در ﺟﺎﻣﻌﻪ ی ﺟﻬﺎﻧﯽ اﻣﺮوز ﮐﻪ زﻧﺪﮔﯽ در تعامل با دیگران است ،ﺗﻔﮑﺮ در ﻣﻮرد ﭼﮕﻮﻧﮕﯽ زﻧﺪﮔﯽ و اﻧﺘﺨﺎب ﻫﺎی ﻣﻬﻢ افراد ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻣﺸﮑﻼت درﺳﯽ و روﺣﯽ و رواﻧﯽ داﻧﺶ آﻣﻮزان ﻫﻨﮕﺎم تحصیل و اﻧﺘﺨﺎب رﺷﺘﻪ ﺗﺤﺼﯿﻠﯽ آن ها ﺣﺘﯽ اﻧﺘﺨﺎب ﺷﻐﻞ درﺳﺖ در واقع ( ﻣﺸﺎوره و هدایت تحصیلی– شغلی) ، ﺗﻨﻬﺎ وﻇﯿﻔﻪ ﻣﺸﺎور ﻣﺪرﺳﻪ ﻧﯿﺴﺖ، ﺑﻠﮑﻪ ﻫﻤﻪ ﺑﺎﯾﺪ دﺳﺖ ﺑﻪ دﺳﺖ ﻫﻢ دﻫﯿﻢ و ﺗﻼش ﮐﻨﯿﻢ ﺗﺎ ﺑﺎ ﻫﻤﮑﺎری و ﻫﺪاﯾﺖ ﻣﺎ اﻧﺘﺨﺎب های ﺷﺎﯾﺴﺘﻪ ای ﺑﺮای ﻓﺮزﻧﺪان کشورمان اﺗﻔﺎق ﺑﯿﻔﺘﺪ…
ﻧﻘﺶ راﻫﻨﻤﺎﯾﯽ (ﻣﺸﺎوره و هدایت تحصیلی) در آﻣﻮزش و ﭘﺮورش ﻣﺘﺮادف ﺑﺎ ﺗﻌﻠﯿﻢ و ﺗﺮﺑﯿﺖ و آﺳﺎن ﮐﻨﻨﺪه ﺟﺮﯾﺎن آن اﺳﺖ.
در واﻗﻊ، اﻣﺮ ﻣﺸﺎوره و هدایت تحصیلی ﻣﯽﺗﻮاﻧﺪ در ﺟﻬﺖ ﺷﻨﺎﺧﺖ داﻧﺶ آﻣﻮز و ﻣﺤﯿﻂ و اﺳﺘﻔﺎده ﺑﻬﯿﻨﻪ از ﺗﻮاﻧﻤﻨﺪی های ﻫﺮ ﯾﮏ، ﻣﺘﻤﺮﮐﺰ ﺑﺎﺷﺪ.
ﻟﺬا ﺿﺮورت راﻫﻨﻤﺎﯾﯽ ﺑﻪ ﻣﻮﻗﻊ و ﺗﻮأم آﮔﺎﻫﯽ و ﺑﺼﯿﺮت، ﺑﻮﯾﮋه در دﻧﯿﺎی ﮐﻨﻮﻧﯽ و در ﮐﺸﻮرﻫﺎی رو ﺑﻪ ﺗﻮﺳﻌﻪای ﭼﻮن ﮐﺸﻮر ﻣﺎ، ﺑﯿﺶ از ﺑﯿﺶ ﺣﺴﺎس ﻣﯽﺷﻮد.
ﺑﺪﯾﻦ دﻟﯿﻞ ﺑﺮرﺳﯽ روﻧﺪ ﻣﺸﺎوره و هدایت تحصیلی داﻧﺶ آﻣﻮزان در ﮐﺸﻮر و ارزﯾﺎﺑﯽ ﻣﻼك ﻫﺎی آن ﺿﺮوری ﺑﻪ ﻧﻈﺮ ﻣﯽرﺳﺪ.
به طور کلی برخی از دلایل اهمیت هدایت تحصیلی در مدارس عبارت است از :
اﻓﺖ ﺗﺤﺼﯿﻠﯽ ﻣﻮﺟﻮد در ﻣﺪرﺳﻪ، ﻧﺪاﺷﺘﻦ ﻋﻼﻗﻪ ﻻزم ﺑﻪ رﺷﺘﻪ ﺗﺤﺼﯿﻠﯽ، ﺿﺮورت ﺑﺮرﺳﯽ ﻧﻘﺎط ﺿﻌﻒ و ﻗﻮت و ﺷﻨﺎﺧﺖ ﺗﻨﮕﻨﺎﻫﺎ از ﻣﻮاردی ﻫﺴﺘﻨﺪ ﮐﻪ اﻫﻤﯿﺖ ﺑﺮرﺳﯽ ﻣﺸﺎوره و هدایت تحصیلی را در ﻣﺪرﺳﻪ دو ﭼﻨﺪان ﻣﯽ ﮐﻨﺪ.
ﻋﻤﺪه ﺗﺮﯾﻦ ﻫﺪف ﻧﻈﺎم آﻣﻮزﺷﯽ، ﻫﺪاﯾﺖ ﺗﺤﺼﯿﻠﯽ داﻧﺶ آﻣﻮزان در ﻣﺴﯿﺮی اﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﺎ ﭘﯿﻤﻮدن آن، ﻧﯿﺎزﻫﺎی ﺟﺎﻣﻌﻪ از ﯾﮏ ﺳﻮ و ﻧﯿﺎزﻫﺎی ﻓﺮدی داﻧﺶ آﻣﻮزان، از ﺳﻮی دﯾﮕﺮ ﺑﺮﻃﺮف ﻣﯽ ﺷﻮﻧﺪ.
