مشاوره شغلی

مشاوره و هدایت تحصیلی درست، بدون شک نقش قابل توجهی در آینده تحصیلی و شغلی دانش‌آموزان دارد، با توجه به اهمیت و جایگاه مشاوره و راهنمایی، این مقاله با هدف تبیین نقش مشاوره و هدایت تحصیلی در آینده شغلی و حرفه‌ای دانش‌آموزان دوره متوسطه تهیه شده.

اجرای درست طرح هدایت تحصیلی با كمك مشاوره و نظر خانواده از انتخاب نادرست رشته تحصیلی و پیامدهای آن از قبیل افت تحصیلی و شكوفا نشدن استعدادهای دانش‌آموزان جلوگیری می‌كند و با افزایش آگاهی دانش‌آموزان و خانواده‌ها از رشته‌ها و مشاغل، نگرش و انتظارات آنها را از هدف تحصیلی معقول‌تر و منطقی‌تر ساخته و زمینه رضایت‌مندی از شغل آینده و پیشبرد نیازهای جامعه را فراهم می‌سازد.

ﺷﻨﺎﺳﺎﯾﯽ و ﺷﻨﺎﺳﺎﻧﺪن اﺳﺘﻌﺪاد، ﺗﻮاﻧﺎﯾﯽ، ﻋﻼﻗﻪ و وﯾﮋﮔﯽ ﻫﺎی ﺷﺨﺼﯿﺘﯽ داﻧﺶآﻣﻮزان، ﮐﻤﮏ ﺑﻪ اﻧﺘﺨﺎب آﮔﺎﻫﺎﻧﻪ رﺷﺘﻪﺗﺤﺼﯿﻠﯽ و ﻣﺴﯿﺮ آﯾﻨﺪه ﺷﻐﻠﯽ و ﺣﺮﻓﻪای داﻧﺶآﻣﻮزان و ﮐﻤﮏ ﺑﻪ ﻫﺪاﯾﺖ ﻣﺘﻮازن داﻧﺶآﻣﻮزان ﺑﻪ ﺷﺎﺧﻪ ﻫﺎ و رﺷﺘﻪ ﻫﺎ ﺗﺤﺼﯿﻠﯽ، ﺑﺮاﺳﺎس ﺳﯿﺎﺳﺖ ﻫﺎی ﺗﻮﺳﻌﻪای ﮐﺸﻮر از ﺟﻤﻠﻪ اﻫﺪاف ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﻫﺎی هدایتﺗﺤﺼﯿﻠﯽ ﻣﯽ ﺑﺎﺷﻨﺪ.

رﺳﺎﻟﺖ ﺑﻪ اﯾﻦ ﺑﺎور اﺷﺎره دارد ﮐﻪ ﻣﺴﯿﺮ ﺷﻐﻠﯽ ﻓﺮد ﺑﺨﺶ اﺻﻠﯽ ﻣﻘﺼﻮد و ﻣﻌﻨﺎی زﻧﺪﮔﯽ اوﺳﺖ.

رﺳﺎﻟﺖ ﻣﺴﯿﺮ ﺷﻐﻠﯽ ﺑﺮای ﮐﻤﮏ ﺑﻪ دﯾﮕﺮان ﯾﺎ ﭘﯿﺸﺒﺮد اوﺿﺎع ﺑﻬﺘﺮ ﺑﻪ ﻫﺮ ﺷﮑﻞ اﺳﺘﻔﺎده ﻣﯽﺷﻮد و اﻏﻠﺐ از ﻓﺮاﺧﻮاﻧﯽﻫﺎی دروﻧﯽ ﯾﺎ ﺑﯿﺮوﻧﯽ ﻧﺸﺄت ﻣﯽﮔﯿﺮد

ﺑﻪ ﻋﺒﺎرت ﺳﺎدهﺗﺮ رﺳﺎﻟﺖ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﯾﮏ ﻣﺴﯿﺮ ﺷﻐﻠﯽ ﻣﻌﻨﺎدار اﺳﺖ ﮐﻪ ﺗﻮﺳﻂ ﯾﮏ ﻧﯿﺮوی ﻓﺮاﺗﺮ از ﺧﻮد ﻓﺮد و در ﺟﻬﺖ ﻧﻔﻊ اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ ﺗﻌﺮﯾﻒ ﺷﺪه اﺳﺖ

