ﻓﺸﺎر روانی ﺑﺎ ﺳﻄﺢ رﺿﺎیت از ﻛﺎر و رﺿﺎیت از ﻣﺴﺌﻮل و همچنین رضایت از ﺣﻘﻮق و ﻣﺰایا ارﺗﺒﺎط معنی دار ﺑﺪﺳﺖ آﻣﺪه اﺳﺖ و این ارﺗﺒﺎط در ﺳﻄﺢ ۹۵

درﺻﺪ اطمینان ﻣﻌﻨی دار می ﺑﺎﺷﺪ.

ﺑﻪ این ترتیب ﻣﻼﺣﻈﻪ میﺷﻮد ﻛﻪ بخشی از ﻋﻠﺖ ﻓﻘﺪان ویا ﻛﺎﻫﺶ ﺳﻄﺢ رضایتمندی شغلی در ﻛﺎر در ﮔﺮوه ﻣﻮرد ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﺑﻪ ﻧﻮعی ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ وﺟﻮد اﺳﺘﺮس ﻫﺎ و ﻓﺸﺎرﻫﺎی روانی اﺳﺖ.

اﻟﺒﺘﻪ این نتیجه در تحقیقات دیگر نیز مورد تائید ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ ﺑﻌﻨﻮان ﻣﺜﺎل در تحقیق همبستگی بین میزان اﺳﺘﺮس و رضایت از ﺷﻐﻞ نتایج تحقیق روی اﺳﺘﺮس ﻫﺎی

ﻛﺎرﻛﻨﺎن یک واﺣﺪ امنیتی ﻧﺸﺎن داد ﻛﻪ بین اﺳﺘﺮس و رﺿﺎیت از ﺷﻐﻞ، رﺿﺎیت از ﻣﺴﺌﻮل، رﺿﺎیت از محیط فیزیکی ﻣﺤﻞ ﻛﺎر ارﺗﺒﺎط معنی داری وﺟﻮد داﺷﺘﻪ اﺳﺖ.

معنی این ﻣﻄﻠﺐ آن اﺳﺖ ﻛﻪ این ﻋﺎﻣﻞ (اﺳﺘﺮس کلی)و رضایت شغلی ﺑﺎ ﻫﻢ ﻫﻤﺒﺴﺘﻪ ﻫﺴﺘﻨﺪ و ﺑﺎ اﻓﺰایش یکی دیگری افزایش می یابد و ﺑﺎ ﻛﺎﻫﺶ یکی دیگری ﻛﺎﻫﺶ

می یابد در ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت دیگر نیز اﺛﺮات ﺷﺮایط و اﺳﺘﺮس ﻫﺎی ﻛﺎر روی رضایت شغلی ﻛﺎرﻛﻨﺎن ﻣﻮرد ﺗﺎیید ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ،و ﺑﺮ این اﺳﺎس ﻣﺸﺨﺺ ﺷﺪه اﺳﺖ ﻛﻪ محیط شغلی

و اﺳﺘﺮس شغلی اﺛﺮات منفی ﺑﺮ رضایتمندی و ﻫﻤﭽنین ﺳﻼﻣﺖ ﺟﺴﻢ و روان دارد.

روزﺳکی ﺑﺮ ﭘﺎیه ﺗﺠﺎرب ۱۸ ﺳﺎﻟﻪ ﺧﻮد روی ۲۰۰۰ ﻧﻔﺮ از بیماران ،اﺛﺮ اﺳﺘﺮس شغلی را اﺿﻄﺮاب،ﺗﺮس، بی خوابی تحریک پذیری ، ﻧﺎﺗﻮانی در ﺗﻤﺮﻛﺰ و بیماری های جسمی

ﻣﺎﻧﻨﺪ اﺧﺘﻼﻻت قلبی و ﻋﺮوقی و ﻣﻌﺪه ای-روده ای می داﻧﺪ ﻣﺤﻘﻘﺎن دیگری ﮔﺰارش ﻧﻤﻮدﻧﺪ ﻛﻪ ۳۳ درﺻﺪ ﻛﺎرﺑﺮان یک ﻣﺆﺳﺴﻪ دارای ﻣﺸﻜﻼت روانی از ﺟﻤﻠﻪ اﺿﻄﺮاب،

اﺧﺘﻼﻟﻬﺎی ﺧﻮاب و اﻓﺴﺮدگی ﺑﻮده اﻧﺪ.

ﺑﻪ ﻃﻮر کلی سطح پایین بهداشت روانی با میزان ﺑﺎﻻی اﺳﺘﺮس شغلی و میزان اندک حمایت اﺟﺘﻤﺎعی ارﺗﺒﺎط دارد

همچنین ﮔﺰارﺷﻬﺎ ﺣﺎکی اﺳﺖ ﻛﻪ ﻛﺎرﮔﺮانی ﻛﻪ ﻣﺸﻜﻼت اﻗﺘﺼﺎدی، ﺣﻘﻮقی وﺧﺎﻧﻮادگی بویژه ،ﻣﺸﻜﻞ در ازدواج داﺷﺘﻨﺪ ، بیشتر از سایرین دﭼﺎر غیبت از ﻣﺤﻞ ﻛﺎر، ﻛﺎﻫﺶ

ﻛﺎرآیی، اﺧﺘﻼل در ﺷﻐﻞ، از ﻛﺎر اﻓﺘﺎدگی و پیش آﻣﺪﻫﺎی شغلی ﺷﺪﻧﺪ.

ﺑﻌﻼوه، ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت ﻧﺸﺎن داده اﺳﺖ ﻛﻪ وﺟﻮد اﺳﺘﺮس ﺑﺎﻋﺚ روی آوردن ﺑﻪ ﺳﻮء ﻣﺼﺮف ﻣﻮاد می ﮔﺮدد

وﺟﻮد همبستگی بین رضایت و اﺳﺘﺮس شغلی در اﺑﻌﺎد ﻣﺨﺘﻠﻒ در ﻛﺸﻮر نیز در ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت ﻣﺘﻌﺪدی ﻣﻮرد ﺗﺎیید ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ.

از ﺟﻤﻠﻪ ﻣﻠﻜﻮتی و ﻫﻤﻜﺎران راﺑﻄﻪ بین اﺳﺘﺮس شغلی و اﺧﺘﻼﻟﻬﺎی روانی را معنی دار ذﻛﺮ ﻛﺮده اﻧﺪ.

همچنین ﻋﻄﺎر راﺑﻄﻪ بین ﺳﻼﻣﺖ روانی و اﺳﺘﺮس شغلی را ﺗﺎیید ﻛﺮده اﺳﺖ