ﻣﺸﺎوره در آﻣﻮزش و ﭘﺮورش:
ﯾﮑﯽ از ﺟﺪﯾﺪﺗﺮﯾﻦ ﺗﻌﺎرﯾﻒ ﻣﺸﺎوره ﻋﺒﺎرﺗﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ در ﺳﺎل ۱۹۶۵ ﺗﻮﺳﻂ ﮐﺮوﻣﺒﻮﻟﻨﺰ ﺑﯿﺎن ﺷﺪه اﺳﺖ، او ﻣﯽ ﮔﻮﯾﺪ:
ﻣﺸﺎوره و هدایت تحصیلی از ﯾﮏ ﺳﺮی ﻓﻌﺎﻟﯿﺖ ﻫﺎی اﺧﻼﻗﯽ ﺗﺸﮑﯿﻞ ﺷﺪه اﺳﺖ ﮐﻪ در آن ﻣﺸﺎور ﺗﻼش ﻣﯽﮐﻨﺪ ﮐﻪ ﺑﻪ ﻣﺮاﺟﻌﻪ ﮐﻨﻨﺪه ﮐﻤﮏ ﮐﻨﺪ ﺗﺎ رﻓﺘﺎرﻫﺎﯾﯽ اﻧﺠﺎم دﻫﺪ ﮐﻪ در ﻧﻬﺎﯾﺖ ﺑﻪ ﺣﻞ ﻣﺸﮑﻼت و ﻣﺴﺎﺋﻞ او ﻣﻨﺠﺮ ﺷﻮد، ﺑﻪ ﻃﻮر ﮐﻠﯽ:
- ﻣﺎﻫﯿﺖ اﻧﺴﺎن ﺑﻪ ﮔﻮﻧﻪای اﺳﺖ ﮐﻪ در ﺗﻤﺎم ﻣﺮاﺣﻞ زﻧﺪﮔﯽ از ﺟﻤﻠﻪ دوره ﻣﺪرﺳﻪ و ﮐﺴﺐ ﻋﻠﻢ و داﻧﺶ ﻧﯿﺎز ﺑﯿﺸﺘﺮی ﺑﻪ ﻣﺸﺎوره و راﻫﻨﻤﺎﯾﯽ ﭘﯿﺪا ﻣﯽ ﮐﻨﺪ، اﯾﻦ راﻫﻨﻤﺎﯾﯽ ﺑﺮای رﺳﯿﺪن ﺑﻪ ﺳﺮ ﻣﻨﺰل ﻣﻘﺼﻮد، ﺑﻪ اﻓﺮاد ﻣﺘﺨﺼﺺ و آﮔﺎه ﺳﭙﺮده ﻣﯽ ﺷﻮد.
- از ﻃﺮف دﯾﮕﺮ ﭼﻮن ارﺗﺒﺎط داﻧﺶ آﻣﻮز و ﻣﻌﻠﻢ در ﻣﺪرﺳﻪ و ﮐﻼس راﺑﻄﻪ ای ﻧﺰدﯾﮏ اﺳﺖ ﺑﻬﺘﺮ آن اﺳﺖ ﮐﻪ ﻣﺎ ﻣﻌﻠﻤﺎن ﺳﻌﯽ ﮐﻨﯿﻢ ﺑﻪ ﻓﻨﻮن و ﻣﻬﺎرﺗﻬﺎی ﻣﺸﺎوره ای آﮔﺎهی ﺑﯿﺸﺘﺮ ﯾﯿﺪا ﮐﻨﯿﻢ.
- همچنین ﻣﻌﻠﻤﯽ ﮐﻪ ﺑﺎ ﻓﺮآﯾﻨﺪ ﻣﺸﺎوره آﺷﻨﺎﯾﯽ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ ﺑﺎ داﻧﺶ آﻣﻮزان ﻫﻤﺪﻟﯽ ﺑﻬﺘﺮی اﯾﺠﺎد ﻣﯽ ﮐﻨﺪ و ﺣﻤﺎﯾﺖ ﻋﺎﻃﻔﯽ ﻣﻨﺎﺳﺒﯽ ﺑﺎ آﻧﺎن دارد، ﻫﻤﺎن ﻃﻮر ﮐﻪ ﺣﺪود دو ﻫﺰار ﺳﺎل ﭘﯿﺶ ارﺳﻄﻮ ﺑﻪ اﯾﻦ ﻣﻄﻠﺐ اﺷﺎره ﮐﺮده اﺳﺖ ﮐﻪ: “ﺗﻤﺎم ﯾﺎدﮔﯿﺮی ﻫﺎ ﯾﮏ ﻣﺒﻨﺎی ﻋﺎﻃﻔﯽ و ﻫﯿﺠﺎﻧﯽ دارد.”
ﺿﺮورت ﻓﻌﺎﻟﯿﺖ ﻫﺎی ﻣﺸﺎوره و هدایت تحصیلی در ﻣﺪارس:
آﻣﻮزش و ﭘﺮورش ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻧﻬﺎدی ﻋﻤﻮﻣﯽ و ﻣﻄﺮح در ﺟﺎﻣﻌﻪ ﻣﺴﺌﻮﻟﯿﺖ ﻣﻬﻤﯽ در ﺗﺮﺑﯿﺖ و ﭘﺮورش داﻧﺶ آﻣﻮزان ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻧﺴﻞ ﺟﻮان و آﯾﻨﺪه ﺳﺎز ﮐﺸﻮر دارد و ﻣﺪرﺳﻪ ﻣﮑﺎﻧﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ در آن اﺳﺘﻌﺪادﻫﺎ و ﺗﻮاﻧﺎیی های داﻧﺶ آﻣﻮزان ﺷﻨﺎﺧﺘﻪ ﻣﯽ ﺷﻮد ﯾﺎ ﺑﻪ ﻓﻌﻠﯿﺖ ﻣﯽ رﺳﺪ و ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از ﺗﺠﺎرب ﻣﻌﻠﻤﺎن و اراﺋﻪ ارزشﻫﺎی ﻣﻄﻠﻮب و اﻓﺰاﯾﺶ مهارت های ﻻزم در اﻓﺮاد آﻧﻬﺎ ﺑﺮای زﻧﺪﮔﯽ و رﺳﯿﺪن ﺑﻪ ﮐﻤﺎل اﻧﺴﺎﻧﯽ و رﺷﺪ ﻋﻠﻤﯽ آﻣﺎده ﻣﯽ ﺷﻮﻧﺪ.