ﻫﺪف ﭘﮋوﻫﺶ ﺣﺎﺿﺮ این ﺑﻮد ﻛﻪ ﺑـﺎ آﻣـﻮزش ﻫﺪﻓﮕـﺬاری شغلی، تاثیر آن ﺑـﺮ اﻧﺘﺨـﺎب ﺷـﻐﻞ دانشجویان ﻣﻮرد ﺑﺮرسی ﻗﺮار گیرد

همچنین درﺻـﺪد ﺑـﻮدیم ﺗـﺎ ﺗـﺎثیر ایـﻦ آﻣـﻮزش ﺑـﺮ ﻧﮕـﺮش اﻧﺘﻈﺎرات و ﺗﻮاﻧﺎیی اﻧﺠﺎم ﻛﺎر داﻧﺸﺠﻮیان در ﻣﻮرد اﻧﺘﺨﺎب ﺷﻐﻞ نیز بررسی شود

و نتایج ﻧـﺸﺎن داد ﻛﻪ ﻫﺪف ﮔﺬاری شغلی ﺑﺮ اﻧﺘﺨـﺎب ﺷـﻐﻞ داﻧـﺸﺠﻮ یان تاثیرگذار اﺳـﺖ

ﺷﻐﻞ وﺣﺮﻓﻪ ﺑﺨﺶ ﻋﻤﺪه ای از زﻧﺪﮔﯽ ﯾﮏ ﻓﺮد را ﺑﺎ ﺧﻮد اﺧﺘﺼﺎص ﻣﯽ دﻫﺪ

ﺑﻪ ﻋﺒﺎرﺗﯽ اﻧﺴﺎن ﺳﺎﻋﺎت زﯾﺎدی از وﻗﺖ ﺧـﻮد را در ﻣﺤـﻞ ﮐﺎر ﺧﻮﯾﺶ و درﮔﯿﺮ ﺷﻐﻞ ﺧﻮد ﻣﯽ ﮔﺬراﻧﺪ درﭼﻨﯿﻦ ﺷﺮاﯾﻄﯽ اﮔﺮ ﺳﺎزﮔﺎری و اﻧﮕﯿﺰه ی ﻓﺮد ﺑﺮای اداﻣﻪ ﺷـﻐﻞ وﺟـﻮد ﻧﺪاﺷـﺘﻪ ﺑﺎﺷـﺪ ﺑـﻪ ﻋـﺪم رﺿﺎﯾﺖ ﺷﻐﻠﯽ ﺧﻮاﻫﯿﺪ اﻧﺠﺎﻣﯿﺪ

و ﺗﺤﻘﯿﻘﺎت ﻧﺸﺎن ﻣﯽ دﻫﺪ ﻋﺪم رﺿﺎﯾﺖ ﺷﻐﻠﯽ ﯾﮑﯽ از ﻣﻬﻢ ﺗﺮﯾﻦ ﻣﺸﮑﻼت اﺳﺘﺮس زا در زﻧﺪﮔﯽ ﻓﺮد اﺳﺖ ﮐﻪ ﻣﯽ ﺗﻮاﻧﺪ ﺟﻨﺒﻪ ﻫﺎی دﯾﮕﺮ زﻧﺪﮔﯽ ﻓﺮد را ﺗﺤﺖ ﺗﺎﺛﯿﺮ ﻗﺮار دﻫﺪ.

ﻫﺪف از اﯾﻦ ﻣﻘﺎﻟﻪ ﺿﺮورت ﻧﯿﺎز ﺑﻪ ﯾﮏ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﻣﺸﺎور ﺷﻐﻠﯽ ﺑﺮای داﻧﺶ آﻣﻮزان اﺳﺘﻌﺪاد درﺧﺸﺎن و ﻣﺸﺨﺼﺎت اﯾﻦ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ وﯾﮋﮔﯽ ﻫﺎی ﺑﺮﺟﺴﺘﻪ اﯾﻦ داﻧﺶ آﻣﻮزان ﻣﯿﺒﺎﺷﺪ.