اﯾﻨﺠﺎﺳﺖ ﮐﻪ اﻫﻤﯿﺖ ﻣﺸﺎوره و هدایت تحصیلی در ﻣﺪارس ﮐﻪ ﻫﻤﻪ آن را ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﺟﺎﯾﮕﺎه ﻣﻬﻢ ﭘﺮورش ﻧﯿﺮوﻫﺎﯾﯽ ﺗﻮاﻧﺎ و آﮔﺎه ﻣﯽ داﻧﻨﺪ ﭘﺮرﻧﮓ ﺗﺮ ﻣﯽﺷﻮد ﭼﺮا ﮐﻪ ﻫﻤﻪ داﻧﺶآﻣﻮزان ﺑﻪ ﻧﻮﻋﯽ در ﻣﺴﯿﺮ تحصیلی ﺑﺎ ﻣﺸﮑﻼﺗﯽ روﺑﺮو ﻣﯽ ﺷﻮﻧﺪ ﮐﻪ ﻧﯿﺎزﻣﻨﺪ ﮐﻤﮏ و راﻫﻨﻤﺎﯾﯽ ﻣﺸﺎوران و ﻣﻌﻠﻤﺎن ﺧﻮد ﻫﺴﺘﻨﺪ.
ﯾﮑﯽ از ﻧﻘﺶ ﻫﺎی ﻣﻬﻢ ﯾﮏ ﻣﺸﺎور ﺗﺄﻣﯿﻦ ﺑﻬﺪاﺷﺖ رواﻧﯽ داﻧﺶ آﻣﻮزان اﺳﺖ.
داﻧﺶآﻣﻮزاﻧﯽ از ﺳﻼﻣﺖ رواﻧﯽ ﺑﺮﺧﻮردار ﻫﺴﺘﻨﺪ ﮐﻪ:
اوﻻً ﺧﻮد را ﻓﺮدی ارزﺷﻤﻨﺪ و ﻗﺎﺑﻞ اﺣﺘﺮام ﺑﺪاﻧﻨﺪ و ﺑﻪ ﺗﻮاﻧﺎیی های ﺧﻮد اﻃﻤﯿﻨﺎن داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ،
ﺛﺎﻧﯿﺎً ﺑﺘﻮاﻧﺪ ﺑﺪون دﻏﺪﻏﻪ ﺧﺎﻃﺮ و ﻧﺎراﺣﺘﯽ ﺑﺎ واﻗﻌﯿﺎت زﻧﺪﮔﯽ ﻣﻮاﺟﻪ ﺷﻮﻧﺪ و ﮐﻞ وﺟﻮدﺷﺎن را ﻫﻤﺎن ﻃﻮر ﮐﻪ ﻫﺴﺖ ﺑﺸﻨﺎﺳﻨﺪ و ﺑﭙﺬﯾﺮﻧﺪ،
ﺛﺎﻟﺜﺎً ﺑﺎ آراﻣﺶ ﺧﺎﻃﺮ و اﺣﺴﺎس اﻣﻨﯿﺖ و ﺑﺎ ﺷﻮق و اﻣﯿﺪ زﻧﺪﮔﯽ ﮐﻨﻨﺪ.
ﻣﺸﺎور ﭼﺸﻢ اﻧﺪاز ﺗﺎزه ای را ﺑﻪ ﻣﺎﺟﺮاﻫﺎی ذﻫﻨﯽ ﻣﯽ ﮔﺸﺎﯾﺪ ﭼﺸﻢ اﻧﺪاز و ﻧﮕﺎﻫﯽ ﮐﻪ ﺑﻪ آدﻣﯽ ﻣﺠﺎل زﻧﺪﮔﯽ ﻣﯽ دﻫﺪ و ﻓﺮﺻﺘﯽ ﻓﺮاﻫﻢ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ ﺗﺎ ﻓﺮد ﺧﻮدش را در ذﻫﻨﺶ ﺑﺎزﺳﺎزی ﮐﻨﺪ و ﻗﺪرﺗﯽ را در اﺧﺘﯿﺎر ﻓﺮدی ﻣﯽﮔﺬارد ﺗﺎ ﺑﺎ ﺑﻬﺮه ﮔﯿﺮی از آن ﻧﻮع ﺟﺪﯾﺪی از ﺣﻀﻮر در رواﺑﻂ ﺑﯿﻦ ﻓﺮدی را ﺗﺠﺮﺑﻪ ﮐﻨﺪ.
ﻣﺸﺎور در اﻣﺮ آﻣﻮزش و ﭘﺮورش دو ﻧﻘﺶ اﯾﻔﺎ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ:
- ﮐﻤﮏ ﺑﻪ ﺗﮏ ﺗﮏ داﻧﺶ آﻣﻮزان ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر ﺳﺎزﮔﺎری ﺑﺎ ﻣﺤﯿﻂ، ﺣﻞ ﻣﺸﮑﻼت ﺷﺨﺼﯽ، ﺑﺮوز و ﻇﻬﻮر اﺳﺘﻌﺪادﻫﺎ و رﺷﺪ و ﺗﮑﺎﻣﻞ آﻧﻬﺎ،
- ﮐﻤﮏ ﺑﻪ داﻧﺶ آﻣﻮز در اﻧﺘﺨﺎب ﻣﻨﺎﺳﺐﺗﺮﯾﻦ راه از ﻧﻈﺮ رﺷﺘﻪﻫﺎی ﺗﺤﺼﯿﻠﯽ و اﻧﺘﺨﺎب ﻣﻨﺎﺳﺐ ﺷﻐﻠﯽ و ﺑﺮﻧﺎﻣﻪرﯾﺰی و آﻣﺎدﮔﯽ ﺑﺮای زﻧﺪﮔﯽ.
در واﻗﻊ ﻧﻘﺶ ﻣﺸﺎور در ﻣﺪارس را ﻣﯽ ﺗﻮان ﺑﻪ اﯾﻦ ﺻﻮرت ﺧﻼﺻﻪ ﮐﺮد:
- ﻣﺸﺎوران ﺑﺎ ﺗﺤﺼﯿﻞ ﺟﺮﯾﺎن رﺷﺪ ﻫﻤﻪ ﺟﺎﻧﺒﻪ ﻓﺮد آﻣﻮزش و ﻣﻬﺎرت های زﻧﺪﮔﯽ ﻓﺮدی، اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ، ﮐﺎﻫﺶ و ﺣﺬف ﻣﻮاﻧﻊ رﺷﺪ، ﺧﻮدﺷﻨﺎﺳﯽ و ﻣﺤﯿﻂ ﺷﻨﺎﺳﯽ و اراﺋﻪ ﺳﺎﯾﺮ ﺧﺪﻣﺎت رواﻧﺸﻨﺎﺧﺘﯽ در ﻣﺪارس وﻇﯿﻔﻪ ﻣﻬﻤﯽ ﺑﺮﻋﻬﺪه دارﻧﺪ.
- ﻣﺸﺎوران در ﺻﻮرﺗﯽ در ﮐﺎر ﺧﻮد ﻣﻮﻓﻖ ﻫﺴﺘﻨﺪ ﮐﻪ ﻋﻼﻗﻤﻨﺪ ﺑﻪ داﻧﺶ آﻣﻮزان و آﮔﺎه ﺑﻪ ﻣﺒﺎﻧﯽ رواﻧﺸﻨﺎﺳﯽ و ﺟﺎﻣﻌﻪ ﺷﻨﺎﺳﯽ و اﺻﻮل ﺗﺮﺑﯿﺘﯽ ﺑﺎﺷﻨﺪ و ﺑﺘﻮاﻧﻨﺪ از اﯾﻦ آﮔﺎﻫﯽ و ﺗﺠﺮﺑﻪ ﮐﺎری ﺧﻮد در ﻣﺤﻞ ﻣﺸﮑﻼت داﻧﺶ آﻣﻮزان اﺳﺘﻔﺎده ﮐﻨﻨﺪ.
- داﻧﺶ آﻣﻮزان در ﺟﺮﯾﺎن ﺗﺤﺼﯿﻞ ﺑﺎ ﻣﺸﮑﻼت زﯾﺎدی ﻣﻮاﺟﻪ ﻣﯽ ﺷﻮﻧﺪ ﮐﻪ ﻣﺸﺎور ﻣﯽ ﺗﻮاﻧﺪ در رﻓﻊ اﯾﻦ ﻣﺸﮑﻼت ﮐﻤﮏ ﻫﺎی ﻣﻮﺛﺮی ﺑﻪ داﻧﺶ آﻣﻮزان اراﺋﻪ دﻫﺪ، از جمله شایع ترین این مشکلات عبارت اند از :
ﺿﻌﻒ ﭘﺎﯾﻪ ﺗﺤﺼﯿﻠﯽ:
در ﻣﻮرد ﭼﻨﯿﻦ داﻧﺶ آﻣﻮزاﻧﯽ ﻣﺸﺎور ﺑﺎﯾﺪ ﺑﺮای ﻓﺮاﮔﯿﺮی درون ﭘﺎﯾﻪ از ﻧﻘﻄﻪ ای ﮐﻪ داﻧﺶآﻣﻮز ﺿﻌﻒ دارد ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ رﯾﺰی ﮐﻨﺪ و ﯾﺎ ﺑﻪ ﮐﻤﮏ ﺧﺎﻧﻮاده ﺿﻌﻒ ﭘﺎﯾﻪ اورا ﺟﺒﺮان ﮐﻨﺪ، ﻓﺸﺎر و وادار ﮐﺮدن داﻧﺶ آﻣﻮزان ﺑﻪ زﺣﻤﺎت ﺷﺒﺎﻧﻪ روزی در ﺳﻄﺢ ﺑﺎﻻی ﺗﺤﺼﯿﻠﯽ ﺑﺪون ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﭘﺎﯾﻪ ﺑﯽﻓﺎﯾﺪه اﺳﺖ ، آﻣﺎده ﮐﺮدن داﻧﺶ آﻣﻮز و اوﻟﯿﺎی او ﻧﯿﺎز ﺑﻪ ﺟﻠﺴﺎت ﻣﺸﺎوره ﻣﺘﻮاﻟﯽ دارد.
ﮐﻤﺒﻮد ﯾﺎ ﻧﺒﻮد اﻧﮕﯿﺰه ﺗﺤﺼﯿﻠﯽ:
داﻧﺶ آﻣﻮزاﻧﯽ وﺟﻮد دارﻧﺪ ﮐﻪ از ﻧﻈﺮ ﻫﻮﺷﯽ در ﺣﺪ ﻃﺒﯿﻌﯽ ﻫﺴﺘﻨﺪ و ﻇﺮﻓﯿﺖ ﻻزم ﺑﺮای ﯾﺎدﮔﯿﺮی را دارﻧﺪ، اﻣﺎ اﻧﮕﯿﺰه ای ﺑﺮای درس ﺧﻮاﻧﺪن ﻧﺪارﻧﺪ، در ﺑﯿﺸﺘﺮ ﻣﻮارد اﯾﻦ اﻧﮕﯿﺰه ﻧﺪاﺷﺘﻦ ﺑﻪ ﻣﺸﮑﻼت ﻋﺎﻃﻔﯽ و رواﻧﯽ داﻧﺶ آﻣﻮز و دﯾﮕﺮ ﻣﺸﮑﻼت او در ﺧﺎﻧﻮاده و ﺟﺎﻣﻌﻪ ﺑﺮ ﻣﯽﮔﺮدد.