روش ﺗﺤﻘﯿﻖ در اﯾﻦ ﭘﮋوﻫﺶ از ﻧﻮع ﮐﯿﻔﯽ ﺑﻮد و ﺑﺮای ﺟﻤﻊ آوری داده ﻫﺎ از روش ﻣﺼﺎﺣﺒﻪ ﻧﯿﻤﻪ ﺳﺎﺧﺘﺎرﻣﻨﺪ از 15 ﻧﻔﺮ از ﺻﺎﺣﺐ ﻧﻈﺮان و ﻣﺘﺨﺼﺼﺎن آﺷﻨﺎ و ﯾﺎ ﻣﺮﺗﺒﻂ ﺑﺎ ﻣﺴﺎﯾﻞ داﻧﺶ آﻣﻮزان اﺳﺘﻌﺪادﻫﺎی درﺧﺸﺎن در داﻧﺸﮕﺎه اﺻﻔﻬﺎن اﺳﺘﻔﺎده ﺷﺪه اﺳﺖ.

ﻧﺘﺎﯾﺞ ﺣﺎﺻﻞ از ﺗﺤﻘﯿﻖ ﺣﺎﺿﺮ ﻧﺸﺎن داد ﮐﻪ داﻧﺶ آﻣﻮزان اﺳﺘﻌﺪاد درﺧﺸﺎن ﻧﯿﺎز ﺑﻪ ﯾﮏ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ وﯾﮋه در زﻣﯿﻨﻪ ﻣﺸﺎور ﺷﻐﻠﯽ دارﻧﺪ.

ﺗﺮدﯾﺪی ﻧﯿﺴـــﺖ ﮐﻪ اﻧﺴـــﺎن ﻧﯿﺎزی ﺟﺪی ﺑﻪ ﻣﺸـــﺎوره دارد. اﯾﻦ ﻧﯿﺎز ﺗﻨﻬﺎ ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﻣﺴـــﺎﺋﻞ و ﻣﺸـــﮑﻼت روزاﻧﻪ ﻧﺎﺷـــﯽ از زﻧﺪﮔﯽ اﻣﺮوزی ﻧﯿﺴﺖ،ﺑﻠﮑﻪ اﺣﺘﯿﺎﺟﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ آدﻣﯽ ﺑﻪ ﻣﺸﻮرﺗﻬﺎی ﻓﮑﺮی و ﻣﻌﻨﻮی و آﯾﻨﺪه ﻧﮕﺮی دارد.

داﻧﺸﺠﻮﯾﺎن و داﻧﺶ آﻣﻮزان در ﺑﺴﯿﺎری از اﻣﻮر ﺷﺨﺼﯽاﺟﺘﻤﺎﻋﯽ ﺧﻮد ﻧﯿﺎز ﺑﻪ ﻣﺸﺎوره دارﻧﺪ . اﻧﻬﺎ ﻣﺎﯾﻠﻨﺪ ﮐﻪ ﺑﻪ ﻣﺸﺎوران ﮐﺎرآزﻣﻮده ﻣﺮاﺟﻌﻪ ﮐﻨﻨﺪ و از آﻧﺎن در ﻣﺴﺎﺋﻞ ﺷﺨﺼﯽ،ﺧﺎﻧﻮادﮔﯽ،ﺗﺤﺼﯿﻠﯽ و ﺷﻐﻠﯽ ﮐﻤﮏ ﺑﮕﯿﺮﻧﺪ.

در ﯾﮏ ﺑﺮر ﺳﯽ ﻣﻌﻠﻮم ﺷﺪه اﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﯿﺶ از دو ﺳﻮم از ده ﻫﺰار داﻧﺶ آﻣﻮز ،ﺣﺎ ﺿﺮﺑﻮده اﻧﺪﮐﻪمسائل  وتصمیم  ﮔﯿﺮﯾﻬﺎی ﺧﻮد را ﺑﺎ ﻣﺸﺎوراﻧﯽ ﺗﺤﺼﯿﻠﮑﺮده در ﻣﯿﺎن ﮔﺬارﻧﺪ ﮐﻪ اﻃﻤﯿﻨﺎن ﺑﻪ ﺻﻼﺣﯿﺖ و داﻧﺶ و ﺧﺼﻮﺻﺎ رازداری آﻧﻬﺎ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻨﺪ.