- ﻣﺸﺎور ﺑﺎ اﻃﻼع رﺳﺎﻧﯽ در زﻣﯿﻨﻪ ﺗﺮﺑﯿﺘﯽ، ﺗﺤﺼﯿﻠﯽ و ﺷﻐﻠﯽ ﺑﻪ ﺷﮑﻮﻓﺎﯾﯽ اﺳﺘﻌﺪادﻫﺎ و اﺣﺴﺎس ﺧﻮد ارزﺷﻤﻨﺪی و اﻋﺘﻤﺎد ﺑﻪ ﻧﻔﺲ و ﺧﻮدﺷﻨﺎﺳﯽ و ارﺗﻘﺎی ﺳﻼﻣﺖ رواﻧﯽ داﻧﺶ آﻣﻮز ﮐﻤﮏ ﻣﯽﮐﻨﺪ و او را از ﻣﻮاﺟﻪ ﺷﺪن ﺑﺎ ﻣﺸﮑﻼت رواﻧﯽ و ﻋﺎﻃﻔﯽ ﺑﺎز ﻣﯽ دارد و ﮐﻤﮏ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ ﺗﺎ ﺑﻪ ﺳﺎزﮔﺎری ﻋﺎﻃﻔﯽ ﻣﻌﻘﻮﻟﯽ در ﺟﺎﻣﻌﻪ ﺑﺮﺳﺪ.
ﻣﺎ ﻣﻌﻠﻤﺎن در ﮐﻼس درس ﺑﺎ ﺗﻌﺪاد زﯾﺎدی داﻧﺶ آﻣﻮز ﺳﺮو ﮐﺎر دارﯾﻢ ﮐﻪ ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ در ﺑﻌﻀﯽ از آﻧﻬﺎ ﺳﺎﺑﻘﻪ ﻣﺸﮑﻼت رﻓﺘﺎری وﺟﻮد داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ و از ﻃﺮف ﻣﺎ ﯾﺎ ﻫﻤﮑﺎران ﻣﺸﺎوره در ﻣﺪرﺳﻪ ﻧﺎدﯾﺪه ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﺪه اﺳﺖ، ﻫﻤﯿﻦ ﻣﺸﮑﻼت ﺑﻪ ﻇﺎﻫﺮ ﮐﻮﭼﮏ ﺑﺎﻋﺚ ﺑﺮوز ناهنجاری های زﯾﺎدی در ﺟﺎﻣﻌﻪ ﻣﯽﺷﻮد و ﻣﺸﮑﻼﺗﯽ ﻧﻈﯿﺮ اﻋﺘﯿﺎد، اﯾﺪز، ﺧﻮدﮐﺸﯽ و… را ﺑﻮﺟﻮد ﻣﯽ آورد، واﺿﺢ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺟﺒﺮان ﭼﻨﯿﻦ ﺧﺴﺎرت هایی ﮐﺎر ﺳﺎده ای ﻧﯿﺴﺖ و ﺑﻬﺘﺮ آن اﺳﺖ ﺑﻪ ﺟﺎی اﯾﻨﮑﻪ ﺑﻪ ﻓﮑﺮ ﺟﺒﺮان اﯾﻦ ﻣﺸﮑﻼت ﺑﺎﺷﯿﻢ از رخ دادن آﻧﻬﺎ ﺟﻠﻮﮔﯿﺮی ﮐﻨﯿﻢ.
ﻋﻤﺪه ﺗﺮﯾﻦ اﻫﺪاف ﻫﺪاﯾﺖ ﺗﺤﺼﯿﻠﯽ ﺗﻮﺳﻂ ﻣﺸﺎوران:
الف ) رﺷﺪ و ﺗﻮﺳﻌﻪ ﺷﺨﺼﯿﺖ داﻧﺶ آﻣﻮز:
ﻣﺸﺎور ﮐﻤﮏ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ ﮐﻪ:
- داﻧﺶ آﻣﻮز ﺑﺮای ﺧﻮد ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻋﻀﻮی از ﺟﺎﻣﻌﻪ اﺣﺘﺮام ﻗﺎﺋﻢ ﺷﻮد.
- ﺑﺘﻮاﻧﺪ رواﺑﻂ و ﻣﻨﺎﺳﺒﺎت ﻣﺘﻘﺎﺑﻞ در ﺟﺎﻣﻌﻪ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ.
- ﺗﺪارك ﻣﺤﯿﻂ ﺳﺎﻟﻢ و ﻣﺴﺎﻋﺪ در ﮐﻼس ﺑﺮای رﺳﯿﺪن ﺑﻪ رﺷﺪ رواﻧﯽ داﻧﺶ آﻣﻮزان.
- ارﺗﺒﺎط ﺑﺎ واﻟﺪﯾﻦ ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر اﯾﺠﺎد ﺷﻨﺎﺧﺖ رﻓﺘﺎرﻫﺎی ﻃﺒﯿﻌﯽ و ﻧﯿﺎزﻣﻨﺪﯾﻬﺎی رواﻧﯽ داﻧﺶ آﻣﻮزان.
ب) رﺷﺪ و ﺗﻮﺳﻌﻪ ﻣﻬﺎرت های ﺷﻐﻠﯽ و ﺣﺮﻓﻪ ای داﻧﺶ آﻣﻮزان:
آﮔﺎه ﺳﺎﺧﺘﻦ داﻧﺶ آﻣﻮزان ﺑﺎ ﻓﺮﺻﺖﻫﺎی ﻣﻮﺟﻮد در ﺟﺎﻣﻌﻪ و در ﮔﺎم ﺟﻠﻮﺗﺮ ﮐﻤﮏ ﺑﻪ آﻧﻬﺎ ﺑﺮای ﺷﻨﺎﺧﺖ ﺗﻮاﻧﺎیی هایشان در ﯾﮏ ﺣﺮﻓﻪ و ﺷﻐﻞ ﺧﺎص.
ج) رﺷﺪ و ﺗﻮﺳﻌﻪ ﻗﻮای ﻓﮑﺮی و ﻣﻌﻨﯽ و ﻋﻘﻠﯽ داﻧﺶ آﻣﻮزان:
اﯾﺠﺎد زﻣﯿﻨﻪای ﺑﺮای ﭘﯿﺸﺮﻓﺖ ﺗﺤﺼﯿﻠﯽ، اﻧﺘﺨﺎب رﺷﺘﻪ، اﻧﺘﺨﺎب دروس ﺧﺎص ﺑﺮای اداﻣﻪ ﺗﺤﺼﯿﻞ در رﺷﺘﻪ ﻣﺮﺗﺒﻂ ﺑﺎ آن دروس، آﺷﻨﺎ ﮐﺮدن داﻧﺶ آﻣﻮزان ﺑﺎ اﺳﺘﻌﺪادﻫﺎ و ﺧﻼﻗﯿﺖ ﻫﺎﯾﺸﺎن، ﻫﺪف ﻋﻤﺪه در ﻣﺸﺎوره و هدایت تحصیلی اﯾﻦ اﺳﺖ ﮐﻪ داﻧﺶ آﻣﻮز ﻃﯽ دوران ﺗﺤﺼﯿﻞ ﻣﻮﻓﻖ ﺷﻮد رﺷﺘﻪ ﻣﻨﺎﺳﺒﯽ اﻧﺘﺨﺎب ﮐﻨﺪ.
در واﻗﻊ ﻣﺸﺎوره و هدایت تحصیلی درﺳﺖ و آﮔﺎه ﺗﺎ ﺣﺪ ﻗﺎﺑﻞ ﺗﻮﺟﻬﯽ از ﻫﺪر رﻓﺘﻦ ﺳﺮﻣﺎﯾﻪ ﮔﺬاری ﻫﺎی آﻣﻮزﺷﯽ ﺟﻠﻮﮔﯿﺮی ﻣﯽ ﮐﻨﺪ.
ﺑﻬﺘﺮﯾﻦ ﻣﺸﺎوره، ﻣﺸﺎوره ای اﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﻪ داﻧﺶآﻣﻮز ﮐﻤﮏ ﮐﻨﺪ ﺗﺎ ﻣﻮﻗﻌﯿﺖ ﮐﻨﻮﻧﯽ ﺧﻮد را درك ﮐﻨﺪ و ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ای ﺑﺮای ﻫﺪف ﻫﺎی آﯾﻨﺪه اش در ﻧﻈﺮ ﺑﮕﯿﺮد.
در اﻣﺮ ﻣﻮﻓﻘﯿﺖ ﯾﮏ ﻣﺸﺎوره ﺗﺤﺼﯿﻠﯽ ﻋﻮاﻣﻞ زﯾﺎدی ﻣﻮﺛﺮ اﺳﺖ، از ﺟﻤﻠﻪ:
ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ توانایی های ذﻫﻨﯽ و اﺳﺘﻌﺪادﻫﺎی داﻧﺶ آﻣﻮزان، وﯾﮋﮔﯽ ﺷﺨﺼﯿﺖ آﻧﻬﺎ، ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻧﯿﺎزﻫﺎ و اﻣﮑﺎﻧﺎت ﺟﺎﻣﻌﻪ ، ارﺗﻘﺎی ﺳﻄﺢ داﻧﺶ و ﺗﺨﺼﺺ ﻣﺸﺎوران ﺗﺤﺼﯿﻠﯽ، ﺗﻐﯿﯿﺮ ﻧﮕﺮش ﻣﺮدم در ﻣﻮرد ﻣﻮﻓﻘﯿﺖ، دادن آﮔﺎﻫﯽ ﻻزم ﺑﻪ داﻧﺶ آﻣﻮزان واﻟﺪﯾﻦ آﻧﻬﺎ در ﻣﻮرد ﻣﺴﺎﺋﻞ و ﻣﺸﮑﻼت ﮐﺎرﻫﺎی ﻣﺸﺎوره ای و …
اﻫﺪاف ﻣﺸﺎوره و راﻫﻨﻤﺎﯾﯽ
ازﻃﺮﯾﻖ ﻣﺸﺎوره و راﻫﻨﻤﺎﯾﯽ ﻓﺮد ﻧﻪ ﺗﻨﻬﺎ وﺿﻊ ﻓﻌﻠﯽ ﺧﻮد رادرك ﻣﯽ ﮐﻨﺪ،ﺑﻠﮑﻪ از آﻧﭽﻪ ﮐﻪ ﺑﻪ ﺻﻮرت آن در ﺧﻮاﻫﺪ آﻣﺪ ﻧﯿﺰ آﮔﺎه ﻣﯽ ﺷﻮد.
راﺟﺮز ﻣﻌﺘﻘﺪ اﺳﺖ ﮐﻪ ﻫﺪف ﺑﯿﺸﺘﺮ ﻣﺸﺎﻏﻞ ﯾﺎری دﻫﻨﺪه ﮐﻪ ﺷﺎﻣﻞ ﻣﺸﺎوره وراﻫﻨﻤﺎﯾﯽ ﻧﯿﺰ ﻣﯽ ﺷﻮد،اﻓﺰاﯾﺶ رﺷﺪ ﺷﺨﺼﯽ ورواﻧﯽ ﻓﺮد در ﻣﺴﯿﺮ رﺷﺪ اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ اﺳﺖ.
ﺑﺪﯾﻦ ﻃﺮﯾﻖ راﻫﻨﻤﺎﯾﯽ دارای دو ﻫﺪف ﻣﯽ ﺑﺎﺷﺪﮐﻪ ﻫﺪف آﻧﯽ و دﯾﮕﺮی ﻫﺪف ﻏﺎﯾﯽ و ﻧﻬﺎﯾﯽ ﻣﯽ ﺑﺎﺷﺪ.