اﺳﺘﺮس ناشی از ﺷﻐﻞ استرسی اﺳﺖ ﻛﻪ ﻓﺮد معینی ﺑﺮ ﺳﺮ ﺷﻐﻞ معینی دﺳﺘﺨﻮش آن می ﺷﻮد. بررسی اﺳﺘﺮس شغلی در ﺑﺎﻓﺖ رواﺑﻂ ﻓﺮد ﺑﺎ محیط ﺻﻮرت می گیرد و ﺳﻪ ﻋﺎﻣﻞ ﻛﺎﻧﻮن ﺗﻮﺟﻪ اﺳﺖ.

ویژگی ﻫﺎی ﻓﺮدی ﺷﺎﻏﻞ، ﺷﺮایط ﻛﺎر و ﺑﺮآیند ﺑﺮ ﻫﻢ کنشی آن دو ﻛﻪ ﻧﻘﺶ تعین ﻛﻨﻨﺪه در ﺑﺮوز اﺳﺘﺮس شغلی دارد.

ﺗﺤﻘﯿﻘﺎت اﻧﺠﺎم ﺷﺪه در اﯾﺮان ﻧﺸﺎن داده اﻧﺪ ﮐﻪ ﻧﻮﺟﻮاﻧﺎن ﺑﻪ ﻋﻠـﺖ ﺗﻨﮕﺪﺳـﺘﯽ ﻣـﺎﻟﯽ ﺧـﺎﻧﻮاده و ﻋـﺪم وﺟـﻮد اﻣﮑﺎﻧـﺎت ﻧﺘﻮاﻧﺴــﺘﻪ اﻧــﺪ ﺑــﺎ ﻣﺸــﺎﻏﻞ ﻣﺨﺘﻠــﻒ آﺷــﻨﺎ ﺷــﻮﻧﺪ و ﻟــﺬا ﻓﺎﻗــﺪ ﻣﻬﺎرت ﻫﺎی ﺷﻐﻠﯽ ﺑﻮده اﻧﺪ. ﺑﻌﻼوه  ﺑﺮای اﯾـﻦ اﻓـﺮاد ﮔﺴـﺘﺮه و ﺗﻨﻮع ﻣﺸﺎﻏﻞ در ﻣﻘﺎﯾﺴﻪ ﺑﺎ دﯾﮕـﺮان ﺑـﺎ ﻣﺤـﺪودﯾﺖ ﺑﯿﺸـﺘﺮی  روﺑﺮو ﺑﻮده اﺳـﺖ

 ﺗﺤﻘﯿـﻖ اﻧﺠـﺎم ﮔﺮﻓﺘـﻪ  ﺗﻮﺳــﻂ اﻧﺠﻤــﻦ و اوﻟﯿــﺎء و ﻣﺮﺑﯿــﺎن در ﺳــﺎل 62 در اﺳــﺘﺎن کرمانشاه ﻧﺸﺎن ﻣﯽ دﻫﺪ ﮐﻪ در ﻧﻮﺟﻮاﻧﺎن ﭘﺴـﺮ  25% ﻣﺸـﺎﻏﻞ  ﻓﺮﻫﻨﮕﯽ، 17% ﻣﺸﺎﻏﻞ ﭘﺰﺷﮑﯽ، 16% ﻣﺸـﺎﻏﻞ ﻧﻈـﺎﻣﯽ و7% ﻣﺸﺎﻏﻞ آزاد و ﺑﻘﯿـﻪ ﻣﺸـﺎﻏﻞ اداری و ﻧﺎﻣﺸـﺨﺺ را اﻧﺘﺨـﺎب ﮐﺮده اﻧﺪ.

در ﻧﻮﺟﻮاﻧﺎن دﺧﺘـﺮ،  49% ﻣﺸـﺎﻏﻞ ﻓﺮﻫﻨﮕـﯽ،31% ﻣﺸﺎﻏﻞ ﭘﺰﺷﮑﯽ، 6% ﻣﺸـﺎﻏﻞ ﺑﻬﺪاﺷـﺘﯽ و  5% اﻣـﻮر اداری ﺑﻘﯿﻪ ﺑﻪ ﻣﺸﺎﻏﻠﯽ ﭼﻮن اﻣﻮر ﻫﻨﺮی و ﺷـﻐﻞ آزاد ﻋﻼﻗـﻪ   ﻣﻨـﺪی ﻧﺸﺎن دادﻧﺪ