-
ﻫﺪف آﻧﯽ راﻫﻨﻤﺎﯾﯽ
ﻫﺪف آﻧﯽ راﻫﻨﻤﺎﯾﯽ ﮐﻤﮏ و راﻫﻨﻤﺎﯾﯽ ﻓﺮد در ﺣﻞ ﻣﺸﮑﻼت ﺗﺤﺼﯿﻠﯽ،ﺧﺎﻧﻮادﮔﯽ واﺣﯿﺎﻧﺎً ﺷﻐﻠﯽ اﺳﺖ، ﮐﻪ اﯾﻦ را ﻋﻼج واﻗﻌﻪ ﻗﺒﻞ از وﻗﻮع می دانند وﺑﺎﻋﺚ ﺟﻠﻮﮔﯿﺮی از اﺗﻼف ﺳﺮﻣﺎﯾﻪ ﻣﺎدی و ﻣﻌﻨﻮی ﻓﺮد در راﻫﯽ ﻧﺎﺷﻨﺎﺧﺘﻪ ﻣﯽ ﺷﻮد
-
ﻫﺪف ﻏﺎﯾﯽ وﻧﻬﺎﯾﯽ
ﻋﺒﺎرت اﺳﺖ از اﯾﻨﮑﻪ ﻓﺮد ﺧﻮد ﻗﺎدر ﺑﺎﺷﺪﯾﺎ ﺑﺘﻮاﻧﺪﮐﻪ ﺑﺎ ﺑﯿﻨﺶ ﺻﺤﯿﺢ ﺑﻪ ﺣﻞ ﻣﺸﮑﻼت ﺧﻮﯾﺶ ﭘﺮداﺧﺘﻪ و ﻋﺎﻗﻼﻧﻪ رﻓﺘﺎر ﻧﻤﺎﯾﺪ.
اﯾﻦ اﺳﺖ ﮐﻪ راﻫﻨﻤﺎﯾﯽ آﻧﯽ ﺷﺮط ﻻزم و ﻣﮑﻤﻞ راﻫﻨﻤﺎﯾﯽ ﻏﺎﯾﯽ و ﻧﻬﺎﯾﯽ و ﺧﻮد رﻫﺒﺮی ﻣﯽ ﺑﺎﺷﺪ.
از آﻧﺠﺎﯾﯽ ﮐﻪ ﻗﺸﺮ داﻧﺶ آﻣﻮز ﺑﯿﺶ از ﻫﺮ ﻃﺒﻘﻪ ﺳﻨﯽ دﯾﮕﺮی ﻧﯿﺎز ﺑﻪ ﻣﺸﺎوره و راﻫﻨﻤﺎﯾﯽ دارد،ﻟﺬا ﺑﯿﺸﺘﺮﯾﻦ اﻫﺪاف اﯾﻦ داﻧﺶ ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﻣﻮاردی ﻣﯽ ﺷﻮد ﮐﻪ در ﻣﺪارس جنبه ﻋﻤﻠﯽ ﺑﻪ ﺧﻮد ﻣﯽ ﮔﯿﺮد.
ﻣﻌﻤﻮﻻً ﻫﺪﻓﻬﺎی ﯾﮏ دوره ﺗﺤﺼﯿﻠﯽ ﺑﻪ ﺻﻮرت زﯾﺮ ﺗﺤﻘﻖ ﻣﯽ ﯾﺎﺑﺪ:
- ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﻫﺎی ﺗﺤﺼﯿﻠﯽ ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ آﯾﻨﺪه
- ﺗﺤﺼﯿﻼت ﺣﺮﻓﻪ ای
- ﻓﻌﺎﻟﯿﺖ ﻫﺎی ﻫﻨﺮی
- ﻓﻌﺎﻟﯿﺖ ﻫﺎی ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﺣﻔﻆ ﺳﻼﻣﺖ ﺟﺴﻤﯽ و ﻓﮑﺮی و رﺷﺪ ﻋﻼیق اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ
تفاوت راهنمایی و مشاوره در زمان گذشته با زمان حال :
- ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﻫﺎی راﻫﻨﻤﺎﯾﯽ ﻣﺪارس را در ﮔﺬﺷﺘﻪ ﺑﻪ ﺻﻮرت ﺗﺄﻣﯿﻦ نیازمندی های آﻣﻮزﺷﯽ،ﺣﺮﻓﻪ ای،رواﻧﯽ و اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ ﮐﻮدﮐﺎن ﺗﺸﺮﯾﺢ ﮐﺮده اﻧﺪ، اﻣﺎ اﻏﻠﺐ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﻫﺎی راﻫﻨﻤﺎﯾﯽ در راه ﺗﺄﻣﯿﻦ ﯾﮏ ﯾﺎ دو ﻣﻨﻈﻮر اﻗﺪام ﻧﻤﻮده وﺑﻘﯿﻪ اﻫﺪاف را در درﺟﻪ دوم اﻫﻤﯿﺖ ﻗﺮار داده و ﻓﻘﻂ ﺑﻪ ﻃﻮر اﺗﻔﺎﻗﯽ در ﺑﺮآوردن آﻧﻬﺎ اﻗﺪام ﮐﺮده اﺳﺖ،اﻣﺮوز در ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﻫﺎی ﻣﺸﺎوره و هدایت تحصیلی ﺑﻪ ﻫﻤﻪ ﺟﻨﺒﻪ ﻫﺎی ذﮐﺮ ﺷﺪه در ﺑﺎﻻ ﺗﻮﺟﻪ ﻣﯽ ﺷﻮد،ﺑﻪ ﻋﺒﺎرت دﯾﮕﺮ ﻣﺸﺎوره ﻣﯿﺪان ﻋﻤﻞ ﺧﻮد را ﺗﻮﺳﻌﻪ داده و در اﺧﺘﯿﺎر داﻧﺶ آﻣﻮزان در ﻫﻤﻪ ی ﻣﻘﺎﻃﻊ ﺗﺤﺼﯿﻠﯽ ﻗﺮار داده اﺳﺖ.
- در ﮔﺬﺷﺘﻪ ﻣﺸﺎوره ﺧﺪﻣﺘﯽ رﺳﻤﯽ وﻟﯽ ﺳﺎزﻣﺎن ﻧﯿﺎﻓﺘﻪ ﺑﻮدﮐﻪ ﺑﻪ اﻧﺘﺨﺎب ﺷﻐﻞ ﻣﺤﺪود ﻣﯽ ﮔﺸﺖ و اﻣﺮوز ﺑﻪ ﺻﻮرت ﯾﮏ ﺳﻠﺴﻠﻪ ﺧﺪﻣﺎت راﻫﻨﻤﺎﯾﯽ وﺷﺨﺼﯽ ﺑﺴﯿﺎر ﭘﯿﺸﺮﻓﺘﻪ وﻫﻤﺎﻫﻨﮓ درآﻣﺪه اﺳﺖ،ﺑﻨﺎﺑﺮاﯾﻦ ﻣﺸﺎوره ﺷﺎﻣﻞ ﺗﻤﺎم ﺟﻨﺒﻪ ﻫﺎی رﺷﺪوﺗﮑﺎﻣﻞ ﺷﺎﮔﺮد اﺳﺖ.
-
در ﮔﺬﺷﺘﻪ راﻫﻨﻤﺎ ﺷﺨﺼﯽ ﻧﺎﺻﺢ ﺑﻮد و اﻣﺮوز ﻧﻘﺶ ﻣﺸﺎور،
ارزﯾﺎﺑﯽ ﮐﻨﻨﺪه ی ﭘﯿﺸﺮﻓﺖ ﻓﺮد،ﮐﻤﮏ دﻫﻨﺪه ﺑﻪ او در ﺣﻞ ﻣﺸﮑﻼت ،راﺑﻂ ﺑﯿﻦ ﺧﺎﻧﻪ و ﻣﺪرﺳﻪ و ﻫﻤﺎﻫﻨﮓ ﮐﻨﻨﺪه ی فعالیت های راﻫﻨﻤﺎﯾﯽ ﮐﺎرﻣﻨﺪان و ﻣﻌﻠﻤﯿﻦ ﻃﺮف ﻣﺸﻮرت در ﺗﻨﻈﯿﻢ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ درﺳﯽ اﺳﺖ.
- در ﮔﺬﺷﺘﻪ وﻇﺎﯾﻒ راﻫﻨﻤﺎﯾﯽ وﻣﺸﺎوره ﺑﻪ ﻋﻬﺪه ی ﻣﻌﻠﻤﯿﻦ و ﻣﺪﯾﺮاﻧﯽ ﺑﻮد ﮐﻪ ﺑﺮای اﯾﻦ ﮐﺎر ﺗﺮﺑﯿﺖ ﻧﺸﺪه ﺑﻮدﻧﺪ و اﻣﺮوزﮔﺮاﯾﺶ ﺑﻪ اﯾﻦ اﺳﺖ ﮐﻪ در ﻣﺪارس ﯾﮏ ﻧﻔﺮ ﻣﺸﺎور ﯾﺎ ﻣﺘﺨﺼﺺ راﻫﻨﻤﺎﯾﯽ ﺗﺮﺑﯿﺖ ﺷﺪه وﺟﻮد داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ.
- در ﮔﺬﺷﺘﻪ ﻣﻨﻈﻮر ﻣﺪرﺳﻪ ﻓﻘﻂ دادن ﺗﻌﻠﯿﻤﺎت وﺗﻨﻬﺎ ﭼﯿﺰی ﮐﻪ ارزﺷﯿﺎﺑﯽ ﻣﯽ ﺷﺪ، توانایی ها وﻋﺪم توانایی های ذﻫﻨﯽ ﮐﻮدک ﺑﻮد،وﺑﺮ ﺣﺴﺐ توانایی هایی ﮐﻪ داﺷﺖ و ﯾﺎ ﺑﻪ ﻋﻠﺖ ﻧﺪاﺷﺘﻦ اﺳﺘﻌﺪادﻫﺎی ﻣﻮرد ﻧﯿﺎز ﺑﻪ او ﺗﻮﺻﯿﻪ ﻣﯽ ﺷﺪ ﮐﻪ ﻓﻼن رﺷﺘﻪ را اﻧﺘﺨﺎب ﮐﻨﺪ وﯾﺎ ﻓﻼن دوره را اﻧﺘﺨﺎب ﻧﮑﻨﺪ،اﻣﺎ اﻣﺮوز ﭘﯿﺸﺮﻓﺖ ﻫﻤﻪ ﺟﺎﻧﺒﻪ ی ﮐﻮدك ﻣﻮرد ﻧﻈﺮ ﻣﺪارس ﺟﺪﯾﺪ ﻣﯽ ﺑﺎﺷﺪ و ﺗﻨﻬﺎ ﺑﻪ ﮐﺴﺐ ﻣﻬﺎرت های آﻣﻮزﺷﯽ و ﯾﺎدﮔﯿﺮی ﻫﺎی درﺳﯽ اﮐﺘﻔﺎ ﻧﻤﯽ ﺷﻮد ﺑﻠﮑﻪ ﻫﺪف، رﺷﺪ ﻫﻤﻪ ﺟﺎﻧﺒﻪ ﺷﺨﺼﯿﺖ ﮐﻮدك ﻣﯽ ﺑﺎﺷﺪ ﺗﺎ ﺑﻪ ﺟﺎﯾﮕﺎه و ﻣﻘﺎم ﯾﮏ ﻓﺮد ﺑﺰرﮔﺴﺎل ﮐﺎﻣﻞ ﺑﺮﺧﻮردار از ﺳﻼﻣﺖ روان ﺑﺮﺳﺪ.